Thung lũng Mai Châu

Mai Châu là một huyện miền núi thuộc khu vực tây tỉnh Hòa Bình, Việt Nam.

Đặc điểm địa lý

Mai Châu là huyện nằm ở cực tây tỉnh Hòa Bình, với vị trí địa lý:

• Phía đông giáp huyện Tân Lạc
• Phía tây giáp huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La
• Phía nam giáp huyện Quan Hóa và huyện Bá Thước, tỉnh Thanh Hóa
• Phía bắc giáp huyện Đà Bắc.

Huyện có diện tích 564,54 km², dân số năm 2009 đạt 55.663 người.

Chính quyền địa phương

Huyện Mai Châu có 16 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm thị trấn Mai Châu (huyện lỵ) và 15 xã: Bao La, Chiềng Châu, Cun Pheo, Đồng Tân, Hang Kia, Mai Hạ, Mai Hịch, Nà Phòn, Pà Cò, Sơn Thủy, Tân Thành, Thành Sơn, Tòng Đậu, Vạn Mai, Xăm Khòe.

Quá khứ

Mai Châu từng là một trong 5 châu của phủ Chợ Bờ khi thành lập tỉnh Mường, tiền thân của tỉnh Hòa Bình (năm 1886). Đến năm 1892, Mai Châu vẫn là một trong 5 châu của Hòa Bình.

Trong cuộc kháng chiến chống Pháp, Mai Châu thuộc phần phía nam sông Đà của huyện Mai Đà, nằm trong Liên khu Việt Bắc từ 4 tháng 11 năm 1949 và đến 9 tháng 8 năm 1950 mới trở lại tỉnh Hòa Bình thuộc Liên khu 3.

Vào ngày 21 tháng 9 năm 1956, huyện Mai Đà được chia thành 2 huyện là Đà Bắc và Mai Châu. Lúc này, Mai Châu gồm 5 xã: Mai Thượng, Mai Hạ, Tân Mai, Pù Bin, Bao La.

Sau năm 1975, huyện Mai Châu thuộc tỉnh Hà Sơn Bình, bao gồm 21 xã: Ba Khan, Bao La, Chiềng Châu, Chiềng Sại, Cun Pheo, Đồng Bảng, Hang Kia, Mai Hạ, Mai Hịch, Nà Mèo, Nà Phòn, Noong Luông, Pà Cò, Piềng Vế, Phúc Sạn, Pù Bin, Tân Mai, Thung Khe, Tòng Đậu, Vạn Mai và Xăm Khòe.

Ngày 26 tháng 12 năm 1990, thị trấn Mai Châu được thành lập, là huyện lỵ của huyện Mai Châu, trên cơ sở toàn bộ diện tích và dân số của xã Chiềng Sại.

Ngày 12 tháng 8 năm 1991, huyện Mai Châu chính thức thuộc tỉnh Hòa Bình sau khi được tái lập.

Ngày 27 tháng 3 năm 1999, xã Tân Sơn được thành lập trên cơ sở 1.695,6 ha diện tích tự nhiên và 1.090 người từ xã Bao La.

Vào ngày 14 tháng 7 năm 2009, xã Tân Dân đã được chuyển từ huyện Đà Bắc về quản lý bởi huyện Mai Châu.

Ngày 17 tháng 12 năm 2019, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 830/NQ-UBTVQH14 về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện và cấp xã thuộc tỉnh Hòa Bình (nghị quyết có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2020). Theo đó:

• Sáp nhập xã Ba Khan, xã Phúc Sạn cùng 2 xóm: Suối Lốn, Mó Rút của xã Tân Mai thành xã Sơn Thủy
• Sáp nhập 5 xóm còn lại: Đoi, Nà Bó, Khoang, Nánh, Thầm Nhân của xã Tân Mai và xã Tân Dân thành xã Tân Thành
• Sáp nhập xã Piềng Vế vào xã Bao La
• Sáp nhập xã Nà Mèo vào xã Nà Phòn
• Sáp nhập ba xã: Noong Luông, Pù Bin, Thung Khe thành xã Thành Sơn
• Sáp nhập xã Đồng Bảng và xã Tân Sơn thành xã Đồng Tân.

Hiện tại, huyện Mai Châu có 1 thị trấn và 15 xã trực thuộc.

Văn hóa - Ẩm thực - Du lịch

Văn hóa

Văn hóa của Mai Châu là sự giao thoa giữa các dân tộc Thái, Mường, Mông, trong đó văn hóa dân tộc Thái nổi bật nhất nhờ cộng đồng dân tộc Thái sinh sống chủ yếu tại đây. Những nét truyền thống của văn hóa Thái thể hiện rõ qua kiến trúc nhà sàn và phương ngữ. Văn hóa Thái cũng rất đặc sắc trong nghệ thuật với những điệu múa xòe, nhảy sạp cùng trang phục dân tộc như khăn Piêu và thổ cẩm.

Ẩm thực

Được thiên nhiên ưu đãi, ẩm thực Mai Châu phong phú với nhiều món ngon độc đáo như: Xôi nếp nương, Ốc núi, Canh Nậm Pịa, Cơm Lam, Cá suối chiên, Nhộng ong rừng, Rau cải mèo, Măng rừng, Rau tầm bóp, Rượu Mai Hạ và Rượu Cần.

Các địa điểm du lịch

Mai Châu là một điểm đến du lịch nổi tiếng của Hòa Bình với nhiều cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp. Nơi đây có nhiều địa điểm du lịch nổi bật trong thung lũng như: Bản Lác, hang Chiều, hang Mỏ Luông, Ba Khan, thác Gò Lào, và hang Kia - Pà Cò.

Điểm đến du lịch nổi bật nhất ở Mai Châu là bản Lác - ngôi làng cổ của người Thái với hơn 700 năm lịch sử, nơi có kiến trúc nhà sàn đặc sắc.

Dịch vụ du lịch

Mai Châu cung cấp nhiều dịch vụ du lịch nghỉ dưỡng phong phú như:

- Các dịch vụ lưu trú: Resort, Homestay.

- Hoạt động trải nghiệm: Săn mây tại Hang Kia, tham gia chợ phiên Pà Cò, chèo thuyền kayak,...