Chùa Hội Khánh, xây dựng từ thế kỷ 18 (1741), là công trình tôn giáo lịch sử và nghệ thuật cao. Nó giữ kỷ lục tượng Phật dài nhất Châu Á và Việt Nam. Hãy cùng VNTRIP chiêm ngưỡng kiến trúc độc đáo qua bài viết này!

Tượng chùa Hội Khánh ở Bình Dương (Ảnh st)
Lịch sử Chùa Hội Khánh
Chùa Hội Khánh là một ngôi chùa cổ Phật giáo do Thiền sư Đại Ngạn (thuộc dòng Lâm Tế) khai sơn năm Cảnh Hưng thứ 2, đời Lê Hiển Tông, tức năm Tân Dậu (1741) tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương.

Ảnh st
Ban đầu, chùa đứng trên ngọn đồi cao, nhưng năm 1861 bị phá hủy trong chiến tranh. Sau đó, thầy Thích Chánh Đắc cho xây lại dưới chân đồi khoảng 100 m từ vị trí cũ. Chùa nằm tại 29 đường Chùa Hội Khánh, phường Phú Cường, Thành phố Thủ Dầu Một, cách Thành phố Hồ Chí Minh 30 km về phía bắc.

Ảnh st
Chùa tọa lạc ở khoảng 150 m từ đường cái. Ngay sau cổng Tam Quan, có chạm rồng phụng trên một khu đất yên bình với nhiều cây cỏ, đặc biệt là bốn cây dầu đã trải qua hơn một thế kỷ kể từ khi chùa được xây lại.

Ảnh st

Ảnh st
Khu vực nơi tụng kinh và phía đông chùa đã được xây lại vào năm 1917, còn phía tây làm mới vào năm 1984. Chánh điện trải qua việc xây dựng lại vào năm 1990 và 1991. Ngày 29 tháng 2 năm 1992, Hội Đồng Phật giáo tỉnh Sông Bé tiến hành trùng tu những pho tượng lịch sử trong chùa. Diện tích của chánh diện, nơi tụng kinh, và phai gian phía đông và phía tây là 700 m². Các tượng Phật tại đây được tạo ra bởi các nghệ nhân trong vùng Thủ Dầu Một vào thế kỷ thứ 19.

xây dựng lại vào năm 1917 (Ảnh st)
Chùa Hội Khánh ở Bình Dương liên quan đến hoạt động của cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc (thân sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh). Trong giai đoạn 1923 – 1926, cụ Nguyễn Sinh Sắc, cụ Tú Cúc (Phan Đình Viện) và Hòa thượng Từ Văn sáng lập Hội Danh Dự tại đây.

Ảnh st
Năm 1993, Chùa Hội Khánh được công nhận là di tích lịch sử – văn hóa cấp quốc gia.

Ảnh st

di tích lịch sử – văn hóa cấp quốc gia. (Ảnh st)
Tháng 5/2013, tổ chức kỷ lục Châu Á đã chính thức xác lập tượng Phật Nằm tại chùa là “Tượng Phật nhập Niết bàn trên mái chùa dài nhất Châu Á”.

Ảnh st
Nét kiến trúc độc đáo Chùa Hội Khánh
Mặc dù đã trải qua nhiều lần trùng tu và mở rộng, nhưng ngôi chùa này vẫn giữ được nhiều đường nét kiến trúc ban đầu. Điểm nổi bật của ngôi chùa cổ này là kho tàng lịch sử văn hóa, nghệ thuật kiến trúc, đặc biệt là những di tích và cổ vật có tuổi đời hàng trăm năm được bảo quản và lưu giữ cho đến ngày nay. Hội Khánh được coi là biểu tượng của kiến trúc chùa cổ ở Bình Dương.

Ảnh st
Về cấu trúc, chùa bao gồm bốn phần chính:
- Tiền điện – chánh điện.
- Giảng đường kiến trúc này có 92 cột gỗ quý.
- Đông lang.
- Tây lang chùa được sắp đôi, nối liền nhau với kiến trúc “trùng thềm, trùng lương”.
Đây là sự biến tấu đặc biệt trong kiến trúc theo truyền thống của chùa cổ ở miền Nam Kỳ.

