Tiền có thực sự mang lại hạnh phúc hay không? Một câu hỏi về đời sống của chúng ta.

Tiền bạc đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống và danh tính của chúng ta. Có thể cả hạnh phúc. Đôi khi, niềm vui của bạn có thể phụ thuộc vào số tiền trong tài khoản ngân hàng của bạn. Bạn đã bao giờ nghĩ rằng 'Nếu tôi có thể tăng lương thêm 12%, tôi sẽ cảm thấy hạnh phúc hơn' chưa? Hay 'Tôi ước mình có thừa kế, cuộc sống sẽ dễ dàng hơn bao nhiêu!' Tôi không trách bạn - tôi đã nghĩ về điều đó nhiều lần.

Nhưng nghiên cứu tâm lý học nói gì về câu hỏi lâu đời: Tiền thật sự có mua được hạnh phúc không? Hãy cùng khám phá một cách trung thực về mối quan hệ giữa tiền bạc và hạnh phúc (và không phải). (Cảnh báo tiết lộ: Tôi có tin tức không tốt, tin tức tốt và rất nhiều điều kiện.)

Nhưng nghiên cứu tâm lý học nói gì về câu hỏi lâu đời: Tiền thật sự có mua được hạnh phúc không? Hãy cùng khám phá một cách trung thực về mối quan hệ giữa tiền bạc và hạnh phúc (và không phải). (Cảnh báo tiết lộ: Tôi có tin tức không tốt, tin tức tốt và rất nhiều điều kiện.)

Nhưng tìm hiểu tâm lý đã nói gì về câu hỏi không bao giờ lỗi thời đó: Tiền có thực sự mua được niềm vui hay không? Hãy cùng thực hiện một cuộc khám phá thú vị về mối quan hệ giữa tiền và niềm vui. (Một gợi ý: Tôi có thông tin xấu, thông tin tốt và rất nhiều điều cần chú ý cho mọi người.)

Những người kiếm nhiều tiền thường hạnh phúc hơn

Kiếm nhiều tiền hơn thì thường dẫn đến hạnh phúc hơn

Hơn 10 năm trước, một nghiên cứu dựa trên dữ liệu từ cuộc thăm dò dư luận Gallup với 1,000 người đã gây tiếng vang lớn trên các phương tiện truyền thông. Nó khám phá ra rằng những người có thu nhập cao báo cáo họ hạnh phúc hơn... nhưng chỉ đến mức thu nhập hàng năm là 75,000 đô la (tương đương khoảng 90,000 đô la ngày nay). Sau mốc này, sự hạnh phúc tinh thần không tăng tuyến tính với số tiền. Điều này dường như chứng tỏ rằng một khi các nhu cầu cơ bản (và một số nhu cầu 'cao cấp') được đáp ứng một cách thoải mái, thì tiền không còn là yếu tố quyết định đối với hạnh phúc.

Hơn 10 năm trước, một nghiên cứu dựa trên dữ liệu của cuộc thăm dò dư luận Gallup với 1,000 người đã tạo ra một tiêu đề lớn trên tin tức. Nó phát hiện ra rằng những người có thu nhập cao báo cáo cảm thấy hạnh phúc hơn... nhưng chỉ khi thu nhập hàng năm lên tới 75,000 đô la (tương đương khoảng 90,000 đô la ngày nay). Sau điểm này, trạng thái tinh thần tốt không được tương quan trực tiếp với số tiền nữa. Điều này cho thấy rằng sau khi các nhu cầu cơ bản (và một số nhu cầu 'cao cấp') được đáp ứng một cách thoải mái, tiền không còn quan trọng đối với hạnh phúc.

Nhưng một nghiên cứu mới vào năm 2021 với hơn một triệu người tham gia đã chỉ ra rằng ý niệm về điểm uốn - nơi mà tiền nhiều không đồng nghĩa với hạnh phúc nhiều hơn - không phản ánh thực tế, ít nhất là với mức thu nhập dưới 500,000 đô la mỗi năm. Trong nghiên cứu này, hạnh phúc của người tham gia được đánh giá một cách chi tiết hơn. Thay vì được hỏi họ cảm thấy như thế nào trong tuần, tháng hoặc năm qua, họ được hỏi về trạng thái hiện tại của họ. Và dựa trên đánh giá này, những người có thu nhập cực kỳ cao cho biết họ cảm thấy rất tốt.

