Thúy Kiều: Hiện thực đau khổ và vận mệnh bi kịch
Bài làm:
Mẫu số 1:
'Người hiểu hết cung đường rối rắm
Đời xoay chuyển những con đường thế thôi.'
(Truyện Kiều)
Hai dòng thơ trên là lời thương xót từ sư bà Giác Duyên và tiếng lòng đồng cảm từ tâm hồn lớn lao của nhà thơ Nguyễn, về cuộc sống đầy sóng gió, những thăng trầm, nhục thụy của Thuý Kiều. Cuộc hành trình đời sống bi thảm của nàng Kiều, được Nguyễn Du mô tả vượt qua hàng thế kỷ, vẫn khiến lòng người đau xót. Đó là câu chuyện về con người mắc kẹt trong hiện thực đau buồn, con người vận mệnh bi kịch.
Thuý Kiều không chỉ là biểu tượng của vẻ đẹp, tài năng và phẩm chất, mà còn là biểu tượng của cuộc sống đầy biến động và nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau. Là tiểu thư được bảo bọc trong 'Không gian êm đềm', nhưng một cơn gió mạnh đã làm thay đổi số phận nàng qua nhiều biến cố, gặp nhiều thử thách. Những biến cố liên tục xảy ra trong cuộc sống của nàng thể hiện sự thăng trầm của cuộc sống. Ví dụ, sau lễ hội thanh minh, khi về sau lễ hội 'đạp thanh, tảo mộ', nàng gặp mộ Đạm Tiên, tưởng là điềm xấu, nhưng sau đó lại gặp chàng Kim Trọng với 'Phong cách tài năng, vẻ đẹp nổi bật/ Vào trong phong cách lịch lãm, ra ngoài với vẻ đẹp lộng lẫy', nghĩ rằng đã tìm thấy mối quan hệ tốt. Sau đó, tình cảm của họ trở nên mặn nồng, thắm thiết, họ thậm chí kết thù ước trăm năm, và nghĩ rằng với vẻ đẹp 'tài năng và sắc đẹp hoàn hảo', nàng sẽ có một cuộc sống như trong mơ. Nhưng rồi biến cố gia đình xảy ra, Thuý Kiều phải bán mình để cứu cha và em trai thoát khỏi cảnh khốn khổ. Nàng còn tưởng rằng việc được gả cho Mã Giám Sinh, một sinh viên trường Quốc Tử Giám, sẽ mang lại hòa bình cho gia đình, nhưng lại rơi vào bẫy của một kẻ buôn bán, lợi dụng cơ thể của phụ nữ để kiếm tiền. Hắn đã bán nàng vào lầu xanh, nơi nàng phải làm nghề kĩ nữ. Ở đây, Thuý Kiều tưởng rằng cô đã thoát khỏi 'vũng bùn lầy dơ bẩn', nhưng thực sự lại là một âm mưu tăm tối ép buộc nàng phải phục vụ khách hàng của Tú Bà. Với thân phận và tình cảnh khó khăn ở lầu xanh, nàng buộc phải che giấu nước mắt và chấp nhận phục vụ khách hàng trong thế giới giải trí. Ở đây, nàng gặp Thúc Sinh và cuộc sống của nàng bắt đầu thay đổi, trở thành hạnh phúc và đầy đủ, là sự bù đắp cho những đau đớn trước đó. Nhưng nguy hiểm lại xuất hiện khi nàng gặp Hoạn Thư, một người phụ nữ đầy ghen tị. Nàng phải sống trong tình trạng 'Phải hát, phải nhảy, phải thỏa thuận từ lời/ Phải quỳ xuống trước mặt, phải mời chào tận tay' để giữ cho gia đình Thúc Sinh an toàn. Sau đó, nhóm 'buôn phấn bán hương' Bạc Bà, Bạc Hạnh đẩy nàng vào lầu xanh lần thứ hai, khiến nhân phẩm của nàng bị hủy hoại, và nàng phải đối mặt với sự phũ phàng và sống trong một cuộc sống bị hạn chế, không có lối thoát:
Mặt trời chiếu sáng dày mịn gió và sương
Thân sao nhẹ nhàng như bướm ong trên cơ thể
Rồi nàng lại gặp Từ Hải, một người anh hùng hảo hán, trượng nghĩa, nhưng sau vẻ ngoài là một âm mưu chết người. Nàng tin tưởng Hồ Tôn Hiến, tưởng rằng sẽ có một cuộc sống rạng rỡ, tự hào về tổ tiên, nhưng thực tế là chồng nàng là 'tướng chết giữa trận', nàng bị ép buộc, phải tự đẩy mình xuống sông Tiền Đường. Rồi nàng được cứu, tưởng như sẽ có cuộc sống hạnh phúc, kết lại duyên xưa với Kim, nhưng hạnh phúc lại không kéo dài...
