Buzz
Với việc soạn bài Bến quê trên các trang 100 đến 108 của sách Ngữ văn lớp 9, học sinh sẽ dễ dàng trả lời các câu hỏi và tự soạn văn 9.
Tiếp tục soạn bài Bến quê
Bố cục
- Phần 1 (từ đầu … trước cửa sổ nhà mình): Mô tả tình cảnh của nhân vật Nhĩ qua cuộc trò chuyện với Liên
- Phần 2 (tiếp … lá buồm cánh dơi in bật trên một vùng nước đỏ): Hành trình sang bên kia sông của Tuấn
- Phần 3 (còn lại): Cuộc viếng thăm của cụ giáo Khuyến đối với Nhĩ
Câu 1 (trang 107 sách giáo khoa ngữ văn 9 tập 2)
Nhân vật Nhĩ có một hoàn cảnh đặc biệt:
Nhìn lại quá khứ, Nhĩ đã đi khắp nơi trên thế giới nhưng cuối cùng lại phải gắn bó với giường bệnh do mắc căn bệnh hiểm nghèo, khiến anh không thể tự mình di chuyển.
- Nhĩ phát hiện ra một vùng đất bên kia tươi đẹp và yên bình nhưng lại không thể tiếp cận được.
- Bằng cách đặt nhân vật vào tình huống nghịch lý như vậy, tác giả muốn đưa bạn đọc trải nghiệm về cuộc sống của Nhĩ.
- Cuộc sống và số phận con người thường chứa đựng nhiều điều bất thường, nghịch lý, và ngẫu nhiên, vượt ra ngoài những dự định và ước mơ, sự hiểu biết và dự tính của con người.
- Trên con đường cuộc sống, con người thường phải đối mặt với những thách thức và khó khăn, cũng như những vẻ đẹp gần gũi nhưng đôi khi xa xôi, giống như một bãi đất bên kia dòng sông, một người vợ yêu thương, giàu lòng hi sinh, cho đến khi Nhĩ rời bỏ cuộc đời, anh mới thực sự nhận ra điều đó.
Câu 2 (trang 107 sách giáo khoa ngữ văn 9 tập 2)
Nhìn qua khung cửa sổ, Nhĩ phát hiện ra vẻ đẹp mà trước đó dù đã đi khắp nơi trên thế giới nhưng anh vẫn chưa từng nhận thấy.
- Không gian trước mắt có chiều sâu và rộng lớn: từ những bông bằng lăng ngay ngoài cửa sổ đến dòng sông Hồng màu đỏ nhạt vào mùa thu, và cả bầu trời và bãi bồi bên kia sông.
- Cảnh đẹp gần gũi mà Nhĩ không nhận ra cho đến cuối đời, khi anh phải nằm trên giường bệnh mới thấy được.
- Nhìn ra bãi bồi bên kia sông, Nhĩ mong muốn điều gì đó: một sự thức tỉnh về giá trị bền vững, bình thường và sâu xa của cuộc sống, những giá trị thường bị lãng quên.
→ Sự thức tỉnh kết hợp với cảm xúc ân hận, xót xa của Nhĩ.
Câu 3 (trang 108 sách giáo khoa ngữ văn 9 tập 2)
Ngòi bút tinh tế miêu tả tâm lý của Nguyễn Minh Châu, tràn đầy tinh thần nhân đạo.
- Tác giả đưa nhân vật vào hoàn cảnh khó khăn để nhân vật suy ngẫm và trải nghiệm về cuộc sống với những suy tư sâu sắc về bản thân.
- Nhĩ suy nghĩ về ý nghĩa của cuộc sống, về cuộc đời, và về những người thân như vợ, con, và chính bản thân anh.
+ Mọi cảnh vật trước mắt Nhĩ trở nên đẹp đẽ, khi anh chuẩn bị rời khỏi thế gian.
+ Hình ảnh của người vợ gầy guộc, với sự tần tảo, là điểm tựa cho cả gia đình.
+ Sự thức tỉnh của Nhĩ về vẻ đẹp bên kia bãi bồi làm nổi bật hình ảnh đứa con mải mê chơi đùa và không nhận ra sự hấp dẫn của bãi bồi.
+ Đó là tình yêu với cuộc sống, được trải nghiệm qua những biến động của cuộc đời.
- Trong tâm trí Nhĩ, anh nhận ra sự kiên nhẫn và hy sinh im lặng của vợ mình.
