Thúy Kiều báo ân báo oán - Nguyễn Du

Thúy Kiều - sự kết hợp tài năng và nỗi đau của Nguyễn Du được phản ánh đầy đủ trong tác phẩm này

II. Tác phẩm

1. Tổng quan

a. Vị trí của đoạn trích

- Nằm ở cuối phần thứ hai (“Gia biến và lưu lạc”).

- Trải qua “một loạt biến cố từ nạn này đến nạn khác”, Thúy Kiều đã chịu đựng mọi gian khó. Có lúc dường như cô từ bỏ hy vọng trước số phận: “Biết mình không thể tránh khỏi số phận – Nhưng vẫn dám cố gắng lên cung trời”. Trong những lúc Kiều gặp khó khăn và tuyệt vọng, Từ Hải xuất hiện, một sự kiện quan trọng đã thay đổi số phận của cô gái tài năng từ họ Vương. Anh hùng “vượt trời chạy đất” không chỉ giúp Kiều thoát khỏi nơi buồn tủi mà còn đưa cô từ vai một người phụ nữ bất hạnh lên thành một người vợ quý tộc, và thậm chí là một người phụ nữ của quan trường.

- Đoạn “Thúy Kiều báo ân báo oán” mô tả cảnh Kiều báo ơn và trả thù những người đã giúp đỡ mình trong lúc khó khăn, đồng thời trừng phạt những kẻ tàn ác, bất nhân. Qua bút pháp tinh tế của Nguyễn Du, chúng ta nhìn thấy tấm lòng nhân ái và ý chí công bằng của Kiều, và ước mong về sự công bằng và nhân ái của xã hội: những người bị bất công sẽ được bảo vệ, và “đền ân trả oán”.

b. Cấu trúc: 2 phần

- Phần đầu mười hai câu: Thúy Kiều báo ơn.

- Phần còn lại hai mươi hai câu: Thúy Kiều báo ân.

2. Chi tiết rõ ràng

a. Thúy Kiều báo ơn

– Sự kiện báo ơn diễn ra trang trọng, Thúy Kiều mời Thúc Sinh đến, hai người trò chuyện và nhớ lại những kỷ niệm xưa.

- Dù đã phải làm tôi tớ ở nhà Hoạn Thư trong thời gian dài, nhưng Thúy Kiều vẫn biết ơn Thúc Sinh với tình cảm sâu nặng dành cho mình.

- Các từ như “Nghĩa nặng tình non”, “Cố nhân”,” Người xưa” cho thấy Thúy Kiều là người biết trân trọng tình yêu và lòng hiếu khách, dù cô đã từng làm “Vợ người khác” nhưng những ký ức đó vẫn in sâu trong trái tim cô.

– Thúy Kiều đã tặng cho Thúc Sinh nhiều món quà quý giá, cho thấy cô là người trung thành và không quên đi những tình cảm xưa cũ dù có giàu có và thịnh vượng.

b. Thúy Kiều báo oán

– Mặc dù vẫn còn tức giận về Hoạn Thư, Thúy Kiều vẫn dùng lời lẽ cay đắng và phổ biến để nói về người phụ nữ này.

- Sau khi thành công trong việc đẩy Thúy Kiều ra xa khỏi cuộc sống của mình và Thúc Sinh sau cuộc đánh ghen, Hoạn Thư rất vui mừng vì cảm thấy đã chiến thắng, và tự mãn vì chồng phải tuân thủ lời mình.

- Thúy Kiều đã kiên nhẫn khuyên Hoạn Thư nên kiềm chế trong cách nói, tránh làm cho tình hình căng thẳng hơn nữa.

- Dù là người nói lời độc ác, nhưng bây giờ Hoạn Thư là nạn nhân của sự trả thù, đứng trước sự đe dọa từ nhiều binh lính và vũ khí. Cô nhận ra mình đã hành xử quá đáng với Thúy Kiều và bắt đầu thể hiện sự ăn năn, dùng lời lẽ khôn ngoan để giải thích và xin lỗi.

- Hoạn Thư khi nghĩ lại thấy lời xin lỗi của mình cũng có lý do và tình cảm, chỉ vì quá tự mãn nên cô đã làm điều ngu ngốc. Trong cuộc sống, không ai muốn phải chia sẻ chồng với người khác, vì vậy hành động của Hoạn Thư có thể được tha thứ.

c. Kết thúc phần báo ân báo oán

- Cảnh báo ân, báo oán trong tác phẩm làm cho độc giả bất ngờ. Ban đầu, mọi người đều nghĩ rằng Thúy Kiều sẽ trừng phạt Hoạn Thư cho những ngày khổ đau của mình. Nhưng khi nghe lời xin lỗi chân thành của Hoạn Thư, Thúy Kiều cảm thấy lòng nhân từ và quyết định tha thứ cho cô, khiến độc giả bất ngờ.

– Qua đoạn trích này, chúng ta thấy Thúy Kiều không chỉ là người thông minh, biết phân biệt đúng sai mà còn là người rộng lượng, không vụ lợi. Cô không chỉ có tài năng và vẻ đẹp hoàn hảo mà còn có trái tim nhân từ, lương thiện, và dung hòa với sai lầm của người khác.

d. Giá trị nội dung

- Phần này miêu tả cảnh báo ân báo oán giữa Thúc Sinh và Hoạn Thư, nhấn mạnh tinh thần nhân đạo, cao thượng của Thúy Kiều.

- Thể hiện ước mơ về công bằng, chính nghĩa theo quan điểm của nhân dân: khi bị bất công, con người sẽ đứng lên đòi lại công bằng.

e. Giá trị nghệ thuật

- Đoạn trích này cho thấy tài năng của Nguyễn Du trong việc xây dựng nhân vật thông qua việc sử dụng ngôn ngữ đối thoại.

- Thông qua các cuộc đối thoại giữa Thúy Kiều với Thúc Sinh và Hoạn Thư, chúng ta có thể nhận thấy Thúy Kiều đã tự nhiên thể hiện tính cách và tâm trạng của mình một cách rõ ràng (sự biết ơn và trân trọng đối với Thúc Sinh thông qua lời nói trang trọng và giàu cảm xúc; nỗi đau và sự tủi nhục không nguôi trước sự hành hạ của Hoạn Thư khiến Kiều cũng có những lời nói sắc sảo, chua chát, thậm chí là cay đắng).

- Lời biện hộ của Hoạn Thư cũng tiết lộ rõ tính cách của người đó: “nếu nói lời ràng buộc thì tay cũng già”.

Sơ đồ tư duy về đoạn trích 'Thúy Kiều báo ân báo oán':