Qua những biến cố này, cuộc sống của Thuý Kiều là một hiện thực đau lòng, đầy nỗi buồn và đau đớn, nhưng số phận bi kịch đã bắt đầu từ khi nàng sáng tác 'Khúc nhà tay lựa nên chương/ Một thiên bạc mệnh lại càng não nhân'. Những thử thách ấy bám theo cuộc đời Kiều như một định mệnh, không cho nàng có cuộc sống yên bình, dù chỉ là trong chốc lát. Mỗi khi hạnh phúc đến, nó mang theo những đau thương. Trong xã hội 'vàng thau lẫn lỗn', giá trị của đồng tiền được coi là thước đo của đạo đức, Thuý Kiều trở thành con mồi dễ lừa dối, sống trong đau đớn với số phận 'Chữ tài đi với chữ tai một vần'.
Bi kịch lớn nhất trong cuộc đời của Kiều là bi kịch của tình yêu và nhân phẩm. Mối tình giữa nàng và Kim Trọng được coi là tình yêu lứa đôi hoàn hảo 'Người quốc sắc kẻ thiên tài'. Tình cảm giữa họ tràn ngập sự trân trọng, yêu kính, thắm thiết và nồng nàn. Đó là biểu hiện của một tình yêu lý tưởng, tự do và hạnh phúc, vượt qua rào cản của những quy tắc của tư tưởng Nho giáo với quan điểm 'Cha mẹ nói gì thì con phải nghe'. Nhưng giữa đường đi, nàng phải chấp nhận 'trao duyên' cho Thuý Vân, đảm nhận trách nhiệm của người chị cả trong gia đình. Bổn phận làm con là để chữ hiếu trở nên đầy đủ, nàng buộc lòng phụ tấm chân tình của chàng Kim. Trong những ngày lưu lạc xa xôi, nàng luôn nhớ về hình bóng quen thuộc:
Tưởng nhớ về người dưới ánh trăng chén đồng,
Chờ đợi sương luống bên đường rải trải.
Cảm giác hỗn loạn, lạc lõng, hụt hẫng khi gọi tên chàng Kim bằng những lời than thở tràn ngập thương xót:
Ôi Kim Lang ! Hỡi Kim Lang !
Thôi rồi, thiếp đã làm tổn thương chàng từ đây.
Không còn lời để nói, hồn thiếp lạnh lẽo, đôi tay cứng và giá đóng băng.
Tình cảm quý báu đó đã tan vỡ, không thể hàn gắn lại. Khi tái ngộ sau những tháng năm xa cách, họ không thể nối lại tình xưa. Đó là bi kịch của một tình yêu không thể đến với kết quả lễ đường cưới, một định mệnh không dành cho cả hai.
Bi kịch về nhân phẩm của nàng là một lời lên án mạnh mẽ về xã hội hỗn loạn, chỉ trích tội ác của những quan tham từ đỉnh triều đình đến những kẻ buôn lừa đảo, đầy thủ đoạn. Tất cả chỉ vì vật chất mà họ sẵn sàng hi sinh phẩm hạnh của một cô gái phải 'liễu yếu đào tơ'. Những câu thơ bi thương nhất về bi kịch của nàng là:
'Thân lươn bảo quản lấm đầu,
Chút lòng trinh bạch từ sau xin hãy tha thứ'
Không có nỗi đau nào lớn hơn việc mất danh dự, khi con người đánh mất phẩm giá của mình và phải đối mặt với sự từ chối và hủy hoại cuộc sống lịch sự. Đó là bi kịch của bi kịch, mất danh dự là mất tất cả.