Kiến trúc theo truyền thống của chùa cổ xứ Nam Kỳ (Ảnh st)
Chính điện và giảng đường được bố trí theo kiểu “sấp đội”, nối liền nhau theo kiểu “trùng thềm điệp ốc”, một dạng kiến trúc phổ biến trong đình chùa ở xứ Đàng Trong thời kỳ đó.

Ảnh st

Ảnh st
Trong khuôn viên của chùa có bốn công trình mang tên bốn thánh tích liên quan đến Đức Phật, bao gồm vườn Lâm Tỳ Ni (nơi Đức Phật đản sinh); Bồ Đề đạo tràng (nơi Đức Phật thành đạo), vườn Lộc Uyển (nơi Đức Phật giảng kinh Chuyển pháp luân) và Câu Thi Na (nơi Đức Phật nhập niết bàn).

Ảnh st
Quanh sân của chùa có chín tháp, mỗi tháp đại diện cho một vị trụ trì đã viên tịch, được xây dựng công phu. Ở phía bên trái của Chùa, có thêm ngọn tháp 7 tầng được phục dựng gần đây. Tầng dưới của tháp là nơi trưng bày các văn hóa phẩm của chùa như băng đĩa, tượng Phật kỷ niệm, chuông mõ…

được xây dựng công phu (Ảnh st)
Nội thất kiến trúc, tranh, tượng, đồ thờ tự trong Chùa Hội Khánh được điêu khắc và chạm trổ rất tinh vi, với những đề tài như tứ linh, cửu long, dây nho, lá lấp, hoa phù dung.

Ảnh st

Ảnh st

chạm trổ rất tinh vi (Ảnh st)
Phật đài cao 22m được xây dựng ở khu đất phía trước Chùa. Tầng trệt là dãy nhà dài 64m, rộng 23m dùng làm trường Phật học, thư viện… Tầng trên tôn trí đại tượng đức Bổn sư Thích Ca nhập Niết bàn cao 12m, dài 52m.

Ảnh st
Chánh điện với cột kèo, tường gỗ và ba bộ cửa bức màn, có gần 100 tượng gỗ, bao gồm các vị La Hán và thập điện Minh Vương với hình dáng đa dạng được chế tác từ gỗ mít và sơn son thép vàng.

các vị La Hán (Ảnh st)
Có hai bức phù điêu chạm trổ với hình ảnh của 18 vị La Hán và các vị bồ tát, tạo nên một tác phẩm điêu khắc tuyệt vời, đặc trưng cho nghệ thuật điêu khắc gỗ Bình Dương xưa.

Ảnh st

Ảnh st

Ảnh st
Về phần đối với thơ văn, chùa Hội Khánh giữ lại một bảo tàng văn hóa với nhiều bài thơ có giá trị khó tìm thấy ở nơi khác. Cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc để lại một câu đối ở đây, nói về sự mở cửa rộng lớn của đạo lớn như sừng thỏ nổi trên bề mặt nước. Chùa giữ gìn như lông rùa, như cột gió đầu cây, thể hiện sự quý phái và bền vững.

thơ văn còn lưu giữ phong phú (Ảnh st)

Ảnh st
Về lĩnh vực nghệ thuật trang trí nội thất, chùa Hội Khánh có những tác phẩm điêu khắc, chạm trổ vô cùng công phu và tinh xảo. Bao gồm bộ bao lam “thập bát La Hán” được tạo tác vào năm 1921, bức phù điêu “tứ thời” ốp trên hai cột trước chánh điện, và các bàn thờ chạm trổ tinh vi hoàn thành vào năm Ất Sửu (1925). Ngoài ra, nhà chùa còn giữ được bộ mộc bản in kinh có hơn 120 năm tuổi.