Tương tự, một nghiên cứu từ Thụy Điển về những người trúng số phát hiện rằng ngay cả sau nhiều năm, những người đó có sự hài lòng với cuộc sống cao hơn, sức khỏe tinh thần tốt hơn và sẵn lòng đối mặt với những rủi ro như ly hôn, bệnh tật và cô đơn hơn so với những người thông thường không trúng số. Gần như như có một đống tiền khiến những điều đó trở nên dễ chấp nhận hơn đối với những người chiến thắng.

Tương tự, một nghiên cứu Thụy Điển về những người trúng số phát hiện rằng ngay cả sau vài năm, những người đó có mức độ hài lòng với cuộc sống cao hơn, sức khỏe tinh thần tốt hơn và sẵn lòng hơn để đối mặt với những biến cố như ly hôn, bệnh tật và cô đơn so với những người thông thường không trúng số. Gần như như có một đống tiền khiến những điều đó trở nên dễ chấp nhận hơn đối với những người chiến thắng.

Sự đánh giá so với trải nghiệm hạnh phúc

Sự hạnh phúc từ đánh giá so với từ trải nghiệm

Tại thời điểm này, việc quan trọng là làm rõ ý nghĩa của các nhà nghiên cứu về 'hạnh phúc' thực sự là gì. Có hai loại hạnh phúc chính mà các nhà tâm lý học đo lường: hạnh phúc đánh giá và hạnh phúc trải nghiệm. Hạnh phúc đánh giá liên quan đến câu trả lời cho câu hỏi, “Bạn nghĩ cuộc sống của bạn đang như thế nào?” Đó là suy nghĩ của bạn về cuộc sống của mình. Hạnh phúc trải nghiệm, tuy nhiên, là câu trả lời cho câu hỏi, “Bạn cảm thấy những cảm xúc nào từng ngày, và tỷ lệ chúng ra sao?” Đó là trải nghiệm thực tế của bạn về cảm xúc tích cực và tiêu cực.

Lúc này, quan trọng là hiểu rõ những gì các nhà nghiên cứu thực sự muốn nói về 'hạnh phúc.' Có hai loại chính của hạnh phúc mà các nhà tâm lý đo lường: hạnh phúc đánh giá và hạnh phúc trải nghiệm. Hạnh phúc đánh giá liên quan đến câu trả lời cho câu hỏi, “Bạn nghĩ cuộc sống của bạn đang như thế nào?” Đó là suy nghĩ của bạn về cuộc sống của mình. Hạnh phúc trải nghiệm, tuy nhiên, là câu trả lời cho câu hỏi, “Bạn cảm thấy những cảm xúc nào từng ngày, và tỷ lệ chúng ra sao?” Đó là trải nghiệm thực tế của bạn về cảm xúc tích cực và tiêu cực.

Trong cả hai nghiên cứu này — một nghiên cứu phát hiện rằng đường cong hạnh phúc bắt đầu giảm dần sau 75,000 đô la và một nghiên cứu khác không — các nhà nghiên cứu đã tập trung vào hạnh phúc trải nghiệm. Điều đó có nghĩa là có một sự không đồng thuận trong nghiên cứu về việc liệu trải nghiệm hàng ngày của các cảm xúc tích cực có tăng lên thực sự với thu nhập cao hơn và cao hơn mà không có giới hạn. Nghiên cứu nào chính xác hơn? Thì, nghiên cứu năm 2021 đã khảo sát nhiều người hơn, vì vậy nó có ưu điểm về tính đại diện. Tuy nhiên, có một điều cần lưu ý lớn là...

Trong cả hai nghiên cứu này — một nghiên cứu cho thấy đường cong hạnh phúc giảm dần sau 75,000 đô la và nghiên cứu còn lại không đồng tình — các nhà nghiên cứu đã tập trung vào hạnh phúc trải nghiệm. Điều đó có nghĩa là có sự bất đồng trong nghiên cứu về việc liệu trải nghiệm hàng ngày về những cảm xúc tích cực có thực sự tăng lên cùng với mức thu nhập ngày càng cao mà không có giới hạn hay không. Nghiên cứu nào chính xác hơn? Thì, nghiên cứu năm 2021 đã khảo sát nhiều người hơn, vì vậy nó có tính đại diện hơn. Tuy nhiên, có một điều cần lưu ý lớn là...

