Buzz
Thuyền buồm là một loại phương tiện thủy chạy bằng sức gió nhờ vào một bộ phận gọi là buồm được gắn trên một cột chủ gọi là cột buồm. Con người đã bắt đầu sử dụng thuyền buồm từ những ngày đầu của nền văn minh. Những người La Mã cổ đại là những người đầu tiên gắn các lá buồm vào con thuyền chèo để kết hợp cả hai loại năng lượng từ sức người và sức gió.
Ngày nay, thuyền buồm được sử dụng rộng rãi trên toàn cầu. Ở các quốc gia phương Tây như Mỹ, Úc, New Zealand và các nước châu Âu, thể thao thuyền buồm rất phổ biến. Ở châu Á, Hồng Kông, Singapore và Thái Lan cũng có rất nhiều thuyền buồm. Tại Việt Nam, từ khi xuất hiện động cơ diesel, số lượng thuyền buồm giảm đi đáng kể. Chỉ có ở Vịnh Hạ Long, người dân vẫn sử dụng thuyền buồm để đánh bắt hải sản và phát triển du lịch.
Cấu trúc
Thuyền buồm bao gồm các bộ phận chính sau:
1. Thân thuyền (Hull)
Thân thuyền thường được làm từ gỗ, sắt, nhôm, nhựa polyester, nhựa Epoxy. Nhôm là vật liệu tốt nhất để đóng thuyền, nhưng giá rất cao, vì vậy sắt và nhựa được sử dụng nhiều hơn. Tuy nhiên, để đóng các chiếc thuyền nhỏ dưới 10 m, người ta thường sử dụng ván ép bọc nhựa Epoxy vì giá rẻ và độ bền cao. Gỗ cũng là vật liệu rất tốt để đóng thuyền, đặc biệt là những chiếc du thuyền sang trọng. Lợi thế của gỗ là nó nhẹ, đẹp, cách âm tốt và rất thích hợp để đóng những chiếc thuyền buồm theo phong cách truyền thống. Tại Việt Nam, các chiếc thuyền buồm truyền thống của ngư dân ven biển thường có chiều dài 12 m và được làm từ nan cật tre, sau đó chế tạo lại thành tấm có kích thước 12 m x 6,5 m bằng hai nẹp gỗ có kích thước 15 m x 25 cm, ghép hai hoặc ba tấm ván gỗ chò chỉ bằng cách khoan lỗ và cấy chốt bằng gỗ tre. Cuối cùng, thợ thủ công sử dụng dầu rái và phân bò để sơn tám lớp, trong đó 4 lớp đầu là phân bò pha nước để tạo độ sền sệt như hồ, sau đó sơn tiếp 4 lớp dầu rái để không thấm nước hai mặt. Các tấm ván ghép lại được trộn với chai chò giả nhỏ mịn để nhét vào khe hở ghép nối. Loại thuyền buồm này không có long cốt, nhằm giúp chiếc thuyền có thể vào vùng biển Hoàng Sa đánh cá mà không bị mắc cạn. Bên trong lòng thuyền, người ta sử dụng đà gỗ đẻo củng bằng cật tre chống ngang từ bên này sang bên kia để chắc chắn thêm cho lòng thuyền. Sau đó, sử dụng đà gỗ kích thước 10 cm x 10 cm làm sườn gia cường để lót hai lớp ván mỏng 2 cm mỗi lớp, cách nhau 65 cm, và phía trước và giữa có mui che mưa nắng được làm bằng tre và sơn tương tự như dưới lòng thuyền, còn phía sau có bánh lái để điều khiển thuyền.
2. Long cốt (Keel):
Là một phần quan trọng nằm ở phía dưới thân thuyền theo chiều dọc, kéo dài từ phía trước đến phía sau. Nó giống như xương sống của con thuyền. Bắt đầu từ điểm này, người ta sẽ gắn các mảnh xương sườn (hay còn gọi là cọc đà) vào đây để tạo thành khung của thuyền. Long Cốt chính là điểm mốc để từ đó người ta gắn thêm các bộ phận khác và còn giúp thuyền đi thẳng về phía trước thay vì lảo đảo hai bên.
Đối với các loại thuyền chèo hoặc thuyền máy, đôi khi không cần Long Cốt, nhưng với thuyền buồm, Long Cốt là bộ phận không thể thiếu. Long Cốt của thuyền buồm thường sâu hơn rất nhiều so với thuyền máy, và đôi khi người ta còn thêm chì vào Long Cốt để làm thuyền ổn định hơn và không bị lật. Tuy nhiên, đối với một số thuyền buồm nhỏ, người ta không muốn Long Cốt quá sâu vì sẽ cản trở khi vào những vùng nước cạn. Để giải quyết vấn đề này, đã có những loại Long Cốt giả được phát minh (Center board) có thể kéo lên khi vào nước cạn và hạ xuống khi vào nước sâu.
Có hai loại Long Cốt giả: Loại có thể kéo lên bằng cách bật về phía sau được gọi là 'Center Board', loại còn lại có thể kéo thẳng lên được gọi là 'Dagger Board'.
3. Bánh lái (Rudder)
Là bộ phận ở phía sau cánh thuyền. Nếu Long Cốt giúp thuyền duy trì thăng bằng khi tiến về phía trước, thì bánh lái giúp người lái điều khiển hướng di chuyển của thuyền. Thông thường, bánh lái bao gồm hai phần chính là cánh lái và tay lái. Tuy nhiên, đối với một số loại thuyền, người ta không dùng tay lái mà sử dụng vô lăng để điều khiển.
4. Buồm (Sail)
Là một mảnh vật liệu mỏng, có thể là vải, nilon, hoặc nhựa được may thành hình tam giác hoặc hình tứ giác. Người ta căng lá buồm lên trên cột buồm bằng hệ thống dây kéo và ròng rọc. Tác dụng của lá buồm là để thu gió và biến nó thành lực đẩy để thuyền lướt trên biển, tiến về phía trước.
Phân loại
- Thuyền buồm Trung Quốc
