Thuốc lá điện tử

Thiết bị vape là một thiết bị mô phỏng hình dạng và chức năng của thuốc lá truyền thống. Tuy nhiên, khác với thuốc lá thông thường, thiết bị vape không phát ra khói mà thay vào đó là một dòng hơi có mùi vị và cảm giác giống như thuốc lá thật. Bởi vì không có khói khi hút, thiết bị vape được quảng cáo trên thị trường với khả năng loại bỏ các chất độc hại và mùi hôi khó chịu mà có thể có trong thuốc lá truyền thống.

Tác động của thiết bị vape đối với sức khỏe vẫn còn nhiều bất định, tuy nhiên có thể ít gây hại hơn so với hút thuốc lá. Hơi từ thiết bị vape chứa ít chất hóa học độc hại, ở nồng độ thấp hơn so với khói thuốc lá, mặc dù có khả năng chứa các hóa chất độc hại mà không có trong khói thuốc lá.

Nicotine là một chất gây nghiện và có hại cao. Những người trẻ tuổi đặc biệt dễ nghiện và khoảng 90% người hút thuốc bắt đầu trước khi 18 tuổi. Trong số những người hút lần đầu, 32% sau đó trở thành nghiện nicotine. Những người dùng vape có khả năng chuyển sang hút thuốc lá thường cao hơn. Đối với những người hút thuốc, lời khuyên tốt nhất là bỏ thuốc lá, và lựa chọn tốt nhất là sử dụng các phương pháp hỗ trợ cai thuốc lá như NRT. Tuy nhiên, đối với những người không thể hoặc không muốn bỏ thuốc lá, việc sử dụng vape có thể giúp giảm thiểu tác hại của thuốc lá.

Lịch sử và phát triển

Herbert A. Gilbert là người đầu tiên đưa ra ý tưởng về vape vào năm 1963. Tuy nhiên, vào năm 2003, dược sĩ Trung Quốc Hàn Lực (韓力) đã phát triển thiết bị vape hiện đại như chúng ta biết ngày nay. Thiết bị tạo ra hơi bằng một kỹ thuật cũng được áp dụng để tạo sương mù trên các sàn nhảy disco.

Các loại thiết bị vape

Thiết bị vape có nhiều kích cỡ và hình dạng khác nhau, không chênh lệch quá nhiều so với thuốc lá thường. Có các loại vape được thiết kế giống như điếu thuốc lá thông thường ('Cig-a-likes'), xì-gà, hoặc thậm chí là hình dạng của chiếc bút sạc một lần. Ngoài ra, còn có loại vape có thể sạc lại và sử dụng nhiều lần, được gọi là E-Shishas.

Ảnh hưởng đến sức khỏe

Lợi ích và rủi ro của vape đối với sức khỏe chưa được hiểu rõ; bao gồm cả những ảnh hưởng lâu dài. Có bằng chứng dự kiến rằng vape có thể giúp người sử dụng bỏ thuốc lá, mặc dù các phương pháp cai thuốc lá truyền thống cũng có hiệu quả tương tự. Vape chứa các nồng độ nicotine khác nhau, và mức độ này được quy định tại một số quốc gia. Về khả năng gây nghiện từ nicotine trong vape, trẻ em và thanh thiếu niên có thể dễ chuyển sang hút thuốc lá. Hiệu quả của vape trong việc giảm tác hại của thuốc lá vẫn chưa rõ ràng, mặc dù một số đánh giá cho thấy chúng có thể giảm nguy cơ tử vong và các bệnh liên quan đến thuốc lá. Các sản phẩm thay thế nicotine được Cục Quản lý Dược phẩm và Thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) coi là an toàn hơn vape, nhưng vape thường được xem là an toàn hơn các sản phẩm thuốc lá đốt cháy thông thường với tỷ lệ tử vong sớm được dự đoán tương tự như thuốc lá không khói. Nguy cơ từ các trường hợp bất lợi nghiêm trọng được báo cáo vào năm 2016 là thấp. Các tác dụng phụ ít nghiêm trọng hơn bao gồm đau bụng, nhức đầu, mờ mắt, kích thích họng và miệng, buồn nôn và nôn mửa. Nicotine là một chất có hại. Vào năm 2019 và 2020, một đợt bùng phát bệnh phổi liên quan đến việc sử dụng vape đã được Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) ghi nhận.

Các thiết bị thuốc lá điện tử tạo ra một lượng lớn các hạt mịn và siêu mịn trong không khí, tương tự như thuốc lá thông thường. Mặc dù có bằng chứng hạn chế về tác động phụ đối với hô hấp và tim mạch ở con người, nhà nghiên cứu vẫn kêu gọi nghiên cứu dài hạn hơn về chủ đề này. Tuy nhiên, hút thuốc lá điện tử có liên quan đến các thay đổi trong biểu hiện gen liên quan đến ung thư và ảnh hưởng đến hệ miễn dịch.