Có thể nói, trong thời đại của Nguyễn Du, ông là một nhà văn, nhà thơ, và nhà nhân đạo đã đề cập đến vấn đề con người một cách trực tiếp, cấp bách và thấu hiểu như vậy trong Truyện Kiều. Số phận của con người trong thực tế, cuộc sống đau khổ và bi kịch đã được Nguyễn Du mô tả rất chân thực, thể hiện sự hiểu biết và lòng thông cảm sâu sắc của ông về con người trong xã hội. Nhân vật Thuý Kiều được ông sử dụng để nói lên tất cả những thăng trầm của hàng ngàn con người hiện đại. Đó là những người đại diện cho vẻ đẹp, đức độ, thiện chí nhưng lại phải đối mặt với sự oan trái và không công bằng. Tiếng vọng của những người như Thuý Kiều vẫn còn rộn ràng cho đến ngày nay:
'Cho rằng đã có vẻ đẹp hồng nhan
Làm hại lòng, làm tàn phá hạnh phúc
Cho rằng đã bước vào cuộc sống phong trần
Làm cho xấu hổ một lần mới là đủ'
Bài mẫu số 2:
Truyện Kiều có lẽ là tác phẩm nổi tiếng nhất trên thảo luận văn học Việt Nam từ xưa đến nay. Tác phẩm này là một dòng thơ kể về cuộc đời của một cô gái bất hạnh, từ khi mới sinh ra trong gia đình cho đến khi phải bước ra khỏi đó và trải qua những khó khăn đầy truân chuyên, rồi cuối cùng được đoàn tụ với gia đình. Mỗi câu thơ trong Truyện Kiều đều được Nguyễn Du tinh tế để kể một câu chuyện thơ đầy bi thương về Thúy Kiều tài năng nhưng bị bạc mệnh. Nàng là biểu tượng của con người vừa trải qua hiện thực đau đớn, vừa chịu đựng số phận bi kịch.
Mỗi nhân vật trong tác phẩm 'Truyện Kiều' của Nguyễn Du đều hiện lên rất sinh động qua những câu thơ sâu sắc. Kim Trọng mang vẻ ngoài 'phong nhã ra ngoài hào hoa', Thúy Vân với 'khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang', và không thể quên Thúy Kiều 'hoa ghen đua sắc, liễu hờn kém xanh'. Tuy nhiên, cuộc đời của Kiều lại là những truân chuyên đau khổ, thương xót. Toàn bộ tác phẩm vẽ lên hình ảnh cuộc đời dằn vặt của Kiều và những bước chân trên con đường đầy đau khổ cho đến khi được hòa mình vào gia đình. Kiều trở thành biểu tượng cho chuỗi hiện thực đau khổ với một vận mệnh bi kịch, đau thương.
Tại sao cuộc đời của Kiều lại được miêu tả là chuỗi hiện thực đau khổ? Điều này xuất phát từ những sự kiện đầu tiên trong Truyện Kiều. Kiều sinh ra trong một gia đình trung lưu và có hai người em. Nhưng hiện thực nghiệt ngã bắt đầu khi cha và em trai của nàng phải đối mặt với vấn đề pháp lý, đẩy họ vào tù. Nếu không có tiền, họ sẽ phải trải qua những ngày ngục ngục. Vì gia đình, Kiều quyết định bán thân mình. Quyết định đau lòng này đã đặt cuộc đời Kiều vào chuỗi bi kịch không ngừng. Bán thân để cứu gia đình, Kiều trở thành một món hàng, nhưng không kém phần tàn phế, trong mắt những người như Sở Khanh, Tú Bà, ... Kiều trở thành đối tượng của 'cò kè', 'ngã giá'... trong thế giới của những kẻ 'ghế trên ngồi tót sỗ sàng', buôn bán thịt người với sự thoải mái:
'Cò kè thêm một còn thêm hai
Giờ đây ngã giá vàng bằng bốn trăm'
Nếu có ai đặt câu hỏi về nguyên nhân khiến Kiều rơi vào hoàn cảnh này, mất tất cả, gia đình, tình yêu, tương lai hạnh phúc, mất danh dự và trở thành một món hàng để trao tay, thì đó chính là xã hội mà Kiều sống. Đó là tác nhân tạo nên bi kịch, tạo nên hiện thực phũ phàng của Kiều. Xã hội đương thời đó đã lấy đi tất cả những gì Kiều sở hữu và đẩy nàng vào bể khổ cuộc sống. Từ một tiểu thư danh giá, nàng trở thành một món hàng để người khác đặt giá, trả tiền. Đó là sự nhục nhã, ê chề đầu tiên mà Kiều phải đối mặt.
