Thuyết minh về Múa rối nước

Đề bài: Thuyết minh về nghệ thuật Múa rối nước

Thuyết minh về Múa rối nước

I. Cấu trúc Thuyết minh về nghệ thuật Múa rối nước (Tiêu chuẩn)

1. Khai mạc:

- Giới thiệu về vấn đề cần thuyết minh: Nghệ thuật múa rối nước

2. Phần chính:

a. Tổng quan:
- Múa rối nước ra đời và phát triển trên nền nông nghiệp lúa nước của vùng sông Hồng
- Diễn ra tại các sự kiện truyền thống như hội làng, lễ hội tết, ...
- Là một loại nghệ thuật độc đáo chỉ có mặt ở Việt Nam.

b. Quá trình lịch sử:
- Múa rối nước xuất hiện từ thời kỳ nền văn hóa lúa nước.
- Phát triển mạnh mẽ từ thế kỷ thứ 10 trở đi.
- Minh chứng rõ nhất có thể thấy trên bia Tháp Sùng Thiện Diên Linh năm 1121.

c. Nền tảng hình thành: bao gồm tự nhiên và xã hội:

- Thiên nhiên: Bởi vì con người sinh sống chặt chẽ với nguồn nước ở vùng đất châu thổ sông Hồng.

- Cộng đồng:
+ Do con người có thói quen sinh sống tập trung xung quanh khu vực nước
+ Do nhu cầu giải trí và muốn thể hiện những ước mơ cá nhân.

d. Đặc điểm và hình thức biểu diễn:

- Đặc điểm:
+ Rối nước được tạo ra từ gỗ chọn lựa, được tạo hình ngộ nghĩnh, đáng yêu.
+ Biểu diễn dưới nước, bên trong các hồ nước thủy đình chứ không phải trên mặt đất.
+ Hồ nước được trang trí với cờ, quạt, lọng, ...
+ Nghệ sĩ đứng sau hồ nước để điều khiển rối.
+ Múa rối nước không thể thiếu âm nhạc từ trống và tiếng pháo để tạo nên bầu không khí sôi động.

- Biểu diễn hình thức:
+ Nghệ nhân múa rối nước điều khiển con rối qua sào, dây, thừng, ... hoặc giật dây đã được sắp xếp trước.
+ Múa rối nước sử dụng động tác của con rối để truyền đạt ngôn ngữ diễn tả.
+ Thường diễn ra trên nền nhạc dân ca Bắc Bộ hoặc làn điệu chèo.

e. Ý nghĩa:
- Ý nghĩa văn hóa: phản ánh chân thực cuộc sống hàng ngày của người dân trong mối liên kết với thiên nhiên, cộng đồng, thể hiện ước mơ bình yên, hạnh phúc của con người.
- Ý nghĩa giáo dục: thể hiện tình cảm yêu quê hương, yêu đất nước, yêu thiên nhiên và nhau thương nhau.
- Ý nghĩa giải trí: Mang lại niềm vui sảng khoái cho người xem.

3. Tổng kết:

- Tôn vinh giá trị đặc sắc của múa rối nước.

II. Mẫu bài thuyết minh về nghệ thuật Múa rối nước (Chuẩn)

Mỗi dân tộc đều sở hữu những loại nghệ thuật độc đáo kết nối với văn hóa và truyền thống. Trong khi Hàn Quốc tự hào với âm nhạc Pansori, Nhật Bản có nghệ thuật gấp giấy Origami và Kirigami, thì Việt Nam đặc sắc với nghệ thuật Múa rối nước. Đây là một loại hình nghệ thuật độc đáo, đặc biệt của dân tộc Việt.

Múa rối nước, một biểu tượng của nghệ thuật sân khấu dân gian Việt Nam, hình thành và phát triển từ đất đai của đồng bằng châu thổ sông Hồng. Thường xuất hiện trong các sự kiện như hội hè, hội đình, hội làng, và Tết, Múa rối nước không chỉ là của riêng Việt Nam mà còn là niềm tự hào của nền văn hóa quốc tế.

