Buzz
Phân tích truyện Thánh Gióng:
Cấu trúc:
- Phần 1 (Từ đầu ... xuất hiện): Sự ra đời của Gióng.
- Phần 2 (tiếp theo ... chống giặc): Gióng trưởng thành kỳ diệu và khát khao ra trận.
- Phần 3 (tiếp theo ... trở về trời): Gióng chiến đấu và bay về trời.
- Phần 4 (phần còn lại): Nhân dân tôn vinh công lao của Gióng.
1. Chuẩn bị trước khi đọc
Ôn lại khái niệm về truyện truyền thuyết trong phần kiến thức ngữ văn để áp dụng khi đọc hiểu văn bản. Đọc trước truyện Thánh Gióng và chú ý các điểm sau khi đọc truyện truyền thuyết:
- Truyện diễn ra vào thời kỳ nào? Nội dung kể về điều gì? Nhân vật chính là ai?
- Truyện có liên quan đến sự kiện lịch sử nào? Những chi tiết nào là tưởng tượng hoặc kỳ ảo?
- Truyện nhằm ca ngợi hay chỉ trích điều gì? Ý nghĩa của điều đó đối với cuộc sống hiện tại và với bản thân em là gì?
Hướng dẫn và đáp án:
- Truyện diễn ra vào thời kỳ nào? Nội dung kể về vấn đề gì? Nhân vật chính là ai?
- Thời gian xảy ra: vào thời kỳ vua Hùng Vương thứ sáu
- Nội dung kể về một cậu bé ra đời một cách kỳ lạ, không biết nói, không biết cười khi ba tuổi, nhưng khi đất nước gặp nguy hiểm, cậu trưởng thành nhanh chóng, cưỡi ngựa sắt và mặc áo giáp sắt để đánh tan quân xâm lược.
- Nhân vật chính: Thánh Gióng
- Truyện liên quan đến sự kiện lịch sử nào? Những chi tiết nào là tưởng tượng và kỳ ảo?
- Truyền thuyết về Thánh Gióng liên quan đến các sự kiện lịch sử trong thời kỳ vua Hùng Vương:
Trong quá khứ đã xảy ra những cuộc chiến tranh khốc liệt giữa dân tộc ta và kẻ thù từ phương Bắc.
Người Việt thời đó đã chế tạo vũ khí bằng sắt và thép.
Nhân dân Việt Nam đã đoàn kết và sử dụng mọi phương tiện để chống lại kẻ xâm lược.
- Các chi tiết mang yếu tố kỳ ảo:
Mẹ Gióng chỉ cần đặt chân vào vết chân lạ để thụ thai.
Thai mười hai tháng; ba tuổi cậu bé vẫn không biết đi đứng, nói cười.
Khi sứ giả đến tìm người tài để giúp vua đánh giặc, Gióng đột nhiên xin đi giúp.
Gióng trưởng thành nhanh chóng, ăn không no, áo mặc không lâu đã rách.
Giặc đến, Gióng hóa thành tráng sĩ vạm vỡ.
Ngựa sắt biết hí và phun lửa.
Gióng dùng tre ven đường để đánh giặc, giặc bị đánh bại.
Sau khi đánh giặc xong, Gióng và ngựa sắt từ từ bay lên trời.
Ngựa phun lửa thiêu cháy làng, chân ngựa biến thành ao hồ, tre đổi màu vàng óng...
- Truyện nhằm ca ngợi hay chỉ trích điều gì? Ý nghĩa của điều đó đối với cuộc sống hiện tại và với bản thân em là gì?
Truyện Thánh Gióng ca ngợi tinh thần chống ngoại xâm và truyền thống đoàn kết toàn dân, sử dụng mọi phương tiện để bảo vệ đất nước.
=> Đây là bài học quý giá cho em và các thế hệ tương lai về việc gìn giữ và bảo vệ Tổ quốc.
2. Phần trả lời các câu hỏi
2.1. Câu hỏi 1 (trang 22 sách giáo khoa Ngữ Văn 6 Tập 1)
Truyện Thánh Gióng có những nhân vật nào? Ai là nhân vật chính? Nhân vật chính được khắc họa bằng nhiều chi tiết kỳ ảo và có ý nghĩa sâu sắc. Hãy tìm và liệt kê các chi tiết đó.
Đáp án:
- Các nhân vật trong truyện gồm: Thánh Gióng, cha mẹ Gióng, nhà vua, và sứ giả.
