Buzz
Tiếng Việt 5 VNEN Bài 21A: Tinh thần can đảm và trí tuệ
A. Các hoạt động cơ bản
(Trang 28 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) 1. Liệt kê các nhân vật có tinh thần mưu trí và can đảm mà bạn biết (như các anh hùng dân tộc trong quá khứ và hiện tại, những nhân vật trong sách vở mà bạn đã đọc...)
Trả lời
(Trang 29 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) 2-3-4: Đọc, giải nghĩa và thực hành đọc
(Trang 29 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) 5. Tìm hiểu, thảo luận và đưa ra câu trả lời
(Trang 29 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) (1) Tại sao vua nhà Minh bãi bỏ lễ 'góp giỗ Liễu Thăng' theo đề nghị của sứ thần Giang Văn Minh?
(Trang 29 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) (2) Cuộc trao đổi giữa Giang Văn Minh và các quan nhà Minh diễn ra ra sao?
Trả lời
(1) Trong khi đại diện cho vua Lê Thần Tông gửi đi sứ Trung Quốc, vua nhà Minh không tiếp sứ thần Giang Văn Minh mà để ông chờ lâu, khiến ông 'khóc lóc thảm thiết'. Ông khóc vì không thể tham dự lễ giỗ tổ tiên suốt hàng trăm năm. Vua phán rằng không ai phải cúng giỗ người đã mất hàng trăm năm. Giang Văn Minh trả lời: Vậy, tướng Liễu Thăng đã khuất đã mấy trăm năm, sao mỗi năm vẫn còn yêu cầu cử người mang lễ vật đến cúng giỗ? Vua biết bị đặt vào thế bí mật, phải bỏ lệ góp giỗ Liễu Thăng.
(2) Cuộc trao đổi giữa Giang Văn Minh và các quan nhà Minh diễn ra quyết liệt, không nhượng bộ, thể hiện sự mưu trí, dũng cảm và lòng tự hào dân tộc của ông.
(Trang 30 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) (3) Ý nghĩa của việc vua nhà Minh bịa đặt lỗi cho Giang Văn Minh là gì?
(Trang 30 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) (4) Tại sao có thể nói Giang Văn Minh là người có trí tuệ và lòng can đảm?
Trả lời
(3) Hành động ám hại Giang Văn Minh phản ánh sự nhục nhã, hèn hạ của vua nhà Minh.
(4) Giang Văn Minh được coi là người có trí dũng song toàn vì ông vừa mưu trí vừa kiên quyết, biết cách bảo vệ danh tiếng và uy tín của đất nước, ông gan dạ, không sợ chết, dám đối mặt với mọi thách thức với tinh thần tự hào dân tộc.
B. Hoạt động thực hành
1. Trò chơi: 'Sắp xếp nhanh các thẻ từ.
(Trang 30 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) Mỗi nhóm được một bộ thẻ từ. Hãy sắp xếp các thẻ từ như 'công dân', 'gương mẫu', 'ý thức', 'nghĩa vụ', 'quyền', 'danh dự', 'bổn phận', 'trách nhiệm' để tạo thành các cụm từ có ý nghĩa.
Trả lời
Một ví dụ minh họa:
- Là một công dân mẫu mực
- Ý thức công dân tích cực
- Nghĩa vụ của một công dân
- Danh dự của công dân
- Trách nhiệm của một công dân
- Bổn phận của công dân
- Quyền của mỗi công dân
- Danh dự là một phần của việc làm công dân
(Trang 30 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) 2. Chọn đúng nghĩa ở cột A phù hợp với từng cụm từ ở cột B
Trả lời
a) - 2
b) - 3
c) - 1
(Trang 30 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) 3. Viết một đoạn văn theo yêu cầu sau:
Trả lời
Mỗi công dân Việt Nam cần hoàn thành đầy đủ bổn phận của mình để đóng góp vào sự phát triển của đất nước. Chúng tôi, những công dân nhỏ tuổi, cũng có bổn phận riêng của tuổi trẻ. Đó là nỗ lực học tập, lao động và rèn luyện phẩm chất đạo đức để trở thành những công dân mẫu mực trong tương lai.
(Trang 31 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) 4. Nghe giáo viên đọc và ghi chép vào vở: Trí dũng song toàn (từ việc thấy sứ thần Việt Nam... cho đến hết).
Trả lời
'... Khi thấy sứ thần Việt Nam dũng cảm đối mặt với quân đội của Nam Hán, Tống và Nguyên trên sông Bạch Đằng để chống lại, vua Minh tỏ ra rất tức giận và sai người hại ông.
Thi thể của Giang Văn Minh được đưa về quê nhà. Vua Lê Thần Tông đến thăm mộ ông, khóc lóc nói rằng:
- Sứ thần không làm tổn thương danh dự của vua, xứng đáng được vinh danh là anh hùng vĩ đại.
Trong di chúc của vua Lê còn có câu: 'Ai sống, sống như người, đáng sống. Ai chết, chết như người, sống như chết'.
