Thuyết âm mưu đã có từ thời cổ đại của Hy Lạp?

Buzz

Đọc tóm tắt

- Thuật ngữ “Thuyết âm mưu” được đề cập từ năm 1909, không liên kết với trạng thái mê sảng.
- Nhiều thuyết âm mưu khác nhau từ chính phủ Mỹ tổ chức vụ khủng bố 11/9 đến Elvis Presley tạo ra cái chết của mình.
- Các sự kiện lớn thường là một phần của kế hoạch lớn.
- Karl Popper chia sẻ quan điểm về thuyết âm mưu.
- Popper nói về thuyết âm mưu về xã hội và nguyên nhân kỳ lạ của các sự kiện.
- Các thuyết âm mưu không phải lúc nào cũng mê tín, nhưng cần hiểu rõ nguyên nhân thực sự của sự kiện.

Thuyết âm mưu đã tồn tại từ thời cổ đại của Hy Lạp?

Thuật ngữ “Thuyết âm mưu” lần đầu được đề cập vào năm 1909. Cho đến những năm 1960, nó không được liên kết với các trạng thái mê sảng hoặc chứng hoang tưởng. Khi ý niệm này nhận được sự chú ý như hiện nay, nó đã tạo ra nhiều thuyết âm mưu khác nhau, từ việc cho rằng chính phủ Mỹ đã tổ chức vụ khủng bố 11/9 đến việc Elvis Presley tạo ra cái chết của mình. Một tư duy phổ quát là các sự kiện lớn trên thế giới là một phần của một kế hoạch lớn. Một số thuyết âm mưu thực sự đúng, trong khi số khác thì không.

Mặc dù thuật ngữ này mới chỉ xuất hiện gần đây, nhưng tư duy cơ bản của nhiều thuyết âm mưu cho rằng các sự kiện đã được lên kế hoạch và thực hiện bởi các thế lực hùng mạnh và bí ẩn từ hàng ngàn năm trước. Ít nhất, nhà triết học Karl Popper cũng chia sẻ quan điểm này.

Trong bài luận ngắn về Thuyết âm mưu về xã hội, Popper bắt đầu với mô tả thế giới quan của người Hy Lạp cổ đại. Đối với họ, các vị thần rất quan tâm đến mọi hoạt động của con người và mọi sự kiện đều được họ kiểm soát. Popper tin rằng niềm tin này vẫn còn nguyên vẹn và ngày nay, thay vì các vị thần, các nhà thuyết âm mưu tin rằng các sự kiện được tổ chức bởi “những người và nhóm người có ảnh hưởng khác nhau – những nhóm gây áp lực tàn bạo, bị cáo buộc đã lên kế hoạch tạo ra cuộc suy thoái lớn và tất cả những điều ác đáng chịu.”

Có thêm mưu đồ nào sau cuộc chiến thành Troy không?

Theo Popper, nhiều thuyết âm mưu dựa trên quan niệm rằng mọi sự kiện trong cuộc sống xã hội đều là bằng chứng cho việc có một trật tự được sắp đặt trước, và sự ngẫu nhiên ít khi xảy ra, và nếu có, thì không đáng tin cậy. Ông nêu lên hai lý do tại sao người ta quan tâm đến quan điểm này. Thứ nhất là vì hậu quả không thể dự đoán trong cuộc sống hàng ngày, và thứ hai là vì người ta thường cho rằng tất cả các sự kiện đã được lên kế hoạch từ trước.

Ông đưa ra ví dụ về việc mua nhà. Mặc dù người mua không cố ý làm tăng giá nhà khác, nhưng giá của nhà khác vẫn tăng lên một chút. Các nhà thuyết âm mưu sẽ cho rằng có một tổ chức nào đó trong ngành bất động sản đã cố ý làm tăng giá. Tuy nhiên, hiểu rõ rằng mua nhà ảnh hưởng đến giá cả như thế nào sẽ hiểu rằng không có âm mưu nào ở đây và việc tăng giá là không lên kế hoạch.

Popper cho rằng những gì xảy ra với kinh tế cũng xảy ra với xã hội và khoa học xã hội. Sự không biết được nguyên nhân thực sự kết hợp với việc tìm kiếm chúng sẽ dẫn đến những thuyết âm mưu lớn.

Thuyết âm mưu bắt nguồn từ sự không rõ ràng

Điều này có lý giải được tất cả các thuyết âm mưu? Đúng là sự không biết các nguyên nhân không thể tính trước chứ?

Popper chủ yếu nói về một dạng thuyết âm mưu. Thuyết này cho rằng hầu hết, nếu không phải là tất cả, các sự kiện quan trọng đã được lên kế hoạch và thực hiện bởi các nhóm quyền lực nhằm lợi ích riêng của họ. Chúng cố gắng giải thích lý do các sự kiện xảy ra. Popper không nhắc đến các thuyết 'lá cờ giả' hoặc ý tưởng rằng chính phủ che giấu sự tồn tại của người ngoài hành tinh.

