Buzz
1. Thyroid là gì?
Thyroid (tên gọi phổ biến là tuyến giáp, giáp trạng) là một tuyến nội tiết hình móng ngựa ở phía trước cổ, tiết ra nội tiết tố Thyroxin (T4) để điều hòa sự phát triển của cơ thể và thúc đẩy hoạt động và trưởng thành của các tế bào.
Tuyến giáp là thuật ngữ khác của Thyroid
Cụ thể, nhiệm vụ của Tuyến giáp bao gồm:
- Tăng cường hoạt động của tế bào, chuyển hóa glucid để tăng nồng độ đường huyết.
- Tăng cường chuyển hóa lipid để cung cấp năng lượng cho hoạt động hàng ngày và hỗ trợ giảm cân.
- Ảnh hưởng đến hoạt động của tuyến vú và tuyến sinh dục.
- Tăng nhịp tim và lưu lượng máu đi qua tim.
- Tăng cường hô hấp để cung cấp oxy trong quá trình chuyển hóa của các mô cơ quan.
- Giúp sự tăng trưởng và phát triển của toàn bộ cơ thể, đặc biệt là não.
- Tăng cường khả năng hoạt động của hệ thần kinh và não bộ.
- Duy trì sự ổn định của nồng độ canxi trong máu.
Quá trình hoạt động của tuyến giáp được điều hòa bởi tuyến yên, tuyến yên tiết ra hormone thyroid stimulating (TSH) để kích thích tuyến giáp tiết ra T4. Nếu nồng độ T4 trong máu giảm, tuyến yên sẽ tiếp tục tiết TSH để giúp tuyến giáp sản xuất đủ T4. Nếu nồng độ T4 trong máu đạt mức đủ hoặc cao, tuyến yên sẽ giảm tiết TSH để tuyến giáp sản xuất ít T4 phù hợp với nhu cầu cơ thể. Do cơ chế điều hòa này, khi có rối loạn về thể dịch và thần kinh, các bệnh lý tuyến giáp sẽ phát sinh.
2. Các bệnh lý Tuyến giáp thường gặp
2.1. Suy giáp
Suy tuyến giáp xảy ra khi tuyến giáp không sản xuất đủ lượng T4 do một nguyên nhân nào đó, trong khi tuyến yên vẫn tiết ra nhiều TSH. Kết quả xét nghiệm máu thường thấy TSH cao và T4 thấp. Bệnh lý này có thể xảy ra tự nhiên hoặc sau phẫu thuật cắt bỏ một phần tuyến giáp.
Dấu hiệu thường gặp ở bệnh nhân bị suy giáp
Người mắc suy giáp thường có các dấu hiệu khởi phát mơ hồ như: buồn ngủ, mệt mỏi, giảm trí nhớ, đau nhức cơ bắp, táo bón, sưng nhẹ mắt và mặt, da khô và nổi bọng,... Sau một thời gian mắc bệnh, hoạt động thể chất và tinh thần của bệnh nhân sẽ chậm lại, cảm giác ngon miệng suy giảm, tóc khô và rụng, thậm chí có thể bị mất ý thức đột ngột,...
2.2. Cường giáp
Cường giáp là kết quả của việc tuyến giáp tiết ra quá nhiều hormone T4. Bệnh thường gây ra các triệu chứng như: tâm trạng thay đổi, mất ngủ, căng thẳng, có khi nóng rát có khi lạnh, run tay chân, không chịu nóng lạnh, ăn nhiều nhưng vẫn giảm cân, khó thở, nhức ngực, suy nhược cơ thể, mắt to và lồi mắt,...
Các triệu chứng này có thể khác nhau ở từng người và tuyến giáp có thể phì đại hoặc không. Kết quả xét nghiệm cho thấy nồng độ T4 và FT4 trong máu tăng cao, còn TSH có thể giảm. Các kết quả hình ảnh tuyến giáp với iod phóng xạ cho thấy khả năng hấp thụ iod của tuyến giáp.
