Buzz
Tại sao có những ký ức bạn không quên được dù đã trôi qua nhiều năm?
Cảm xúc mạnh mẽ khiến bạn không thể quên điều gì đã xảy ra
Theo nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Não bộ Queensland, những ký ức kèm theo cảm xúc mạnh mẽ sẽ đọng sâu vào tâm trí bạn hơn. Cảm xúc này có thể là niềm vui, lo lắng trước nụ hôn đầu tiên, hoặc sự sốc khi nghe tin người thân qua đời đột ngột.
Điều này xảy ra vì cảm xúc mạnh mẽ sẽ kích thích hạch hạnh nhân (amygdala) trong não, tạo ra hormone cortisol (gây căng thẳng) hoặc adrenaline (gây hưng phấn). Điều này củng cố khả năng nhận thức và tăng sự chú ý, giúp mã hóa sự kiện thành ký ức lâu dài trong não.
Những bối cảnh đặc biệt thường được ghi nhớ lâu.
Chúng ta thường nhớ những điều xảy ra trong những chuyến đi xa, thậm chí sau vài chục năm cũng không quên được. Đó là do cảm giác mới mẻ khi đến những nơi mới đã kích thích não sản sinh dopamine - chất gây cảm giác thoải mái, kích thích muốn trải qua lại cảm giác đó. Và não đã lưu trữ điều này bằng cách khiến bạn nhớ mãi về nó.
Đặc biệt nếu đó là lần đầu tiên bạn đến đó, ấn tượng ban đầu sẽ ảnh hưởng đến những lần sau. Vì vậy, ấn tượng ban đầu luôn đóng vai trò quan trọng.
Nếu lặp đi lặp lại nhiều lần, bạn sẽ không thể quên.
Nếu bạn từng được nghe mẹ hoặc bà kể chuyện mỗi tối trước khi đi ngủ khi còn nhỏ, bạn có thể nhớ những câu chuyện đó cho đến tận bây giờ. Theo Viện Nghiên cứu Não bộ Queensland, đây là một cơ chế giúp hình thành những ký ức cốt lõi.
Bạn có thể tưởng tượng cách ký ức hình thành tương tự như việc một con đường được tạo ra. Khi có nhiều người đi qua, con đường trở nên rõ ràng và dễ đi hơn.
Tương tự, trong não, khi một trải nghiệm được lặp lại thường xuyên trong một khoảng thời gian, các đường dẫn truyền thần kinh được kích hoạt nhiều hơn so với các trải nghiệm khác. Các synapse hóa học, nơi thông tin được truyền đi, cũng được kết nối mạnh mẽ, giúp hình thành các ký ức sâu đậm hơn.
Khi core memory đã hình thành, chỉ cần một yếu tố nhỏ liên quan đến ký ức như mùi hương, cảnh vật hoặc âm thanh cũng đủ để kích thích việc nhớ lại đầy đủ những kiến thức hoặc trải nghiệm liên quan.
Có điều thú vị về core memory?
Core memory không bị giới hạn
Khác với Inside Out, chúng ta không bị giới hạn bởi số lượng core memory có thể hình thành trong suốt cuộc đời. Theo một nghiên cứu của Đại học Wollongong (Úc), các ký ức có thể gắn với nhiều cảm xúc kết hợp, không chỉ gắn với một cảm xúc đơn lẻ như trong phim.
Nhân cách của bạn không bị ảnh hưởng bởi các kí ức quan trọng.
Một lần nữa, một đặc điểm chỉ đúng trên màn ảnh và không áp dụng trong cuộc sống hàng ngày. Các nghiên cứu về Big Five đã chỉ ra rằng, một số đặc điểm nhân cách được hình thành từ thời kỳ phôi thai và không thay đổi dù bạn trải qua bất kỳ biến cố nào. Theo chuyên gia về hệ thần kinh Nicole Dudukovic, người mắc chứng mất trí nhớ không thay đổi về tính cách của họ.
Một số kí ức có thể thay đổi cách bạn nhìn nhận cuộc sống và bản thân. Ví dụ, sau khi chiến thắng một cuộc thi tài năng, bạn có thể cảm thấy mình ở một vị trí khác biệt. Những kí ức quan trọng như vậy thường ẩn chứa sức mạnh để thay đổi con người theo nhiều cách khác nhau.
Khó mà dự đoán được kí ức nào sẽ trở thành những kí ức quan trọng.
Có những sự kiện mà bạn coi là bình thường khi xảy ra, nhưng lại trở nên quan trọng khi nhìn lại. Ví dụ, sau khi trải qua một biến cố, bạn có thể liên kết các sự kiện trong quá khứ và nhận ra tác động của chúng đối với kết quả hiện tại. Điều này có thể tạo ra những kí ức quan trọng mới mà não bộ không ngờ tới.
Không phải tất cả các kí ức quan trọng đều chính xác.
Trên thực tế, mọi kí ức mà chúng ta cho là “nhớ như in” thường dễ bị thay đổi, quên, và sai sót ở các chi tiết nhỏ, ngay cả khi đó là những sự kiện quan trọng. Theo nghiên cứu từ Đại học Wollongong, điều này là kết quả của cách hoạt động của bộ nhớ.
Khi mã hóa kí ức, chúng ta thường ghi nhớ các thông tin chính và sau đó kết hợp chúng khi cần truy xuất. Đối với những phần của kí ức mà chúng ta không nhớ rõ, chúng ta thường điền vào các chi tiết bằng cách dựa vào góc nhìn cá nhân. Quá trình này thường thay đổi mỗi khi chúng ta hồi tưởng lại một sự kiện, vì vậy bạn có thể hiểu lại ý nghĩa và trải nghiệm cảm xúc mới.
Ví dụ, khi bắt đầu mối quan hệ, bạn có thể xem việc hôn người ấy lần đầu tiên là một kí ức vui vẻ. Nhưng khi mối quan hệ gặp khó khăn, các cảm xúc tiêu cực có thể làm thay đổi cách bạn nhìn nhận về kí ức đó.
