Tiềm năng phát triển của ngành công nghiệp sáng tạo

Theo số liệu của UNESCO năm 2015, ngành công nghiệp nội dung số đã đạt doanh thu toàn cầu lên tới 2,25 nghìn tỷ USD, và con số này hiện nay còn lớn hơn nhiều.

Sản phẩm sáng tạo thường được coi là sự kết hợp của sự mạo hiểm, sự tự do bay bổng và năng lực vô hạn của người sáng tạo. Để ngành sáng tạo trở thành một lĩnh vực công nghiệp chính yếu, cần phải có quy trình thực hiện bài bản nhằm tạo ra các sản phẩm chất lượng cao, có giá trị cho cộng đồng và khách hàng. Yếu tố quan trọng trong công nghiệp hóa là khả năng nhân bản và chuyển giao, với một hệ thống hoạt động hiệu quả cần phát triển đồng đều về cả chất lượng lẫn số lượng.

Khi sáng tạo không chỉ là câu chuyện về cảm hứng

Trong khi “sáng tạo” và “nghệ thuật” thường gắn liền với sự bay bổng và nguồn cảm hứng, ngành “kinh tế sáng tạo” đang nổi lên như một xu hướng tất yếu. Việc công nghiệp hóa sáng tạo đã trở thành bước đi không thể thiếu trong xu hướng này.

“Công nghiệp sáng tạo” hay “công nghiệp văn hóa” hiện đang là những thuật ngữ thu hút sự chú ý từ các ngành và công chúng. Sự bùng nổ của công nghệ thông tin và Internet đã tạo điều kiện cho sự sáng tạo tiếp cận toàn cầu nhanh chóng. Đặc biệt, các sản phẩm từ ngành công nghiệp sáng tạo như phim ảnh, âm nhạc, hội họa và tranh ảnh đã trở nên đa dạng hơn và thực sự bùng nổ trong và sau đại dịch COVID-19.

Ngành công nghiệp sáng tạo là quá trình biến ý tưởng sáng tạo thành sản phẩm, bao gồm sản xuất và kinh doanh, xây dựng quy trình hiệu quả để tạo ra các sản phẩm mang lại giá trị kinh tế cao. Theo thống kê của UNESCO năm 2015, ngành này đã đạt doanh thu toàn cầu 2,25 nghìn tỷ USD, đóng góp 116 tỷ bảng Anh cho Vương quốc Anh vào năm 2019 và được coi là “gà đẻ trứng vàng” cho các quốc gia xuất khẩu văn hóa hàng đầu như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Hongkong, Singapore…

Tại thị trường Việt Nam, nguồn lực trí tuệ và khả năng sáng tạo của người Việt rất phong phú và đáng tự hào. Với nền tảng này, Việt Nam hoàn toàn có thể phát triển ngành công nghiệp sáng tạo và hướng tới việc trở thành một ngành kinh tế chủ chốt. Để làm được điều đó, cần có sự kỷ luật, nguyên tắc và hệ thống hóa, những yếu tố thường bị coi là hạn chế sự sáng tạo. Tuy nhiên, thực tế cho thấy rằng sự kết hợp giữa sáng tạo và kỷ luật chính là con đường bền vững để phát huy tối đa hiệu quả của nó.

Ông Andy Moose, trưởng nhóm Bán lẻ, Hàng tiêu dùng và Phong cách sống tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới, đã nói: “Khả năng sáng tạo phát triển khi đối mặt với thách thức có mục tiêu. Do đó, sáng tạo luôn cần kỷ luật để tiếp nhận và phát triển ý tưởng. Những nhà đổi mới vĩ đại biết cách kết hợp sáng tạo và kỷ luật để tìm ra cơ hội giải quyết các vấn đề lớn nhất của tổ chức”.

Thành công từ mô hình “sáng tạo có kỷ luật”

Công ty Sconnect, một trong những đơn vị tiên phong trong lĩnh vực sáng tạo tại Việt Nam, đã thành công trong việc sản xuất hàng loạt các series phim hoạt hình nổi tiếng toàn cầu, nổi bật nhất là bộ phim hoạt hình về chú sói Wolfoo, được phát hành trên nhiều nền tảng toàn cầu.