2.3. Ung thư tuyến giáp
Đây là bệnh ung thư ác tính của tuyến giáp có các dấu hiệu đặc trưng là tuyến giáp tăng nhanh kích thước trong thời gian ngắn và xung quanh nổi lên các hạch bất thường, người bệnh thường cảm thấy khó chịu với tình trạng mồ hôi, mất ngủ, căng thẳng, tính khí bất thường, mệt mỏi nhanh khi hoạt động, tay chân run, khó thở, ăn nhiều nhưng vẫn giảm cân, kinh nguyệt ít,...
2.4. Bướu lành tuyến giáp
Khi tìm hiểu về bệnh lý tuyến giáp, người bệnh sẽ biết bướu lành tuyến giáp là phổ biến nhất. Bướu lành khiến tuyến giáp nổi u hoặc to hơn nhưng không ảnh hưởng đến sinh hoạt hay công việc hàng ngày. Kết quả xét nghiệm máu cho thấy các chỉ số TSH và T4 ở người có bướu lành là bình thường.
Khi bướu lành tuyến giáp ngày càng lớn và chèn ép các cơ quan xung quanh, người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc nuốt, khó thở và thường xuyên ho,... Các trường hợp bướu lành tuyến giáp thường gặp gồm có:
- Tuyến giáp có kích thước to và đều, không gây đau: Tuyến giáp lớn nhanh chóng gây mất thẩm mỹ và gây khó thở. Bệnh nhân cần sử dụng thuốc thyroxine để thu nhỏ tuyến giáp và thường đạt được kết quả sau 3 - 6 tháng điều trị. Tuy nhiên, có những trường hợp phải sử dụng thuốc trong thời gian dài và thậm chí cả đời để kiểm soát kích thước tuyến giáp. Nếu điều trị thuốc không hiệu quả, bệnh nhân sẽ phải cắt bỏ một phần lớn tuyến giáp và chỉ giữ lại một phần nhỏ để duy trì chức năng sản xuất thyroxine.
- Tuyến giáp lớn và lổn nhổn: Thường không có bất kỳ triệu chứng nào, không cần điều trị.
- Tuyến giáp chỉ to ở một vị trí nhất định: Cần theo dõi và thực hiện xét nghiệm sinh thiết để phát hiện sớm dấu hiệu ung thư để có biện pháp xử lý kịp thời.
3. Phương hướng xử trí khi bị Thyroid là gì?
Người bệnh nghi ngờ mắc bệnh lý Thyroid cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa nội tiết để khám lâm sàng và xét nghiệm để có kết luận chính xác.
Người có dấu hiệu nghi ngờ nên đến khám nội tiết để bác sĩ chẩn đoán và biết phương pháp điều trị cho bệnh lý Thyroid.
Với bệnh nhân mắc bệnh lý này, việc thăm khám sẽ thuận lợi hơn do khi nuốt, tuyến giáp di chuyển. Điều này cũng là lý do tại sao khi thăm khám lâm sàng, bệnh nhân sẽ được bác sĩ yêu cầu làm thử nghiệm nuốt. Ngoài ra, một số trường hợp còn được bác sĩ kiểm tra cân nặng, khám mắt, khám da, đo nhiệt độ cơ thể,...
Để bác sĩ có cơ sở chẩn đoán về vấn đề với tuyến giáp, người bệnh sẽ được chỉ định thực hiện một số kiểm tra như:
- Thực hiện xét nghiệm máu.
- Kiểm tra siêu âm tuyến giáp.
- Xạ hình tuyến giáp.
Sau khi đã có kết quả kiểm tra và được chẩn đoán, tùy từng trường hợp cụ thể mà bác sĩ sẽ cho người bệnh biết phương pháp điều trị bệnh lý Thyroid là gì là gì.
Tuyến giáp thực hiện rất nhiều chức năng quan trọng trong cơ thể và có một số bệnh lý dễ phát hiện qua kiểm tra. Vì vậy, mỗi người nên có kế hoạch kiểm tra sức khỏe định kỳ trong đó có kiểm tra tuyến giáp để phát hiện sớm và kịp thời khắc phục các bệnh lý tại đây.