- Nhân vật chính là Thánh Gióng, được xây dựng với các yếu tố kỳ ảo như:
- Ra đời: Mẹ mang thai 12 tháng sau khi đặt chân vào vết chân lạ trên cánh đồng.
- Trưởng thành: Ba tuổi vẫn không biết đi, không biết nói cười.
- Nghe sứ giả, bỗng nhiên cất tiếng nói và từ đó lớn nhanh chóng.
- Khỏe mạnh, có thể cưỡi ngựa sắt, mặc áo giáp sắt, trở thành tráng sĩ vạm vỡ.
- Cuối cùng bay lên trời.
2.2. Câu hỏi 2 (trang 22 sách giáo khoa Ngữ Văn 6 Tập 1)
Theo bạn, các chi tiết sau đây có ý nghĩa gì?
a. Lời nói đầu tiên của cậu bé ba tuổi là đòi đi đánh giặc:
b. Gióng yêu cầu ngựa sắt, roi sắt, giáp sắt để chiến đấu:
c. Người dân làng góp gạo để nuôi cậu bé:
d. Gióng trưởng thành nhanh chóng, trở thành một tráng sĩ mạnh mẽ:
đ. Gậy sắt gãy, Gióng dùng tre bên đường để chiến đấu:
e. Sau khi đánh giặc xong, Gióng bỏ giáp sắt lại và bay về trời:
Trả lời: Ý nghĩa các chi tiết:
a. Ca ngợi lòng yêu nước và tinh thần chống giặc của người anh hùng, cho thấy ý thức chống giặc từ mọi lứa tuổi.
b. Thể hiện sự kỳ lạ và sức mạnh phi thường của nhân vật chính.
c. Tinh thần đoàn kết chống giặc của nhân dân, Gióng đại diện cho sức mạnh toàn dân.
d. Diện mạo và sức mạnh của anh hùng trong tình thế khẩn cấp.
đ. Ý nghĩa về việc vượt qua khó khăn để đánh giặc, cây tre – biểu tượng gắn bó của người Việt.
e. Đề cao tinh thần chiến đấu vì chính nghĩa, không màng danh lợi, thể hiện công lý trong cuộc chiến chống xâm lược.
2.3. Câu hỏi 3 (trang 23 sách giáo khoa Ngữ Văn 6 Tập 1)
Nêu ý nghĩa của hình tượng Thánh Gióng?
Trả lời: Hình tượng Thánh Gióng biểu trưng cho lòng yêu nước mãnh liệt và sức mạnh phi thường chống ngoại xâm của dân tộc, là hình mẫu của người anh hùng trong ước mơ của nhân dân.
2.4. Câu hỏi 4* (trang 23 sách giáo khoa Ngữ Văn 6 Tập 1)
Truyền thuyết thường phản ánh những sự kiện lịch sử. Theo bạn, truyện Thánh Gióng có mối liên hệ nào với các sự kiện lịch sử không?
Trả lời: Truyền thuyết về Thánh Gióng có liên quan đến lịch sử thời Hùng Vương, khi dân tộc ta chiến đấu chống lại kẻ thù phương Bắc để bảo vệ độc lập, đồng thời huy động sức mạnh toàn dân và sử dụng vũ khí ngày càng tiên tiến.
3. Luyện tập
3.1. Câu hỏi 1 (trang 24 sách giáo khoa Ngữ Văn 6 Tập 1)
Hình ảnh nào của Gióng để lại ấn tượng sâu sắc nhất trong bạn?
Trả lời: Các hình ảnh có thể được chọn là:
- Gióng lần đầu tiên mở miệng nói khi nghe tiếng sứ giả, mặc dù trước đó chưa biết nói hay cười.
- Gióng lớn nhanh đến mức cả làng phải chung tay góp gạo để nuôi dưỡng.
- Gióng trở thành một tráng sĩ chỉ bằng một cú vươn vai.
- Gióng cưỡi ngựa sắt, đánh giặc và dùng tre bên đường để chiến đấu.
- Tráng sĩ Gióng lên đỉnh núi, bỏ lại giáp sắt và cùng ngựa bay về trời.
3.2. Câu hỏi 2 (trang 24 sách giáo khoa Ngữ Văn 6 Tập 1)
Theo bạn, lý do gì mà hội thi thể thao ở trường phổ thông lại được gọi là “Hội khỏe Phù Đổng”?