Về lịch sử, Múa rối nước xuất hiện đồng thời với văn hóa lúa nước. Tuy nhiên, chỉ từ thế kỷ thứ 10, dưới thời vua Lý Thái Tổ, nghệ thuật này mới có bước phát triển đột phá. Những bằng chứng lịch sử rõ nhất ghi chép về Múa rối nước xuất hiện vào năm 1121, trên bia Tháp Sùng Thiện Diên Linh với nội dung như: 'Thả rùa vàng đội ba ngọn núi, trên mặt sóng dập dờn...'. Đó là những dấu tích rõ nét cho sự thăng trầm và phồn thịnh của loại hình nghệ thuật này.

Về nguồn gốc của nghệ thuật múa rối nước, theo nghiên cứu, có hai loại cơ sở hình thành chính là tự nhiên và xã hội. Cư dân ven sông và nền nông nghiệp lúa nước ở châu thổ sông Hồng được xem là nguồn cảm hứng quan trọng đằng sau sự sáng tạo của múa rối nước. Cuộc sống tụ cư quanh làng và nhu cầu giải trí trong các lễ hội, cuộc sống hàng ngày là những yếu tố quan trọng khác, đưa ra yêu cầu cho sự ra đời của múa rối nước. Tay nghệ nhân khéo léo trong tạo hình và điêu khắc gỗ đã tạo ra những con rối với vẻ đẹp mạnh mẽ, phóng khoáng, và độ thẩm mỹ cao. Tất cả những điều này đã hình thành múa rối nước, trở thành một trong những nghệ thuật dân gian được ưa chuộng trong thời kỳ đó.

Khác biệt với múa rối truyền thống, múa rối nước sử dụng mặt nước làm sân khấu cho các diễn xuất của mình. Sân khấu này thường được gọi là nhà rối hoặc thuỷ đình, được trang trí với cờ, quạt, lọng, và các hình tượng như voi, ngựa. Người nghệ nhân sử dụng sào, dây để điều khiển những con rối biểu diễn phía sau thuỷ đình. Để tạo ra không khí sống động và phong cách, họ sử dụng tiếng pháo và tiếng trống. Gỗ sung thường được sử dụng để làm con rối do nó nhẹ. Con rối thường được điêu khắc với hình dáng ngộ nghĩnh, dễ thương, và có tính biểu tượng cao.

Trong các buổi diễn, người nghệ nhân đứng trong buồng trò để điều khiển con rối của họ. Họ sử dụng sào, dây, hoặc vọt để thực hiện, hoặc giật dây theo hệ thống đã được sắp xếp trước. Múa rối nước đòi hỏi sự khéo léo, biến động của những người nghệ nhân để chuyển động của con rối trở thành ngôn ngữ diễn tả. Âm nhạc, cùng với những tiếng nhạc, mõ, chuông, giúp điều khiển tốc độ và giữ nhịp nhàng trong suốt buổi diễn. Thường sử dụng những giai điệu dân ca Bắc Bộ, múa rối nước đạt được sự hoàn hảo khi kết hợp âm nhạc và biểu diễn.

Múa rối nước không chỉ mang tính giải trí mà còn chứa đựng những giá trị sâu sắc trong cuộc sống. Thứ nhất, giá trị nhận thức: Múa rối nước phản ánh đời sống và mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên và cộng đồng. Nó thể hiện ước mơ về cuộc sống bình yên, hạnh phúc, và tình đoàn kết. Thứ hai, giá trị giáo dục: Múa rối nước giúp người xem yêu quê hương, đất nước, và tạo lòng tự hào về dân tộc. Nó hướng dẫn về tình người, gắn kết cộng đồng trong lúc khó khăn. Cuối cùng, nó mang lại niềm vui sảng khoái, tinh thần lạc quan cho mọi người.