Vật chất không phải lúc nào cũng liên quan đến hạnh phúc trên toàn thế giới

Sự giàu có về vật chất không liên quan đến hạnh phúc trên toàn thế giới

Nếu bạn không phải là người kiếm được rất nhiều tiền, bạn có thể đang cảm thấy hơi khó chịu lúc này. Thật không công bằng khi chúng ta không thể tự an ủi mình với ý nghĩ rằng những triệu phú chắc chắn phải buồn trong những biệt thự khổng lồ của họ!

Nếu bạn không phải là người kiếm được rất nhiều tiền, bạn có thể đang cảm thấy hơi khó chịu lúc này. Thật không công bằng khi chúng ta không thể tự an ủi mình với ý nghĩ rằng những triệu phú chắc chắn phải buồn trong những biệt thự khổng lồ của họ!

Nhưng chớm nhanh thế.

Vâng, trong cuộc nghiên cứu lớn với hàng triệu người, mức độ hạnh phúc (hay còn gọi là hạnh phúc) đã liên tục tăng theo mức thu nhập cao hơn. Nhưng cuộc nghiên cứu này chỉ bao gồm những người ở Hoa Kỳ. Không phải là việc quá mạo hiểm khi nói rằng văn hóa của chúng ta khá vật chất hóa, hơn nhiều so với các quốc gia khác, và mức thu nhập đóng vai trò quan trọng trong lối sống của chúng ta.

Tuy nhiên, trong cuộc nghiên cứu lớn với hàng triệu người, mức độ hạnh phúc (hay còn gọi là hạnh phúc) đã liên tục tăng theo mức thu nhập cao hơn. Nhưng cuộc nghiên cứu này chỉ bao gồm những người ở Hoa Kỳ. Không phải là việc quá mạo hiểm khi nói rằng văn hóa của chúng ta khá vật chất hóa, hơn nhiều so với các quốc gia khác, và mức thu nhập đóng vai trò quan trọng trong lối sống của chúng ta.

Một cuộc nghiên cứu khác về những người Maya ở một vùng nông thôn nghèo của Yucatan, Mexico, không thấy có mối liên hệ giữa mức độ giàu có và hạnh phúc - điều mà những người tham gia chủ yếu cảm nhận. Một cuộc nghiên cứu của Gallup World Poll về những người từ nhiều quốc gia và văn hóa khác nhau cũng chỉ ra rằng, mặc dù thu nhập cao liên quan đến đánh giá cuộc sống cao hơn, nhưng những điều không vật chất lại dự đoán mức độ hạnh phúc trải nghiệm (ví dụ: học hỏi, tự chủ, tôn trọng, hỗ trợ xã hội).

Một cuộc nghiên cứu khác về những người Maya ở một vùng nông thôn nghèo của Yucatan, Mexico, không thấy có mối liên hệ giữa mức độ giàu có và hạnh phúc - điều mà những người tham gia chủ yếu cảm nhận. Một cuộc nghiên cứu của Gallup World Poll về những người từ nhiều quốc gia và văn hóa khác nhau cũng chỉ ra rằng, mặc dù thu nhập cao liên quan đến đánh giá cuộc sống cao hơn, nhưng những điều không vật chất lại dự đoán mức độ hạnh phúc trải nghiệm (ví dụ: học hỏi, tự chủ, tôn trọng, hỗ trợ xã hội).

Một cuộc nghiên cứu khác về những người Maya ở một vùng nông thôn nghèo của Yucatan, Mexico, không thấy có mối liên hệ giữa mức độ giàu có và hạnh phúc - điều mà những người tham gia chủ yếu cảm nhận. Một cuộc nghiên cứu của Gallup World Poll về những người từ nhiều quốc gia và văn hóa khác nhau cũng chỉ ra rằng, mặc dù thu nhập cao liên quan đến đánh giá cuộc sống cao hơn, nhưng những điều không vật chất lại dự đoán mức độ hạnh phúc trải nghiệm (ví dụ: học hỏi, tự chủ, tôn trọng, hỗ trợ xã hội).

Sự giàu có kiếm được mang lại nhiều hạnh phúc hơn so với sự giàu có thừa kế.

Giàu có từ tự lực tạo ra hạnh phúc nhiều hơn so với giàu có nhờ thừa kế.