Ông Tạ Mạnh Hoàng, Tổng giám đốc Sconnect, cho biết: “Mặc dù mọi người thường nghĩ sáng tạo chỉ dựa vào cảm hứng, đó chỉ là khởi đầu. Để đạt được thành công lâu dài, cần có kỷ luật, đặc biệt với mô hình sản xuất quy mô lớn và khát vọng tạo ra những sản phẩm đáng chú ý. Khi nhiều người làm việc cùng nhau, nếu sự sáng tạo không đồng nhất, không có sản phẩm nào hoàn thiện. Lúc đó, kỷ luật chính là yếu tố gắn kết và tối ưu hóa tiềm năng sáng tạo.”

Tại Sconnect, việc xây dựng và hệ thống hóa quy trình sản xuất và kinh doanh sản phẩm nội dung số luôn được chú trọng. Ông Hoàng nhấn mạnh: “Yếu tố then chốt của công nghiệp hóa là khả năng nhân bản và chuyển giao, một hệ thống hoạt động hiệu quả cần phát triển đồng đều cả về chất lượng lẫn số lượng.”

Một yếu tố quan trọng dẫn đến thành công của Sconnect là khả năng tự đào tạo và cung cấp nguồn nhân lực thông qua Học viện Đào tạo Hoạt hình Quốc tế - Sconnect Academy of Media Arts (SAMA). Từ việc đào tạo nhân sự cho chính Sconnect, SAMA hiện đang là trung tâm đào tạo nhân lực chất lượng cao cho ngành hoạt hình Việt Nam. Sau 3 năm hoạt động, SAMA đã đào tạo hơn 3.000 sinh viên và đáp ứng nhu cầu nhân lực cho hàng trăm doanh nghiệp. Hơn nữa, việc hệ thống hóa và tiêu chuẩn hóa quy trình sản xuất - kinh doanh đã giúp Sconnect mở rộng quy mô dễ dàng hơn. Năm 2019, Sconnect đã sản xuất hơn 1.300 video, và đến năm 2023, con số này đã vượt quá 6.000 video.

Sconnect không chỉ chú trọng đến số lượng mà còn kiểm soát chất lượng sản phẩm rất nghiêm ngặt dựa trên các tiêu chuẩn cụ thể, đảm bảo không vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng và phù hợp với sở thích của từng nhóm đối tượng. Đặc biệt, Sconnect tập trung vào việc kết hợp yếu tố giáo dục và giải trí trong các bộ phim dành cho khán giả nhí.

Sconnect đã xây dựng một mô hình kinh doanh bền vững trong suốt một thập kỷ đồng hành với lĩnh vực sáng tạo. Ông Tạ Mạnh Hoàng chia sẻ: “Để thực hiện mô hình này, doanh nghiệp phải đầu tư thời gian và chi phí vào nghiên cứu và thử nghiệm. Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng có khả năng chuẩn bị nguồn lực cho quá trình dài hơi này. Đa số doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam cần nguồn thu sớm để duy trì các dự án mới, dẫn đến hoạt động sản xuất kinh doanh còn nhỏ lẻ và phân tán nguồn lực, khiến các sản phẩm sáng tạo chưa có ảnh hưởng sâu rộng đến thị trường.”

Người đứng đầu Sconnect cho biết, ông đang hướng tới việc kết nối các doanh nghiệp Việt Nam để xây dựng một cộng đồng sáng tạo. Tại đây, không chỉ có các doanh nghiệp sáng tạo mà còn có sự tham gia của các đơn vị kinh doanh dựa trên tài sản sở hữu trí tuệ (IP), các đơn vị khai thác nội dung, quảng cáo và nhiều hơn nữa. Mục tiêu là tạo ra một hệ sinh thái sản xuất - kinh doanh, nâng cao ngành công nghiệp sáng tạo của Việt Nam xứng đáng với tiềm năng của nó.