Ảnh st
Đại hồng chung của chùa được đúc vào năm Quí Mùi (1883) do Bổn đạo Dương Văn Lúa hiến cúng, là minh chứng cho sự phát triển vững mạnh của đạo Phật tại địa phương này từ khá sớm.

Ảnh st
Đóng góp Quý báu của Chùa Hội Khánh cho cộng đồng
Kể từ ngày thành lập đến nay, Chùa Hội Khánh đã trải qua 10 vị trụ trì (9 vị đã viên tịch), trong đó có nhiều vị cao tăng nổi tiếng không chỉ ở Nam Bộ. Ngoài thiền sư khai sơn sáng lập chùa, hoà thượng Từ Văn (1877 - 1931) cũng là một đạo sĩ có uy tín và đạo đức cao, đào tạo nhiều đệ tử có công với đạo pháp và dân tộc.
Đặc biệt, không thể quên nhà sư yêu nước hoà thượng Từ Tâm, bị Pháp bắt và đày đi Côn Đảo vào năm 1940. Hoà thượng Từ Văn, với uy tín hàng đầu ở Nam Bộ, được phong tặng hoà thượng cả. Năm 1920, người Pháp đã mời ngài điều trị cầu siêu cho binh sĩ Việt Nam hy sinh trong Thế chiến thứ nhất (1914 - 1918).
Cũng có tư liệu cho biết Hoà thượng Từ Văn được mời tham dự cuộc đấu xảo của các xứ thuộc địa Pháp tại Marseille, cùng với một số mô hình kiến trúc đình chùa và ảnh tượng điêu khắc, đặc biệt là bộ tượng thạp bát La Hán của tỉnh Thủ Dầu Một được tuyển chọn.

ảnh tượng điêu khắc (Ảnh st)
Trong giai đoạn từ 1923 đến 1926, chùa Hội Khánh Thủ Dầu Một còn là nơi ẩn náu và tập trung các nhân sĩ như nhà nho, nhà sư yêu nước, đồng sáng lập Hội danh dự với sự tham gia của hoà thượng Từ Văn, Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc (thân phụ của Bác Hồ), cụ Tú Cúc... Mục đích của Hội là khuyến khích lối sống đạo đức, tôn trọng danh dự và yêu quý đồng bào và đất nước.
Mặc dù Hội chỉ hoạt động trong thời gian ngắn, nhưng đã gây ra ảnh hưởng đáng kể theo nhận định của một nhà nghiên cứu: 'Những lời nói và hành động của các cụ trong Hội danh dự đã để lại ấn tượng tích cực, ảnh hưởng sâu sắc tới lòng yêu nước của người dân địa phương. Chùa Hội Khánh sau đó trở thành nơi thu hút nhiều học sinh và thanh niên đến học tập. Nhiều trong số họ đã tham gia các phong trào yêu nước.'

Ảnh st
Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, chùa Hội Khánh trở thành trụ sở Hội Phật giáo cứu quốc tỉnh Thủ Dầu Một, đóng góp nhiều công sức và tâm huyết, thậm chí xương máu của những nhà tu và Phật tử nhà chùa. Trong cuộc kháng chiến chống ngoại xâm từ năm 1953, chùa là trụ sở Phật giáo yêu nước tỉnh Bình Dương. Đến năm 1983, chùa Hội Khánh trở thành trụ sở của Hội Phật giáo tỉnh Bình Dương.
Năm 1995, Tỉnh hội xây dựng Trường cơ bản Phật học tỉnh Sông Bé (Bình Dương) tại địa phương này. Hiện Thượng toạ Thích Huệ Thông, người trụ trì chùa Hội Khánh từ năm 1988, là phó ban thường trực tỉnh Hội Phật giáo Bình Dương.

trụ sở Hội Phật giáo cứu quốc tỉnh Thủ Dầu Một (Ảnh st)
Thông tin
- Địa chỉ: 35 Đường Yersin, Phường Phú Cường, Thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương
- Tông Phái: Phật giáo Bắc Tông
- Quản lý: Gíao hội Phật giáo Việt Nam
- Trụ Trì: Hòa thượng Thích Huệ Thông