Buzz
Tết Hàn thực là một ngày lễ được tổ chức vào đầu tháng 3 âm lịch hàng năm, với món bánh trôi là biểu tượng đặc trưng. Bạn đã hiểu về nguồn gốc, ý nghĩa và phong tục của ngày này chưa? Hãy khám phá cùng Mytour trong bài viết dưới đây.
Nguồn gốc lịch sử của Tết Hàn thực
Tết Hàn thực được cho là xuất phát từ Trung Quốc và miền Bắc Việt Nam, kể từ thời Xuân Thu. Khi đó, vua Tấn Văn Công của nước Tần phải lưu vong do đại loạn. Trong số những người đi cùng với vua là Giới Tử Thôi, người đã chia sẻ khó khăn và gian khổ cùng vua và cuối cùng, giúp ông đoạt lại ngai vàng.
Tuy nhiên, sau khi ban thưởng cho những người đã giúp mình, vua đã quên mất người bạn thân nhất của mình là Giới Tử Thôi, người đã đưa mẹ về núi Điền Sơn ở ẩn. Vua đã ra lệnh tìm kiếm ông nhưng ông đã từ chối quay lại. Để đưa ông trở lại cung điện, vua đã cho đốt rừng, và cả hai mẹ con đã thiêu cháy.
Vua hối hận về quyết định đó nên đã cho xây miếu thờ cho hai mẹ con Giới Tử Thôi. Ngày 3 tháng 3 âm lịch hàng năm là ngày mà hai người mất, từ đó được gọi là tết Hàn thực.
Trong tiếng Hán, 'hàn' có nghĩa là lạnh và 'thực' nghĩa là đồ ăn. Mỗi gia đình vào ngày này đều chuẩn bị bánh trôi, bánh chay để thờ cúng tổ tiên.
Năm 2024, tết Hàn thực rơi vào ngày thứ Năm, ngày 11/4 dương lịch.
Ý nghĩa và phong tục của ngày tết Hàn thực
Ở Việt Nam, Tết Hàn thực không chỉ là dịp để kỷ niệm mà còn là cơ hội để tôn vinh truyền thống văn hóa sâu sắc của dân tộc. Ngày này là thời điểm mà con cháu nhớ về tổ tiên, kính trọng nguồn gốc và tri ân công ơn của những người đã từng sống. Trong ngày này, gia đình sum họp cùng cúng tổ tiên để thể hiện lòng biết ơn.
Trong bàn thờ cúng tết Hàn thực, gia chủ cần sắp xếp mâm cúng đầy đủ và trang nghiêm. Trong đó, bánh trôi và bánh chay là món không thể thiếu.
Mâm lễ cúng tết Hàn thực
Bánh trôi và bánh chay
Theo quan điểm dân gian xưa, số lẻ được coi là may mắn, vì vậy số lượng bát bánh trên bàn cúng thường là 3 hoặc 5, tùy thuộc vào sự chuẩn bị của gia đình. Bánh trôi truyền thống được làm từ bột gạo nếp, đường và đậu xanh.
Ngày nay, người ta thường sáng tạo thêm các loại bánh trôi có nhiều màu sắc khác nhau để làm cho mâm cúng trở nên lung linh và đẹp mắt hơn. Các màu sắc thường dựa trên ngũ hành: xanh lá, đỏ, xanh dương, vàng.
Chiếc bánh trôi truyền thống thường có hình dáng tròn, bên trong là nhân đậu xanh và đường. Ngày nay, người ta cũng tạo ra các loại bánh trôi hình hoa sen, hoa mẫu đơn vô cùng đẹp mắt và tinh tế.
Hướng dẫn làm bánh trôi cho ngày tết Hàn thực:
- Đậu xanh được rửa sạch và ngâm nở, sau đó hấp chín và giã nhuyễn.
- Xào nhân đậu với đường cho đến khi dẻo mịn, sau đó chia nhân thành các phần nhỏ, bọc kín lại.
- Trộn bột nếp với nước ấm để tạo độ ẩm, sau đó nhồi thành một khối bột mịn. Chia bột thành các viên nhỏ, nhồi dẹt và bọc nhân vào giữa, sau đó cuộn tròn cho bánh đều.
- Khi đã làm hình dạng cho bánh, đun sôi nước và thả bánh vào luộc. Khi bánh chín, nó sẽ nổi lên tự nhiên, sau đó đợi thêm 1-2 phút trước khi tắt bếp và ngâm bánh trong nước lạnh khoảng 5 phút để nguội.
- Thêm đường vào nước luộc bánh và đun sôi lần nữa, sau đó thêm một ít dầu hoa bưởi hoặc dầu chuối để thơm. Cuối cùng, múc chè ra bát và bạn đã có một món chè thơm ngon để thưởng thức.
Khay ngũ quả
Ngoài bánh trôi, khay ngũ quả cũng là một phần không thể thiếu với 5 loại trái cây đại diện cho ngũ hành. Khay ngũ quả biểu tượng cho tấm lòng của gia chủ, mang theo những ước nguyện tốt đẹp trong ngày Tết Hàn thực.
Hoa cúc, lá trầu cau
Loại hoa được ưa chuộng trên mâm cúng tết Hàn thực thường là hoa cúc. Không chỉ đẹp mắt mà còn mang ý nghĩa mong muốn may mắn, phát tài. Một số loài hoa khác có thể sử dụng là hoa huệ, hoa đồng tiền.
Tương tự như số lượng bát bánh trôi, số lượng lá trầu cau trên mâm cúng cũng nên là số lẻ.
Cốc nước trong suốt
Đặc biệt, trên mâm lễ cúng tết Hàn thực cần phải có một ly nước sạch biểu thị sự trong trắng, thuần khiết, thể hiện lòng thành kính của gia chủ. Ngoài các vật phẩm lễ vật đã nêu, gia chủ cũng có thể sử dụng thêm tiền vàng.
Những loại hoa quả giả, thức ăn đã cũ, không tươi tắn thì không nên đặt lên mâm cúng. Trong lúc cúng, gia chủ cũng nên đọc lên văn khấn để cầu nguyện cho những điều may mắn, hạnh phúc cho gia đình.
Nên tránh những việc gì trong tết Hàn thực?
- Không nên di chuyển địa điểm ở: Theo quan niệm dân gian, linh hồn của người đã khuất thường luôn gần bên gia đình. Việc di chuyển nhà vào ngày tết Hàn thực có thể gây ra sự lộn xộn, không may mắn cho gia đình.
- Không thờ cúng những loại hoa quả có gai hoặc có vị đắng: Những loại hoa quả này có thể đem lại tai ương, đau khổ và nỗi đắng cay cho con người.
- Một số loại hoa có thể mang lại may mắn cho gia đình: hoa ly, hoa sứ, hoa vạn thọ.
Trải qua hàng ngàn năm lịch sử, tết Hàn thực vẫn là một trong những ngày lễ quan trọng của dân tộc chúng ta. Hy vọng bài viết trên đã cung cấp cho bạn nhiều thông tin hữu ích về ngày lễ này. Chúc bạn và gia đình có một cuộc sống an lành, hạnh phúc.