Tin vui nữa là: Đối với những ai có ước mơ lớn lao về việc 'thành công' và trở nên giàu có nhờ tài năng và nỗ lực, hãy biết rằng quá trình đạt được ước mơ không chỉ mang lại tiền mà còn mang lại hạnh phúc. Một nghiên cứu về các triệu phú siêu giàu (tài sản ròng ít nhất 8,000,000 đô la) cho thấy những người tự tạo ra tài sản từ công việc và nỗ lực sẽ có mức độ hạnh phúc cao hơn so với những người được thừa kế. Vì vậy, hãy tiếp tục mơ lớn và hướng tới các mục tiêu kinh doanh của bạn... miễn là bạn không đánh đổi hạnh phúc thực sự trong quá trình theo đuổi nó.

Tin tốt khác là: Đối với những người có ước mơ lớn về việc 'thành công' và làm giàu nhờ tài năng và sự chăm chỉ, hãy hiểu rằng quá trình thực hiện ước mơ sẽ không chỉ mang lại tiền bạc mà còn mang lại hạnh phúc. Một nghiên cứu về các triệu phú siêu giàu (tài sản ròng ít nhất 8,000,000 đô la) cho thấy những người kiếm được tài sản từ công việc và nỗ lực có mức độ hạnh phúc cao hơn so với những người được thừa kế. Vậy nên, hãy tiếp tục mơ lớn và phấn đấu cho mục tiêu kinh doanh của bạn... miễn là bạn không hy sinh hạnh phúc thực sự của mình trong quá trình đó.

Có nhiều loại hạnh phúc khác nhau, và sự giàu có mang lại lợi ích cho một số loại hơn là những loại khác.

Có nhiều loại hạnh phúc, và sự giàu có chỉ phù hợp với một số người hơn là tất cả.

Chúng ta đã nói về 'hạnh phúc' như thể nó là một thứ duy nhất. Nhưng hạnh phúc thực sự bao gồm nhiều thành phần và cảm xúc khác nhau. Hãy nghĩ về tất cả những cảm xúc tích cực mà bạn đã trải qua - có thể phân chia chúng thành những điều cụ thể hơn không? Chẳng hạn như:

Chúng ta đã bàn về 'hạnh phúc' như thể nó là một khái niệm đơn lẻ. Tuy nhiên, hạnh phúc thực ra có nhiều thành phần và sắc thái khác nhau. Hãy nghĩ về những cảm xúc tích cực mà bạn đã trải qua - có thể chia chúng thành những yếu tố cụ thể hơn không? Ví dụ như:

• Phấn khích - Sự thích thú

• Hài lòng - Sự hài lòng

• Biết ơn - Sự biết ơn

• Yêu thương - Tình yêu thương

• Thông cảm - Sự cảm thông, lòng từ bi

• Tự hào - Sự tự hào

• Bình yên - Sự bình yên

... và đó chỉ là một danh sách ngắn.

… và còn rất nhiều điều nữa.

Sự giàu có có thể liên quan đến một số dạng “hạnh phúc” nhất định, cụ thể là những cảm xúc tích cực tập trung vào bản thân như niềm tự hào và sự hài lòng, trong khi những người kém giàu có hơn lại có nhiều cảm xúc tích cực tập trung vào người khác như tình yêu thương và lòng từ bi.

Hóa ra, giàu có có thể ảnh hưởng đến một số loại “hạnh phúc”, đặc biệt là những cảm xúc tích cực tập trung vào bản thân như niềm tự hào và sự hài lòng, trong khi người ít giàu có hơn lại có nhiều cảm xúc tích cực hướng tới người khác như tình yêu và lòng từ bi.

Nghiên cứu về những người trúng số ở Thụy Điển cho thấy, cảm xúc của họ về hạnh phúc xã hội (với bạn bè, gia đình, hàng xóm và xã hội) không khác biệt gì so với người bình thường.

Theo nghiên cứu về người trúng số ở Thụy Điển, cảm xúc của mọi người về hạnh phúc xã hội (với bạn bè, gia đình, hàng xóm và xã hội) không có sự khác biệt giữa người trúng số và người bình thường.

Tiền bạc là phương tiện để đạt được những giá trị chúng ta quý trọng, chứ không phải là hạnh phúc tự thân.

Tiền chỉ là công cụ để đạt được những điều chúng ta coi trọng, không phải là hạnh phúc bản thân nó.

Sự khác biệt lớn giữa người trúng số và người không trúng số là họ có nhiều thời gian rảnh hơn. Đây chính là điều làm tôi ghen tị, và tôi nghĩ rằng đây là lý do chính khiến họ cảm thấy hài lòng hơn với cuộc sống của mình.