(Trang 31 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) 5. Tìm và viết các từ:
(Trang 31 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) a. Chứa âm bắt đầu bằng r, d hoặc gi, có ý nghĩa như sau:
• Giữ lại để sử dụng sau này
• Biết rõ, thông thạo
• Vật dụng để đựng đan bằng tre, nứa, có đáy phẳng và thành cao (thường được dùng để đựng cua, cá)
(Trang 31 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) b. chứa âm có dấu hỏi hoặc dấu ngã, có ý nghĩa như sau:
• Dũng cảm đối diện với khó khăn, nguy hiểm
• Lớp vỏ bên ngoài của cây, hoặc quả
• Tương đồng với việc bảo vệ
Trả lời
a. Chứa âm bắt đầu bằng r, d hoặc gi, có ý nghĩa như sau:
• Giữ lại để sử dụng sau => dành dụm, để dành
• Biết rõ, thành thạo => rành rọt, thành thạo, hiểu biết
• Đồ đựng đan bằng tre, nứa, đáy phẳng, thành cao (thường dùng để đựng cua, cá) => giỏ
b. chứa âm có dấu hỏi hoặc dấu ngã, có ý nghĩa như sau:
• Dũng cảm đối diện với khó khăn, nguy hiểm => dũng cảm, gan dạ
• Lớp vỏ bên ngoài của cây, quả => vỏ
• Tương đồng với việc bảo vệ => bảo vệ
6. Chọn mục a hoặc b:
(Trang 31 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) a. Chọn từ để điền r, d hoặc gi vào mỗi chỗ trống trong bài thơ “Dáng hình ngọn gió”. Viết lại các từ có chứa âm vừa điền vào vở
Bầu trời rộng thênh thang Gió còn lượn trên cao
Là căn nhà của gió Vượt sông dài biển rộng
Chân trời như cửa ngỏ Cõng nước làm mưa (5) ...àng
Thả sức gió đi về Cho xanh tươi đồng ruộng
Nghe cây lá (1) ...ầm (2) ....ì Gió khô ô muối trắng
Ấy là khi gió hát Gió đẩy cánh buồm đi
Mặt biển sóng lao xao Gió chẳng bao đời mệt
Là gió đang thổi nhạc Nhưng đố ai biết được
Những ngày hè oi bức Hình dáng gió thế nào?
Cứ tưởng gió đi đâu
Gió nép vào vành nón
Quạt gió mát mịu trưa ve sâu
(Trang 32 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) b. Chọn để đặt dấu hỏi hay dấu ngã trên các chữ in đậm trong mẫu chuyện vui “Sợ mèo không biết”. Viết lại các từ chứa âm vừa điền dấu thanh vào vở
Sợ mèo không biết
Một người bênh hoang (1) tưởng, suốt ngày ngỡ mình là chuột. Cuối cùng được ra viện nhưng anh ta cứ đứng tần ngần (2) ngơ ở cổng viện mà không đi. Một bác sĩ thấy lạ bèn hỏi. Bệnh nhân sợ (3) thể (4) giác thích:
- Bên (5) nhà có một con mèo
Bác sĩ bảo:
- Nhưng anh viết mình không (6) phải là chuột cơ mà
Anh chàng trả lời:
- Tôi biết như vậy có ăn thua gì. (7) Nếu con mèo nó không biết điều ấy thì sao.
Đáp án
Hình tượng của cơn gió
Bầu trời rộng thênh thang Gió vẫn bay lượn trên cao
Là ngôi nhà của gió Vượt qua sông dài biển rộng
Chân trời như một cánh cửa Mang nước làm mưa gió
Thả sức gió đi về Cho xanh tươi đồng ruộng
Nghe tiếng cây lá rên rỉ Gió khô nhanh như muối trắng
Ấy là khi gió hát Gió thổi cánh buồm đi
Mặt biển sóng lao xao Gió chẳng bao hồi mệt
Là gió đang ráo rực nhạc Nhưng đố ai biết được
Những ngày hè oi bức Hình bóng gió thế nào?
Cứ tưởng gió đi đâu
Gió trốn vào vành nón
Quạt mát trưa ve sâu
b.
Kinh sợ mèo không biết
- Bên (5) lối vào có một con mèo
Bác sĩ bảo:
- Nhưng anh viết mình không (6) là chuột cơ mà
Anh chàng trả lời:
- Tôi biết như vậy có ăn thua gì. (7) Điều mất con mèo nó không biết điều ấy thì sao?
C. Bài tập thực hành
(Trang 32 Ngữ Văn 5 VNEN tập 2) Hãy kể lại cho người thân nghe câu chuyện 'Trí dũng song toàn' và thảo luận với họ về ý nghĩa của câu chuyện.
Giải đáp
Tóm tắt câu chuyện: 'Trí dũng song toàn' (trang 28, 29 sách giáo khoa).
Ý nghĩa của câu chuyện: Truyện này tôn vinh sứ thần Giang Văn Minh là một người vừa trí dũng vừa toàn diện, không chịu khuất phục, thông minh và can đảm.
Có nhiều chủ đề khác mà nhiều người quan tâm