Ông không khẳng định rằng không có thuyết âm mưu nào là đúng. Đôi khi, mọi người thực hiện những kế hoạch quan trọng và hành động theo các kế hoạch đã được đề ra, điều đó hoàn toàn có thể xảy ra, nhưng rất hiếm khi. Ông đưa ra ví dụ về phản ứng của Hitler trước những gì ông coi là âm mưu của thế giới chống lại Đức như một loại 'phản âm mưu' khi phần lớn người Đức tẩy chay và cuối cùng giết hại người Do Thái. Kế hoạch này không thành và bị tiết lộ không khiến nó mất đi tính chất âm mưu.

Tất cả các thuyết âm mưu đều là mê tín như Popper nghĩ sao? Có lẽ không, như Cass Sunstein, một nhà tư tưởng nổi tiếng của 'Big Think', đã nhắc nhở chúng ta rằng 'phạm vi lý giải của Popper là rất hạn chế' trong một bài viết về các thuyết âm mưu. Tuy nhiên, Popper đã cung cấp cho chúng ta một công cụ để hiểu vì sao những ý tưởng kỳ dị như vậy có thể tồn tại. Nhiều người không hiểu hoặc không muốn hiểu rằng đôi khi các sự kiện ngẫu nhiên cũng có tác động lớn và không ai kiểm soát được tất cả mọi thứ.

Những sự kiện quan trọng thường có các nguyên nhân giải thích rất... kỳ lạ [2]

Cuối cùng, khi nghĩ về một thế lực mạnh mẽ, ta thường cảm thấy an ủi trong niềm tin rằng có một thực thể kiểm soát tất cả; tuy nhiên, sự thật là các âm mưu tiết lộ rằng thậm chí những thế lực mạnh cũng không thể giữ bí mật của họ mãi mãi, như Karl Popper đã chỉ ra.

Theo Big Think

Ngân Xuyên (dịch)

Chú thích:

[1] - Thuyết 'Lá cờ giả' là một lý thuyết về các chiến dịch được thiết kế để thuyết phục dư luận rằng chúng được thực hiện bởi các tổ chức hoặc quốc gia khác.

[2] - Chú thích ảnh trong bài gốc: “Lee Harvey Oswald sau khi bị bắt. Các giả thuyết âm mưu cho rằng hắn không đơn độc trong vụ ám sát Tổng thống Kennedy, điều này chính là điều mà Popper đã đề cập. Chúng ta không muốn hoặc không thể lý giải được làm sao một sự kiện quan trọng như vậy lại có nguyên nhân kỳ lạ như vậy. Chúng ta cần một lược đồ lớn hơn.”

Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Mytour với mục đích chăm sóc khách hàng và chỉ dành cho khích lệ tinh thần trải nghiệm du lịch, chúng tôi không chịu trách nhiệm và không đưa ra lời khuyên cho mục đích khác.

Nếu bạn thấy bài viết này không phù hợp hoặc sai sót xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua email [email protected]

Các câu hỏi thường gặp

Thuyết âm mưu bắt nguồn từ đâu và nó được hiểu như thế nào?

Thuyết âm mưu bắt nguồn từ sự không rõ ràng và niềm tin rằng nhiều sự kiện lớn trong xã hội đều được lên kế hoạch bởi các thế lực quyền lực. Karl Popper cho rằng điều này xuất phát từ nhu cầu giải thích các hiện tượng phức tạp trong cuộc sống hàng ngày.

Tại sao mọi người lại tin vào các thuyết âm mưu phức tạp như vậy?

Mọi người thường tìm kiếm sự an ủi trong niềm tin rằng có một lực lượng mạnh mẽ kiểm soát các sự kiện. Điều này khiến họ dễ dàng chấp nhận các thuyết âm mưu, ngay cả khi thực tế thường ngẫu nhiên và khó hiểu hơn.

Karl Popper có những quan điểm gì về thuyết âm mưu trong xã hội hiện đại?

Karl Popper nhấn mạnh rằng mặc dù có thể có những âm mưu thực sự, nhưng nhiều thuyết âm mưu khác thường xuất phát từ sự không biết và tìm kiếm những nguyên nhân không thể giải thích được của các sự kiện lớn trong xã hội.

Có phải tất cả các thuyết âm mưu đều là mê tín không?

Không, không phải tất cả các thuyết âm mưu đều là mê tín. Một số thuyết có thể dựa trên sự thật, nhưng nhiều thuyết khác thường thiếu cơ sở thực tế và chỉ phản ánh sự hoài nghi và sự tìm kiếm một giải thích cho các sự kiện phức tạp.

Sự tồn tại của các thuyết âm mưu có ảnh hưởng đến xã hội như thế nào?

Sự tồn tại của các thuyết âm mưu có thể tạo ra sự chia rẽ trong xã hội và khiến người dân trở nên nghi ngờ lẫn nhau. Nó cũng có thể dẫn đến việc mất lòng tin vào các tổ chức và chính phủ, gây ra những vấn đề nghiêm trọng trong cộng đồng.