Hãy nghĩ đơn giản: Nếu chúng ta có đủ tài chính để dành thời gian cho những điều mình yêu thích và coi trọng, thay vì luôn phải lo kiếm tiền, tại sao chúng ta lại không hạnh phúc hơn?

Nghĩ đơn giản thế này: Nếu chúng ta có sự ổn định tài chính để dành thời gian cho những gì chúng ta yêu thích và coi trọng, thay vì luôn cảm thấy áp lực phải kiếm tiền, tại sao chúng ta lại không hạnh phúc hơn?

Đây là tin vui. Nó nhắc nhở rằng tiền không thể tự nó mua được hạnh phúc. Nó có thể mua được thời gian và sự bình yên trong tâm trí, sự an toàn và những trải nghiệm thẩm mỹ, cùng khả năng hào phóng với gia đình và bạn bè. Nó tạo điều kiện cho những điều quan trọng khác trong cuộc sống.

Đây là tin tốt. Nó nhắc nhở rằng tiền bạc không thể tự nó mua được hạnh phúc. Nhưng nó có thể mua được thời gian và sự yên bình, sự an toàn và những trải nghiệm thẩm mỹ, cùng khả năng hào phóng với gia đình và bạn bè. Nó tạo điều kiện cho những thứ quan trọng khác trong cuộc sống.

Trên thực tế, các nhà nghiên cứu trong nghiên cứu về người trúng số đã sử dụng các phương pháp thống kê để so sánh mức độ hạnh phúc mà việc giành được 100,000 đô la mang lại trong ngắn hạn (dưới một năm) và dài hạn (hơn năm năm) so với các sự kiện lớn khác trong cuộc sống. Dù tốt hay xấu, kết hôn và sinh con đều làm tăng hạnh phúc ngắn hạn nhiều hơn so với việc trúng số, nhưng về lâu dài, cả ba sự kiện này đều có tác động tương tự nhau.

Các nhà nghiên cứu trong nghiên cứu về người trúng số đã sử dụng các phương pháp thống kê để so sánh mức độ hạnh phúc mà việc trúng 100,000 đô la mang lại trong ngắn hạn (dưới một năm) và dài hạn (hơn năm năm) so với các sự kiện lớn khác trong cuộc sống. Dù tốt hay xấu, kết hôn và sinh con đều làm tăng hạnh phúc ngắn hạn nhiều hơn so với việc trúng số, nhưng về lâu dài, cả ba sự kiện này đều có tác động tương tự nhau.

Điều này có ý nghĩa gì? Chúng ta tự tạo ra tiền bạc và cuộc sống của chính mình. Điều này đặc biệt đúng với phần lớn thế giới, nơi nhiều người đang vật lộn để đáp ứng các nhu cầu cơ bản và thoát khỏi sự bất an. Chúng ta đã hiểu rằng trở nên giàu có có thể tăng sự hài lòng trong cuộc sống và giúp bạn dễ dàng có những cảm xúc tích cực hơn, nên việc đặt mục tiêu, làm việc chăm chỉ và hướng tới tài chính ổn định chắc chắn là điều đáng giá.

Điều này có ý nghĩa gì? Chúng ta tự tạo ra của cải và cuộc sống của chính mình. Điều này đặc biệt đúng với phần lớn thế giới, nơi nhiều người đang vật lộn để đáp ứng các nhu cầu cơ bản và thoát khỏi sự bất an. Chúng ta đã biết rằng trở nên giàu có có thể tăng sự hài lòng trong cuộc sống và giúp dễ dàng có những cảm xúc tích cực hơn, nên việc đặt mục tiêu, làm việc chăm chỉ và hướng tới sức khỏe tài chính là điều rất đáng giá.

Nhưng giàu có không phải là cách duy nhất để hạnh phúc. Bạn vẫn có thể có được sức khỏe, lòng từ bi, cộng đồng, tình yêu, niềm tự hào, sự kết nối và nhiều hơn thế nữa, ngay cả khi tài khoản ngân hàng của bạn không có nhiều số 0. Suy cho cùng, định nghĩa ban đầu của “giàu có” là sự thịnh vượng toàn diện của một người, điều đó có nghĩa là tất cả chúng ta đều có tiềm năng trở nên giàu có... về thể chất, tinh thần và tâm hồn.