Không thể phủ nhận rằng, lĩnh vực đầu tư mạo hiểm đang trải qua thời kỳ khó khăn. Theo phân tích được công bố vào ngày 16/6 từ EisnerAmper, hoạt động đầu tư mạo hiểm đã bị gián đoạn từ cuối năm 2022 và tiếp tục kéo dài qua quý đầu năm nay.
Lạm phát, biến động lãi suất và khối lượng giao dịch sáp nhập và mua bán (M&A) thấp đang tác động tiêu cực đến môi trường đầu tư.
Tuy nhiên, Scott Stanford - đồng sáng lập và đối tác của ACME Capital, cho rằng có một vấn đề nghiêm trọng hơn đang diễn ra. Ông nhận định: 'Không có gì quá đáng khi cho rằng một nửa số công ty đầu tư mạo hiểm đã và đang hoạt động tích cực trong thập kỷ qua sẽ sớm đối mặt với sự phá sản'.
Một phân tích đơn giản đã cho thấy một bức tranh đáng báo động. Theo biểu đồ do Stanford tổng hợp và chia sẻ, vào năm 1990, có 300 quỹ đầu tư mạo hiểm quản lý 17 tỷ USD tài sản. Trong hai thập kỷ qua, những con số này đã tăng chóng mặt. Hiện nay, số lượng quỹ đầu tư mạo hiểm đã lên đến 3.000, quản lý khối tài sản lên đến 1,2 nghìn tỷ USD.
Tuy nhiên, số liệu về các thương vụ IPO và M&A mà các công ty được VC hậu thuẫn đã tăng trưởng khá khiêm tốn. Cụ thể, tổng giá trị các thương vụ IPO mà VC hậu thuẫn vào năm 1990 là 12,7 tỷ USD và đến năm 2021 con số này chỉ tăng lên 60,1 tỷ USD. Các thương vụ M&A cũng có diễn biến tương tự.
Nói cách khác, ngành đầu tư mạo hiểm đã phát triển vượt quá sức chứa của chính mình: Sự gia tăng về số lượng quỹ đầu tư và số lượng tài sản họ quản lý không tương xứng với giá trị tài chính mà họ tạo ra.
Trong một lá thư gần đây gửi đến các nhà đầu tư, Stanford và Hany Nada - người sáng lập ACME Capital cho biết rằng: 'Khi ngành đầu tư mạo hiểm trưởng thành trong vài thập kỷ qua, chính các nhà đầu tư theo đuổi tăng trưởng, chứ không phải các nhà công nghệ, đã thúc đẩy việc tạo ra các quỹ và triển khai vốn, mà không nhận thức được thách thức của việc tính toán chu kỳ đổi mới'.
Họ cũng nhận xét thêm: 'Tương tự như các nhà đầu tư sai đánh giá thời điểm cho các khoản đầu tư hoặc quỹ cụ thể, ngành đầu tư mạo hiểm nói chung đã đi trước thực tế từ một đến hai thập kỷ, dẫn đến một thị trường quá tải, dư thừa vốn và định giá quá cao'.
Theo Stanford, các yếu tố khác cũng sẽ đóng góp vào quá trình 'lọc sạch' hệ sinh thái đầu tư mạo hiểm. Trong bối cảnh lãi suất tăng cao, Stanford cũng cho biết rằng các nhà đầu tư góp vốn (LPs), hay những người đầu tư vào các quỹ đầu tư mạo hiểm, có nhiều lựa chọn khác. Ví dụ như đầu tư vào trái phiếu kho bạc - một hình thức đầu tư ít rủi ro, mang lại lợi nhuận khá.
Trong khi đó, công nghệ 'không còn là một 'món hàng' khó nắm bắt, đòi hỏi phí M&A không hợp lý hoặc sự cường điệu về IPO' - Stanford nhận xét. Trước đây, chỉ cần tuyên bố là một công ty công nghệ trong bản mô tả dự án, các startup có thể dễ dàng gọi được số vốn định giá hàng tỷ USD. Nhưng thời kỳ đó đã qua.
Cuối cùng, Stanford cho rằng AI không nhất thiết là 'viên đạn bạc' tiếp theo. Việc công nghệ này có tạo ra thế hệ kỳ lân tiếp theo hay không vẫn là một câu hỏi bỏ ngỏ - khi những công ty hàng đầu như OpenAI đang cung cấp công nghệ một cách công khai và bất kỳ ai cũng có thể sử dụng nó để tạo ra các sản phẩm tốt.
Tóm lại, trong môi trường này, các nhà đầu tư thiếu chuyên môn sâu, mạng lưới vững chắc sẽ gặp khó khăn trong việc huy động vốn và xây dựng các công ty bền vững. Ông cho biết: 'Một nhà đầu tư mạo hiểm không có vốn như một tay vợt không có vợt. Họ có thể trả lời phỏng vấn và lộ diện trên báo chí nhưng không thể được mời ra sân'.
Stanford tin rằng những thách thức hiện nay sẽ nhường chỗ cho một kỷ nguyên mới của đầu tư mạo hiểm - hay chính xác hơn là kỷ nguyên đã từng có. Một loạt các startup gia nhập thị trường trong vài năm trở lại đây đều có chiến lược chung: Nhờ được hỗ trợ bởi hàng triệu USD vốn đầu tư, họ ra mắt một ứng dụng vượt trội hơn một chút so với các đối thủ.
Stanford cho biết, trong quá khứ, bạn có thể thành công bằng cách tạo ra các tính năng mạng xã hội, ứng dụng và phần mềm tốt hơn một cách gia tăng theo cách này. Tuy nhiên ngày nay, những người đương nhiệm có thể tự mình làm tất cả những điều đó.
Vì vậy, các nhà đầu tư muốn tồn tại sau cuộc suy thoái này sẽ phải hỗ trợ những công ty thực sự tạo ra những thứ mới, và do đó đi kèm với mức độ rủi ro đáng kể. Khi những công ty đó thành công, họ sẽ tạo ra lợi nhuận vượt trội. Ngược lại, khi thất bại, họ sẽ mất trắng.
Có lẽ những nhà đầu tư mạo hiểm này có thể là một phần của 'thời kỳ phục hưng của công nghệ, nơi các hệ thống hoạt động vì chúng ta thay vì chúng ta phải làm việc cho chúng', như Stanford và Nada đã viết trong thư gửi các nhà đầu tư góp vốn.