Nhưng không chỉ lấy đi hạnh phúc của nàng, mà còn biến nàng thành một người con gái giang hồ, trở thành một cô gái lầu xanh trong chốn ô nhục. Cuộc sống của một cô gái lầu xanh dường như luôn kết thúc như Đạm Tiên:
“Sống là vợ khắp người ta
Cho đến khi xuống thác, làm ma chẳng có chồng”
Cuộc đời Kiều trở nên đau khổ. Cô rơi vào vòng xoáy tăm tối của cuộc sống, bị chuyển động từ người này sang người khác, trở thành một món hàng để trao đổi. Nhân phẩm của nàng bị đạp đổ đến đỉnh điểm như vậy. Sự đau khổ không tận!
Không chỉ vậy, khi nắm giữ chút hạnh phúc bên cạnh Từ Hải, chỉ vì một phút nông nổi, tin tưởng, nàng đã hại chết người hùng cứu giúp cuộc đời mình, rồi trở lại cuộc sống quen thuộc. Số phận đã quá nghiệt ngã với cô gái ấy, khiến nàng phải sống trong chuỗi hiện thực đau khổ không ngừng suốt mười lăm năm. Đến khi trở về gia đình, gặp lại tình yêu, nhưng không thể sống bên chàng, điều này chẳng phải là điều đau lòng tột cùng sao?
Thân nhân của Thúy Kiều là bằng chứng cho một xã hội đầy bất công, lừa dối. Xã hội đó sẵn sàng vì tiền mà đẩy con người vào những khu vực tăm tối nhất. Nó đã tước đoạt tất cả của Kiều, biến nàng thành một đồ vật rẻ tiền nhất, chà đạp lên nhân phẩm con người nàng. Chuỗi hiện thực đau khổ trong cuộc đời Kiều nguyên do đều là xuất phát từ cái xã hội thối nát về tính cách con người ấy.
Cuộc sống đau khổ của Kiều như vậy, nhưng vận mệnh nàng dường như đã đầy bi kịch như thế. Chuỗi sự kiện sau chỉ là sự tiếp theo của vận mệnh ấy. Một người con gái tài năng vẹn toàn như Kiều “hoa ghen thua thắm, liều hờn kém xanh” dường như đã đạt đến đỉnh cao, tới người sáng tạo vận mệnh con người. Liệu có lẽ ông trời đã ghen tức với sự tài hoa của Kiều, tạo ra vận mệnh đau khổ như vậy, hay là xã hội phong kiến đã đẩy nàng vào vận mệnh bi kịch kia. Khi Nguyễn Du viết về Kiều, ông đã dùng những từ ngữ đẹp nhất dành cho nàng. Tuy nhiên, Nguyễn Du cũng cảm nhận được rằng sắc đẹp của Kiều có thể khiến trời đất ghen tỵ, đẩy nàng vào kiếp “hồng nhan bạc phận”. Nguyễn Du đã mô tả Kiều như sau:
“Làn thu thủy nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm, liều hờn kém xanh
Một hai nghiêng nước nghiêng thành
Sắc đành đòi một tài đành họa hai
Thồn minh vốn sẵn tính trời
Pha nghệ thi họa đủ mùi ca ngâm”.