Trả lời: Hội thi thể thao trong trường phổ thông mang tên “Hội khỏe Phù Đổng” nhằm vinh danh việc rèn luyện thể chất, đồng thời gợi nhớ đến truyền thuyết về Thánh Gióng, tráng sĩ từ làng Phù Đổng, biểu tượng cho tinh thần yêu nước và ý chí kiên cường.
4. Một số mẫu tóm tắt truyện Thánh Gióng
4.1. Mẫu 1
Vào thời vua Hùng Vương thứ sáu, có một cặp vợ chồng hiền lành ở làng Gióng. Dù làm ăn chăm chỉ và đức độ, họ vẫn không có con. Một ngày, bà vợ đặt chân vào một dấu chân lớn khi ra đồng, và sau đó mang thai, sinh ra một cậu bé khôi ngô sau mười hai tháng. Lạ thay, dù đã ba tuổi, cậu bé không biết đi, nói hay cười. Khi giặc Ân xâm lược, cậu bỗng nhiên yêu cầu được đi đánh giặc. Cậu lớn nhanh chóng, ăn bao nhiêu cũng không đủ, áo mặc nhanh chóng trở nên chật. Bà con phải chung tay góp gạo nuôi cậu. Khi giặc đến, cậu biến thành một tráng sĩ, mặc giáp sắt, cưỡi ngựa sắt, và cầm roi sắt chiến đấu. Roi sắt gãy, Gióng dùng tre ven đường để đánh giặc. Sau khi đánh bại giặc, Gióng cưỡi ngựa lên đỉnh núi và bay lên trời. Nhân dân dựng đền thờ và tổ chức hội làng hàng năm để tri ân. Những ao hồ và bụi tre đằng ngà vàng óng là dấu tích còn lại từ trận chiến của Gióng.
4.2. Mẫu 2
Giặc bị đánh bại, Gióng cưỡi ngựa một mình lên đỉnh núi rồi bay thẳng lên trời. Dân làng xây đền thờ và tổ chức hội làng hàng năm để tưởng nhớ. Các ao hồ và bụi tre đằng ngà vàng óng hiện tại là dấu tích của trận chiến ngày xưa. Vào thời vua Hùng Vương thứ sáu, có một cặp vợ chồng ở làng Gióng chăm chỉ và đức độ nhưng không có con. Một ngày, bà vợ đặt chân vào dấu chân lớn, sau đó mang thai và sinh ra một cậu bé khôi ngô sau mười hai tháng. Lạ thay, dù đã ba tuổi, cậu bé không biết đi, nói hay cười. Khi giặc Ân xâm lược, cậu bỗng cất tiếng xin đi đánh giặc. Cậu lớn nhanh chóng, ăn nhiều vẫn không đủ, áo may xong đã chật. Bà con phải góp gạo nuôi cậu. Khi giặc đến, cậu biến thành tráng sĩ, mặc giáp sắt, cưỡi ngựa sắt, cầm roi sắt đánh giặc. Roi sắt gãy, Gióng dùng tre bên đường đánh bại quân thù. Sau chiến thắng, Gióng lên đỉnh núi và bay về trời. Nhân dân lập đền thờ và tổ chức hội làng hàng năm để tưởng nhớ. Các ao hồ và bụi tre đằng ngà vàng óng là dấu tích từ trận đánh của Gióng.
4.3. Mẫu 3
Truyện kể rằng vào thời Hùng Vương thứ sáu, tại làng Gióng, có hai vợ chồng hiền lành và đức độ nhưng không có con. Một ngày, bà vợ đặt chân vào dấu chân lạ trên đồng, sau đó mang thai và sinh ra một cậu bé đẹp trai sau mười hai tháng. Lạ thay, đến ba tuổi, cậu bé không biết nói, cười hay đi lại. Khi giặc Ân xâm lược, cậu bỗng yêu cầu được đi đánh giặc. Cậu lớn nhanh chóng, ăn bao nhiêu cũng không đủ. Vua Hùng kêu gọi người tài, và Gióng trở thành tráng sĩ mặc giáp sắt, cưỡi ngựa sắt, cầm roi sắt chiến đấu. Roi sắt gãy, Gióng dùng tre để đánh giặc. Sau khi chiến thắng, Gióng cưỡi ngựa lên đỉnh núi và bay về trời. Dân làng dựng đền thờ và tổ chức hội làng hàng năm để tưởng nhớ. Các ao hồ và bụi tre đằng ngà vàng óng là dấu ấn của trận chiến và con đường Gióng đã đi qua.
