1. Nguyên nhân gây béo phì và suy dinh dưỡng ở trẻ
1.1. Nguyên nhân gây béo phì và suy dinh dưỡng ở trẻ
Rất nhiều trẻ có vóc dáng béo phì nhưng bên trong lại thiếu máu, vitamin D, canxi, gây ra tình trạng suy dinh dưỡng thể béo phì. Một số nguyên nhân gây béo phì và suy dinh dưỡng ở trẻ là:
- Vì mẹ không đủ sữa hoặc vì một số lí do khác khiến cho bé phải dùng sữa công thức thay vì được bú sữa mẹ trong 6 tháng đầu đời. Điều này khiến bé không nhận được đủ chất dinh dưỡng tốt nhất từ sữa mẹ, đặc biệt là canxi.
Mẹ cho con ăn quá nhiều thức ăn nhanh cũng là một nguyên nhân khiến trẻ béo phì và suy dinh dưỡng
- Một số phụ huynh lo lắng quá mức nên kiêng cử quá nhiều cho trẻ, làm trẻ không được tiếp xúc đủ với ánh nắng mặt trời để hấp thụ vitamin D, dẫn đến thiếu vitamin D. Khi thiếu vitamin D, trẻ sẽ kém khả năng hấp thụ canxi.
- Những bé bắt đầu ăn dặm quá sớm (trước 4 tháng tuổi) có nguy cơ cao bị rối loạn chuyển hóa và không thể hấp thụ canxi tốt, gây ảnh hưởng đến sự phát triển xương và có nguy cơ còi xương.
- Một trong những nguyên nhân chính gây ra tình trạng trẻ thừa cân, béo phì nhưng vẫn gặp suy dinh dưỡng là do cha mẹ áp dụng chế độ ăn không cân đối cho con. Mẹ cho con ăn quá nhiều chất đạm, tinh bột và chất béo nhưng lại quên bổ sung vitamin D và canxi cho bé. Hoặc cũng có thể do mẹ chọn loại sữa không phù hợp với trẻ.
Khi bé được cung cấp quá nhiều chất đạm và chất béo, có thể dẫn đến thừa năng lượng và cơ thể sẽ tích trữ mỡ nhiều hơn, dẫn đến thừa cân, béo phì.
1.2. Các dấu hiệu của trẻ béo phì bị suy dinh dưỡng
Thường khó phát hiện trẻ béo phì suy dinh dưỡng. Tuy nhiên, nếu mẹ nhận thấy trẻ thừa cân béo phì cùng với các triệu chứng sau, nên đưa bé đi khám sớm để điều chỉnh dinh dưỡng cho bé tốt nhất:
- Trẻ thường xuyên quấy khóc.
- Trẻ thường không ngủ sâu, thường hay bị giật mình khi đang ngủ.
- Trẻ thường ra mồ hôi nhiều khi không phải lúc nóng bức.
- Trẻ phát triển răng và nói chậm, cũng như chậm bắt đầu bước đi.
- Thóp của trẻ mềm và không liền chặt.
Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, trẻ suy dinh dưỡng và béo phì có thể đối mặt với nhiều vấn đề sức khỏe nguy hiểm.
Suy dinh dưỡng ở trẻ béo phì nếu không được chăm sóc kịp thời có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe, đặc biệt là các vấn đề về tiêu hóa, hô hấp, cũng như bệnh còi xương và loãng xương. Trong tương lai, trẻ suy dinh dưỡng có thể phải đối mặt với tình trạng biến dạng lồng ngực, vẹo cột sống, và chân vòng kiềng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của trẻ trong tương lai.
2. Phải làm gì để con phát triển một cách cân đối?
Để con phát triển một cách cân đối, mẹ cần chú ý đến chế độ dinh dưỡng từ khi mang thai cho đến những năm đầu đời của trẻ. Một số điều cụ thể như sau:
- Trong suốt thai kỳ, mẹ cần bổ sung đầy đủ dưỡng chất để bảo đảm sức khỏe của cả mẹ và thai nhi.
- Sau khi sinh, việc cho trẻ bú sữa mẹ sớm là cực kỳ quan trọng để trẻ nhận được sữa non giàu chất dinh dưỡng.
- Trẻ nên được bú sữa mẹ trong 12 tháng đầu đời để có nguồn dinh dưỡng tốt nhất từ sữa mẹ và tăng cường hệ miễn dịch hiệu quả.
Mẹ nên khuyến khích con ăn nhiều trái cây và rau củ.
- Mẹ nên chọn thời điểm phù hợp để bắt đầu ăn dặm cho con. Thông thường, trẻ bắt đầu ăn dặm khi đủ 6 tháng tuổi. Tuy nhiên, mẹ cũng cần quan sát các biểu hiện của trẻ để quyết định thời điểm phù hợp, bao gồm cân nặng tăng gấp đôi sau sinh, khả năng ngồi thẳng và ngồi ghế ăn dặm, khả năng nhận biết thức ăn, không có phản xạ đẩy lưỡi khi thấy thức ăn mới, và hứng thú với thức ăn. Mẹ cần tránh cho trẻ bắt đầu ăn dặm quá sớm để tránh nguy cơ suy dinh dưỡng và béo phì.
- Khi trẻ chuyển sang giai đoạn ăn dặm, mẹ nên đảm bảo cho trẻ được ăn đa dạng thực phẩm để cung cấp đầy đủ dinh dưỡng.
- Đối với trẻ dưới 3 tuổi, mẹ cần đảm bảo cho con có chế độ ăn cân đối bao gồm nhiều thực phẩm giàu đạm, canxi, sắt, và chất béo.
- Trong trường hợp trẻ có thừa cân hoặc béo phì, cha mẹ cần xem xét lại chế độ ăn uống của trẻ và điều chỉnh để đảm bảo trẻ có chế độ ăn cân đối hơn. Mẹ nên thúc đẩy việc ăn nhiều rau củ, trái cây hơn trong bữa ăn của trẻ, và chỉ cho trẻ ăn đủ lượng protein, tinh bột, và chất béo cần thiết.
Khuyến khích trẻ vận động nhiều hơn để tránh nguy cơ béo phì.
- Mẹ nên khuyến khích con thực hiện các hoạt động thể chất thường xuyên: Việc tập luyện đều đặn không chỉ giúp trẻ phát triển sức khỏe mà còn giữ cho vóc dáng của trẻ cân đối, đồng thời giúp phòng tránh nguy cơ thừa cân và béo phì. Mẹ có thể khuyến khích trẻ tham gia các môn thể thao như đạp xe, bơi lội, hoặc chạy bộ,...
- Các món ăn chế biến sẵn như xúc xích, lạp xưởng, bánh bim bim, và đồ uống có gas thường là sở thích của trẻ nhỏ. Tuy nhiên, mẹ không nên cho phép trẻ tiêu dùng quá nhiều các loại thực phẩm này vì chúng chứa nhiều chất béo nhưng lại thiếu dưỡng chất, gây ra nguy cơ béo phì cho trẻ.
- Mẹ nên đưa trẻ ra ngoài tắm nắng vào buổi sáng sớm hàng ngày để trẻ có thể hấp thụ vitamin D tự nhiên từ ánh nắng mặt trời.