Với vẻ đẹp và tài năng của mình, vận mệnh của Kiều nên là suôn sẻ, sáng tươi như nhiều người con gái khác. Nhưng không, vận mệnh của nàng lại tăm tối, đau khổ hơn bất cứ ai khác trong “Truyện Kiều”. Nàng phải bán thân để cứu cha, nỗi đau đớn biến nàng thành một đồ vật để người ta đánh giá, “cò kè thêm một bớt hai”. Đó là một nỗi ê chề, khổ sở mà Kiều phải chịu đựng. Bị chà đạp về nhân phẩm, bị coi thường, bị xem thường là những nỗi đau mà Kiều chắc chắn không thể quên. Không chỉ thế, nàng phải trao đi tình yêu của cuộc đời mình – một tình yêu mới chớm nở tươi đẹp như hoa đào đó phải trao lại cho người em trong nỗi đau, tiếc thương:
“Dựa vào em, em sẽ vâng lời
Ngồi xuống để chị cầu mong kiếp sau”
Hoặc: “Vận mệnh với nàng như vôi
Đã chảy nước mắt, hoa trôi lạc mất”
Vận mệnh bi kịch của Kiều đã dẫn nàng qua những cung bậc của đau khổ. Bất kỳ hạnh phúc nào Kiều tưởng đạt được cũng trở thành cơn ác mộng. Từ Kim Trọng đến Thúc Sinh, rồi lại Từ Hải, mỗi người đều là mảnh ghép của khổ đau. Tình yêu với Kim Trọng chuyển thành hi sinh cho em gái, tình cảm với Thúc Sinh như “rừng phong kia đã nhuốm màu quan san”, mịt mờ. Còn tình yêu với Từ Hải, dường như trọn vẹn nhưng nàng lại gây oan cho chàng và khiến chàng chết giữa trời. Vận mệnh đau khổ dẫn nàng qua mỗi đau thương, thoát khỏi Tú Bà thì lại vào Bạc Bà, trốn khỏi Sở Khanh nhưng lại rơi vào tay Hồ Tôn Hiến. Đó là những kẻ chỉ coi trọng tiền bạc, lợi ích cá nhân, chẳng quan tâm đến phẩm giá hay trân trọng con người.
Sau mười lăm năm lưu lạc, Kiều cuối cùng cũng được đoàn tụ với gia đình. Nhưng vận mệnh này liệu có làm nàng hạnh phúc hay chỉ là bi kịch? Gặp lại Kim Trọng – người yêu đầu tiên, nhưng mọi thứ đã thay đổi, chàng và nàng không còn thuộc về nhau. Cuối cùng, nàng chỉ như Đạm Tiên bạc mệnh, ba mươi tuổi không chồng con, tràn ngập nỗi đau xót.
Có thể nói, cuộc đời Kiều là một chuỗi bi kịch của vận mệnh. Vận mệnh đã làm nàng trở thành con người đáng thương nhất trong “Truyện Kiều”. Vận mệnh từ đầu đã chạy theo nàng bởi tài năng và vẻ đẹp vượt trội của nàng. Nguyễn Du cuối cùng cũng phải thốt lên một câu đau đớn rằng:
“Nghệ thuật có tài, nhưng cậy vào nó có tai
Chữ tài và chữ tai nối liền nhau như một vần”
Trong tác phẩm Kiều, Nguyễn Du đã xuất sắc tạo dựng một nhân vật đầy cảm xúc, nơi số phận và hiện thực đều phản ánh sự đau khổ và khốn khổ. Điều này bắt nguồn từ xã hội phong kiến đen tối, quá mức quan trọng vật chất đối với mọi người. Thúy Kiều, với số phận đau khổ, trở thành biểu tượng cho những vận mệnh bi kịch.
Bằng tài năng và lòng nhân ái, Nguyễn Du đã sáng tác “Truyện Kiều” với lòng trắc ẩn và tình thương. Ông tận tâm mô tả những đời sống tài năng nhưng đầy bất hạnh, bị xã hội chà đạp và tước đoạt. Tất cả những điều này được ông đặt hết vào nhân vật Thúy Kiều, biểu tượng của cuộc sống đau khổ và vận mệnh bi kịch. Đồng thời, ông lên án và tố cáo xã hội phong kiến khiến con người rơi vào vực thẳm của đau khổ. “Truyện Kiều” là tác phẩm lỗi lạc nhất trong văn học Việt Nam.