4.4. Mẫu 4
Truyện kể rằng, xưa kia, tại thôn Gióng Mốt, xã Phù Đổng, có một dấu chân khổng lồ trên tảng đá, được dân gian cho là dấu chân của ông Đổng khi hái cà trong đêm mưa bão. Ông Đổng cao lớn kỳ lạ, có thể tạo ra núi đồi, sông suối và cánh đồng chỉ bằng sức mạnh của mình. Giọng nói của ông vang dội như sấm, bước chân lún cả đất trời, và hơi thở của ông tạo ra mưa gió. Các dấu tích của ông vẫn còn như gò Bình Tân, núi Khám, núi Sóc Sơn, làng Gióng Mốt. Vào ngày mùng 9 tháng 4 âm lịch hàng năm, ông Đổng lại về hái cà, gây mưa và sấm chớp. Có một bà lão ở làng Gióng Mốt sống trong túp lều tranh, tự nuôi mình bằng cách bán cua, ốc. Trong một đêm bão tố, bà thấy dấu chân khổng lồ của ông Đổng trong vườn. Sáng hôm sau, bà phát hiện những dấu chân lạ và mang bầu không lâu sau đó. Bà sinh ra Gióng dưới một gốc cây lớn, trên gò đất nổi lên giữa đầm. Trời hóa ra tôm cua, cá để bà nuôi con, hóa đá thành bồn tắm và chõng tre để ru con ngủ. Sau ba năm nằm yên trên chõng tre, Gióng trở thành chàng trai mạnh mẽ và yêu cầu mẹ đưa đi đánh giặc. Ông cha ta có câu ví von rằng:
Trời thương Bách Việt sơn hà,
Trong nơi thảo mãng nảy ra kỳ tài
(Người anh hùng làng Gióng - Cao Huy Đỉnh)
4.5. Mẫu 5
Ngày xưa, có một cặp vợ chồng nghèo không có con cái. Một lần, bà vợ ra đồng và đặt chân vào dấu chân lạ, sau đó mang thai tháng Gióng. Khi giặc đã đe dọa bờ cõi, chàng trai lớn lên không nói không cười suốt ba năm, nhưng khi sứ giả đến, cậu yêu cầu mẹ gọi vào. Chàng đòi có ngựa sắt, áo giáp sắt, và roi sắt để ra trận. Cậu lớn nhanh chóng, làng phải nuôi dưỡng để chuẩn bị chiến đấu. Khi giặc đến, chàng chiến sĩ cưỡi ngựa sắt và dùng roi sắt để chiến đấu. Sau khi đánh bại giặc, chàng lên chân núi Sóc, bỏ lại ngựa và bay về trời.
4.6. Mẫu 6
Vào thời vua Hùng Vương thứ sáu, có đôi vợ chồng hiền lành ở làng Gióng không có con. Một ngày, bà vợ đặt chân vào dấu chân lớn và sau đó thụ thai. Mười hai tháng sau, bà sinh ra một cậu bé khôi ngô. Dù đã ba tuổi, cậu bé không biết đi, nói hay cười. Khi giặc xâm lược, nhà vua kêu gọi người tài, cậu bé bỗng yêu cầu được vua cung cấp roi sắt, áo giáp sắt, và ngựa sắt để chiến đấu. Cậu lớn nhanh chóng và ăn nhiều đến nỗi làng phải góp gạo nuôi. Khi giặc đến, cậu bé trở thành tráng sĩ, mặc giáp sắt, cưỡi ngựa sắt, và dùng roi sắt để chiến đấu. Khi roi sắt gãy, tráng sĩ dùng tre để đánh bại quân thù. Sau chiến thắng, tráng sĩ cưỡi ngựa lên đỉnh núi và bay về trời. Dân làng dựng đền thờ và tổ chức hội làng để tưởng nhớ, còn dấu tích như ao hồ vẫn còn lưu lại.
Trên đây là toàn bộ nội dung bài viết của Mytour về việc soạn văn và tóm tắt tác phẩm Thánh Gióng trong chương trình Ngữ văn lớp 6. Hy vọng bài viết đã mang đến những thông tin hữu ích cho quý độc giả. Xin chân thành cảm ơn.