Thai kỳ và hút vape

Một số nhóm cho rằng việc sử dụng thuốc lá điện tử không phù hợp cho phụ nữ mang thai. Đại học Nữ Hộ sinh Hoàng Gia đã khẳng định rằng mặc dù các thiết bị hút vape như thuốc lá điện tử (e-cigs) chứa một số chất độc hại, nhưng nồng độ này thấp hơn rất nhiều so với khói thuốc lá. Nếu một phụ nữ mang thai chọn sử dụng e-cig và việc này giúp cô ấy từ bỏ hút thuốc và không tái phát lại thói quen này, cô ấy nên được hỗ trợ. Dựa trên bằng chứng về an toàn của thuốc lá điện tử, không có lý do gì để tin rằng việc sử dụng e-cig sẽ có ảnh hưởng xấu đối với việc cho con bú. Dịch vụ Y tế Quốc gia Vương Quốc Anh cho biết: 'Nếu sử dụng thuốc lá điện tử giúp bạn từ bỏ thuốc lá, sẽ an toàn hơn cho bạn và em bé so với việc tiếp tục hút thuốc'. Nhóm nghiên cứu về sức khỏe thai kỳ cho rằng thuốc lá điện tử gây hại ít hơn đáng kể đối với phụ nữ mang thai và em bé so với việc tiếp tục hút thuốc. Hành động về Hút thuốc và Sức khỏe cho biết: 'Nicotine đơn thuần là chất gây nghiện; tác hại chính của hút thuốc đến từ các chất hóa học độc hại trong khói thuốc lá'.

Nhiều phụ nữ tiếp tục hút vape trong khi mang thai do họ cho rằng thuốc lá điện tử an toàn hơn so với thuốc lá thông thường.

Nghiên cứu về tác hại của thuốc lá điện tử

Ở Hoa Kỳ, thuốc lá điện tử dường như đang trở thành xu hướng trong giới trẻ. Nhiều người cho rằng sử dụng thuốc lá điện tử không nicotine là an toàn. Theo số liệu mới được công bố từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở nhóm dưới 18 tuổi cao gấp ba lần so với nhóm người lớn.

Nhóm nghiên cứu của Đại học California Mỹ đã chọn thanh thiếu niên làm đối tượng nghiên cứu về tác hại của thuốc lá điện tử. Các nhà khoa học đã phân tích mẫu nước bọt và nước tiểu từ 67 thanh thiếu niên sử dụng thuốc lá điện tử, 17 người hút thuốc lá điếu truyền thống hoặc cả hai, và 20 người không hút thuốc. Kết quả cho thấy nhóm sử dụng thuốc lá điện tử có nồng độ các hợp chất hữu cơ độc hại cao gấp ba lần so với nhóm không hút thuốc và tương đương với nhóm hút thuốc lá điếu thông thường. Bởi vì nicotine không phải là chất độc hại duy nhất trong thuốc lá. Ngoài ra, các chất độc khác ngoài nicotine được tìm thấy trong thuốc lá điện tử bao gồm acrylonitrile, acrolein, propylene oxide, acrylamide, crotonaldehyde... Ngoài ra, các chất bảo quản như propylene glycol hay glycerin được sử dụng để duy trì các dung dịch trong thuốc lá điện tử ở dạng lỏng, an toàn ở nhiệt độ phòng nhưng lại vô cùng độc hại khi nóng lên và ở nhiệt độ cần thiết để bốc hơi. Người dùng buộc phải hít vào những hơi chất độc đó. Tiến sĩ Mark L. Rubinstein, giáo sư nhi khoa tại Đại học California San Francisco và thành viên của nhóm nghiên cứu, nhấn mạnh rằng thanh thiếu niên cần phải hít vào không khí trong lành thay vì hít vào khói thuốc, dưới bất kỳ hình thức nào. Ông nhấn mạnh rằng cần truyền đi thông điệp rõ ràng rằng hơi từ thuốc lá điện tử rất độc hại cho người hút và những người xung quanh.

Sử dụng thuốc lá điện tử

Động lực sử dụng

Có nhiều lý do khác nhau để sử dụng thuốc lá điện tử. Hầu hết người dùng đang cố gắng bỏ thuốc lá, nhưng đa phần sử dụng để giải trí hoặc để thỏa mãn nhu cầu vòng luật cấm hút thuốc. Nhiều người chơi vape vì họ tin rằng việc hút vape an toàn hơn hút thuốc lá thông thường. Sự đa dạng về hương vị và giá cả hợp lý hơn so với thuốc lá cũng là một trong những yếu tố quan trọng.

Các động lực khác bao gồm việc giảm mùi hôi và số lượng vết ố. Những người sử dụng thuốc lá điện tử cũng được yêu thích bởi những người yêu công nghệ, những người thích tùy chỉnh thiết bị của mình.

Sự phổ biến của thuốc lá điện tử

Từ khi ra mắt vào khoảng năm 2003, việc sử dụng thuốc lá điện tử đã tăng nhanh. Đến năm 2011, có khoảng 7 triệu người sử dụng thuốc lá điện tử trên toàn cầu, con số này dự kiến sẽ tăng lên 68 triệu vào năm 2020 so với 1,1 tỷ người hút thuốc lá thông thường. Vào năm 2021, số người sử dụng thuốc lá điện tử đã tăng lên 82 triệu. Sự gia tăng này được giải thích bởi chiến lược marketing, chi phí thấp hơn so với thuốc lá thông thường và hồ sơ an toàn tốt hơn của thuốc lá điện tử. Việc sử dụng thuốc lá điện tử phổ biến nhất ở Trung Quốc, Mỹ và châu Âu, trong đó Trung Quốc là nơi có số người sử dụng nhiều nhất.