Thuyền trưởng tàu biển (Lưu Quang Vũ)

Thuyền trưởng tàu biển (Lưu Quang Vũ) bao gồm tóm tắt nội dung chính, phân tích dàn ý, bố cục, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật cùng hoàn cảnh sáng tác, ra đời của tác phẩm và tiểu sử, quan điểm cùng sự nghiệp sáng tác phong cách nghệ thuật giúp các em học tốt môn văn 8

Tác giả

1. Tiểu sử

- Lưu Quang Vũ (1948 – 1988), ông sinh ra tại Phú Thọ, là con trai của nhà viết kịch Lưu Quang Thuận.

- Năm 1954, gia đình ông dời về Hà Nội sinh sống.

- Từ năm 1965 đến 1970, ông tham gia quân ngũ và gia nhập Quân chủng Phòng không – Không quân.

- Từ năm 1970 đến 1978, sau khi xuất ngũ, ông làm nhiều công việc khác nhau để kiếm sống, bao gồm làm việc tại Xưởng Cao su Đường sắt do Tạ Đình Đề làm Giám đốc, ký hợp đồng cho nhà xuất bản Giải Phóng, tham gia công việc chấm công trong một đội cầu đường, vẽ pa-nô, áp phích...

- Từ năm 1978 đến 1988, ông làm biên tập viên cho Tạp chí Sân khấu.

- Trong khi sự nghiệp đang đạt đến đỉnh cao, Lưu Quang Vũ đã qua đời trong một tai nạn giao thông trên Quốc lộ 5 tại Hải Dương, cùng với bạn đời nhà thơ Xuân Quỳnh và con trai Lưu Quỳnh Thơ.

2. Sự nghiệp

a. Công trình chính

     Ông để lại di sản văn học phong phú với các tác phẩm như Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Hương cây, Tôi và chúng ta, Sống mãi tuổi 17, Nàng Xita, Ngọc Hân công chúa,...

→ Các tác phẩm của ông đã để lại một ấn tượng sâu sắc trong lòng công chúng. 

      Các vở kịch, truyện ngắn, thơ của Lưu Quang Vũ mang đậm bản sắc hiện thực và nhân văn, phản ánh rõ nét từng giai đoạn trong cuộc đời ông.

b. Phong cách nghệ thuật

     Kịch của Lưu Quang Vũ thể hiện nhiều phong cách sáng tạo; tập trung vào việc thể hiện mâu thuẫn trong cuộc sống và tư tưởng, thể hiện mong muốn hoàn thiện bản thân con người.

3. Vị trí và ảnh hưởng

     Lưu Quang Vũ là một hiện tượng đặc biệt trong lĩnh vực sân khấu những năm 1980 ở Việt Nam, và cũng là nhà soạn kịch tài năng nhất của văn học nghệ thuật hiện đại tại đất nước.

    Ông đã được vinh danh bằng giải thưởng Hồ Chí Minh về nghệ thuật sân khấu vào năm 2000.

Bản đồ tư duy của tác giả Lưu Quang Vũ:

Các tác phẩm

1. Tổng quan

a. Nguyên gốc

- Xuất hiện trong Lưu Quang Vũ và Xuân Quỳnh: Một cái nhìn lại, Hội Văn học Nghệ thuật Đà Nẵng, 1989.

- Phần văn bản trong sách giáo khoa được lấy từ cảnh cuối cùng của vở kịch.

b. Tình huống chính

- Phần 1 (Từ đầu đến “không cần”): Cuộc gặp gỡ trên tàu biển xa xôi.

- Phần 2 (Phần còn lại): Sự thật ẩn sau tàu biển xa xôi.

c. Thể loại: Kịch

d. Phương pháp diễn đạt: sử dụng ngôn ngữ trực tiếp (thông qua đối thoại, độc thoại) và hành động của nhân vật mà không thông qua lời kể chuyện.

e. Tóm tắt: Ông Toàn Nha, Chủ tịch xã kiêm Chủ nhiệm hợp tác xã Cà Hạ, vì quyết tâm tạo dựng danh tiếng đã phát động một cuộc “lật đổ trời, đổi cảnh đất, sắp đặt cả giang sơn”, mong muốn biến làng xóm thành biểu tượng của phong trào đổi mới nông thôn, mặc dù về mặt văn hóa, ông chỉ “học hết lớp 4”. Với sự hỗ trợ từ thư ký Văn Sửu, ông đã thực hiện một loạt “cải cách” như: đổi tên cho xã (từ xã “Cà Hạ” thành xã “Hùng Tâm”); đổi tên các phòng, ban dưới quyền mình thành các “Trung tâm…”; phát triển sản xuất pháo nổ, thu mua lông vịt xuất khẩu,… để thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội; quan tâm đến việc báo cáo, tuyên truyền về thành tích trong các hội nghị, lễ tổng kết để nâng cao uy tín của địa phương. Hưng, một thuyền trưởng tàu đường sông, người yêu của cô Nhàn, con gái ông Toàn Nha, đã quay về quê nhân dịp lễ tổng kết phong trào đổi mới do ông Toàn Nha tổ chức. Theo lời khuyên của người chú, anh không may phải giả mạo mình là một thuyền trưởng tàu biển xa xôi để xuất hiện như một khách mời quý trong buổi lễ, với hy vọng ông Toàn Nha sẽ chấp nhận anh làm con rể. Tuy nhiên, vì lòng tự trọng, Hưng từ chối “vai diễn” và chạy trốn bằng cách lái tàu. Một vụ nổ lớn đã xảy ra tại trụ sở Uỷ ban xã, do thuốc pháo không được bảo quản đúng cách, gây ra cảnh hỗn loạn. Bị bỏng nặng, phải được cấp cứu bằng đường sông trên chiếc tàu chở phân đạm của Hưng, ông Toàn Nha vẫn mơ màng, tự hào rằng ông đang được chở đi trên chuyến “tàu viễn dương” (tàu vận chuyển hàng trên biển) của tương lai – một thuyền trưởng giàu kinh nghiệm với hành trình trên đại dương – điều này đã làm khuấy động mọi người.

2. Giá trị nội dung, nghệ thuật

a. Giá trị nội dung

- Văn bản đã nổi bật về các lỗi lầm, thói hư xấu ở một số người, được gọi là “bệnh sĩ”.

Bằng việc tạo ra các tình huống xung đột giữa các nhân vật, tác giả đã làm nổi bật hậu quả của sự gian dối.

b. Giá trị nghệ thuật

- Sử dụng giọng văn mỉa mai và thủ pháp cường điệu, tác giả đã linh hoạt trong việc nói quá.

- Miêu tả sắc sảo với từng nét riêng của từng nhân vật trong đoạn trích.

Sơ đồ tư duy văn bản 'Thuyền trưởng tàu viễn dương':