- Nhĩ mong muốn bước chân qua sông đến bãi bồi bên kia.
Câu 4 (trang 108 sgk ngữ văn 9 tập 2)
Kết của câu chuyện tập trung mô tả về đặc điểm và hành động của nhân vật với diễn biến không thường thấy.
- 'Anh cố gắng dùng sức cuối cùng để đẩy mình ra khỏi cánh cửa, với một cánh tay gầy yếu vươn ra ngoài cửa sổ.'
→ Hành động này thể hiện sự cấp bách, mong muốn bảo vệ con trai tránh khỏi việc lỡ chuyến đò duy nhất trong ngày.
- Có một ý nghĩa khác: muốn thức tỉnh mọi người về những thứ 'vòng vèo, chùng chình' để hướng tới những giá trị thực sự đơn giản, gần gũi và lâu dài.
Câu 5 (trang 108 sgk ngữ văn 9 tập 2)
Các tượng hình trong văn bản có ý nghĩa đa chiều, từ ý nghĩa hiện thực đến biểu tượng:
- Bãi bồi, bến sông không chỉ là hiện thực mà còn là nét đẹp của cuộc sống giản dị, thân thuộc, là quê hương, tổ quốc.
- Những bông hoa cuối mùa, tiếng đất đá lở từ bờ sông đổ vào giấc ngủ của Nhĩ vào buổi sáng sớm... có ý nghĩa cho sự chạm trán cuối cùng của Nhĩ.
- Hành động của đứa con trai muốn chơi đùa đề cập đến ý nghĩa của sự lẻ loi, vòng vèo trong cuộc sống.
- Hành động và cử chỉ cuối cùng của Nhĩ thể hiện sự tỉnh táo cũng như mong muốn con trai thực hiện ước mơ của mình.
Câu 6 (trang 108 sgk ngữ văn 9 tập 2)
Chủ đề mà đoạn văn thể hiện: 'Trong cuộc sống, con người thường phải đối mặt với những thách thức và khó khăn. Cần phải tỉnh táo để nhận ra những giá trị và vẻ đẹp thực sự của cuộc sống trong những điều bình dị, gần gũi.'
- Tác giả nhấn mạnh sự cần thiết của việc tỉnh táo để xác định đúng hướng đi trong cuộc sống.
- Đề xuất rằng giá trị bền vững luôn tồn tại trong những điều đơn giản, gần gũi nhất.
Luyện tập
Bài 1 ( 108 sgk ngữ văn 9 tập 2)
Nghệ thuật mô tả thiên nhiên của tác giả ở đoạn đầu rất đặc biệt:
- Hình ảnh thiên nhiên mang nhiều ý nghĩa biểu tượng.
+ Những đóa hoa bằng lăng như ánh sáng cuối cùng của Nhĩ, cố gắng bước tới bãi bồi bên kia dòng sông.
+ Vẻ đẹp tinh thần của thiên nhiên, qua hình ảnh bãi bồi bên kia sông, thể hiện tình yêu sâu sắc của nhân vật Nhĩ đối với quê hương.
Bài 2 (Trang 108 sgk ngữ văn 9 tập 2)
Đoạn văn trên truyền đạt tâm tư của tác giả về triết lý cuộc sống qua suy nghĩ của nhân vật Nhĩ. Suy nghĩ này khơi gợi lòng đọc giả về nghịch lý trong cuộc sống. Con người thường mắc kẹt trong những rắc rối, vòng vèo, khiến họ quên đi giá trị hạnh phúc, ổn định đang ở bên cạnh họ. Trong tuổi trẻ, mọi người thường tìm kiếm hạnh phúc ở nơi xa xôi mà không nhận ra rằng sự bình dị và gia đình chính là giá trị, vẻ đẹp thực sự. Khi nhận ra điều này, thường đã quá muộn.
Ý nghĩa - Giá trị
- Về nội dung: Học sinh cảm nhận và phân tích sâu sắc những suy nghĩ, trải nghiệm của nhà văn về con người và cuộc sống, đồng thời nhận ra và trân trọng giá trị của những điều bình dị ngay trong xung quanh, tôn trọng cuộc sống gia đình.
- Về nghệ thuật: Học sinh hiểu và phân tích được nghệ thuật mô tả tâm trạng đặc sắc cùng với những hình ảnh giàu ý nghĩa biểu tượng và cách xây dựng tình huống, trình bày theo dòng tâm trạng của nhân vật trong ngòi bút của tác giả.
