Tìm hiểu về trầm cảm mùa và tác động của thời tiết đến tâm trạng

Chứng trầm cảm theo mùa là một hiện tượng rối loạn cảm xúc xảy ra theo chu kỳ trong năm. Thường thì, bệnh này thường xuất hiện vào mùa thu hoặc mùa đông, gây ảnh hưởng trực tiếp đến tâm trạng của người mắc. Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân của trầm cảm mùa trong bài viết dưới đây.

Khám phá về trầm cảm theo mùa

Hội chứng trầm cảm theo mùa còn được gọi là Hoảng Loạn Mùa Đông hoặc Rối Loạn Cảm Xúc Theo Mùa (SAD), là một rối loạn tâm trạng có chu kỳ. Thông thường, người mắc bệnh sẽ cảm thấy buồn chán, mất hứng thú hoặc trải qua những triệu chứng nghiêm trọng hơn vào mùa đông nhưng lại phục hồi nhanh chóng vào mùa hè.

Nguyên nhân của trầm cảm theo mùa

Thời tiết, nhiệt độ và ánh sáng có thể ảnh hưởng trực tiếp đến tâm trạng người bệnh, khiến họ cảm thấy mệt mỏi hơn vào những ngày mưa, lạnh và vui vẻ hơn vào những ngày nắng đẹp.

Với chứng trầm cảm mùa thu, mùa đông:

• Thiếu ánh sáng mặt trời: Mùa thu và đông thường là thời gian bầu trời âm u, thiếu ánh sáng, giảm lượng serotonin - chất giúp não tập trung, thư giãn, đồng thời tăng melatonin gây kích thích truyền thần kinh, dễ khiến bạn cảm thấy buồn ngủ hơn. Các hormone sinh học trong não bị rối loạn, mất cân bằng gây ra chứng trầm cảm.
• Yếu tố di truyền: Thường, các gia đình có tiền sử về các vấn đề tâm lý hoặc rối loạn cảm xúc dễ gặp phải chứng trầm cảm mùa.
• Địa điểm sinh sống: Trầm cảm mùa thường xuất hiện nhiều ở châu Âu hoặc những vùng có khí hậu lạnh, ít ánh nắng mặt trời. Đặc biệt, nó thường xảy ra với sinh viên quốc tế, chưa quen với điều kiện thời tiết và môi trường mới, dễ cảm thấy cô đơn.
• Độ tuổi: Chứng trầm cảm mùa thường ảnh hưởng đến tâm trạng, cảm xúc của người trưởng thành, do họ phải đối mặt với nhiều áp lực trong cuộc sống.

Với chứng trầm cảm mùa xuân, mùa hạ:

• Nhiệt độ: Nhiệt độ ẩm ướt của mùa xuân và nhiệt độ nóng bức của mùa hè thường khiến người bệnh cảm thấy không thoải mái, không muốn ra khỏi nhà. Hơn nữa, nhiệt độ quá cao cũng ảnh hưởng đến khẩu vị, khi mọi người thường chỉ muốn ăn những món lạnh hoặc uống nhiều nước để giải nhiệt.
• Ánh sáng mạnh: Ánh sáng quá mạnh thường gây ra rối loạn giấc ngủ. Hơn nữa, ánh sáng mặt trời quá chói chang không chỉ ảnh hưởng đến tâm trạng mà còn dễ gây say nắng, choáng,... sau thời gian tiếp xúc dài.
• Những yếu tố khác: Nhiều yếu tố như tự ti về ngoại hình hoặc áp lực tài chính trong kỳ nghỉ cũng có thể gây ra trầm cảm, rối loạn cảm xúc vào mùa xuân, hè.

Nguyên nhân dẫn đến trầm cảm theo mùa

Ai dễ mắc phải trầm cảm mùa?

Bất kỳ ai cũng có thể mắc phải trầm cảm theo mùa, nhưng phụ nữ thường nhạy cảm và suy nghĩ nhiều hơn, vì vậy tỷ lệ mắc bệnh cao hơn nam giới lên đến 4 lần. Tuy nhiên, nam giới khi mắc bệnh thường có những triệu chứng nghiêm trọng hơn. Dưới đây là những nhóm người dễ mắc bệnh trầm cảm theo mùa:

• Độ tuổi từ 15 - 55 tuổi.
• Người có quan hệ huyết thống với bệnh nhân mắc trầm cảm theo mùa hoặc rối loạn cảm xúc.
• Người sống ở khu vực có sự thay đổi ánh sáng mặt trời đột ngột và rõ rệt giữa các mùa trong năm.

Dấu hiệu của bệnh trầm cảm theo mùa

Dấu hiệu của trầm cảm mùa thu, đông:

• Luôn cảm thấy mệt mỏi, thiếu năng lượng, không muốn thức dậy vào buổi sáng.
• Thèm ăn đồ ngọt và những món ăn chứa nhiều carbohydrates như mì tôm, chuối,... nên dễ có xu hướng tăng cân.
• Thu mình hơn, không muốn đi chơi hoặc tiếp xúc với ai.
• Luôn có cảm giác buồn ngủ.
• Dễ mắc chứng rối loạn lo âu.
• Cảm giác uể oải kéo dài, dễ xúc động.
• Mất đi cảm giác hứng thú với những chương trình, hoạt động ưa thích trước đây.
• Suy giảm trí nhớ, kém nhạy bén hơn, dễ mất tập trung.
• Làm việc không hiệu quả.
• Trở nên nhạy cảm, dễ suy nghĩ linh tinh.

Dấu hiệu của trầm cảm mùa xuân, hạ:

• Luôn cảm thấy mệt mỏi, thiếu sức sống.
• Dễ nổi cáu hơn.
• Mất ngủ, khó ngủ, ngủ không liền mạch.
• Không muốn ra khỏi nhà, chỉ muốn ở trong không gian có máy lạnh.

Dấu hiệu của chứng trầm cảm theo mùa

Phân biệt trầm cảm theo mùa và mệt mỏi thông thường

Trầm cảm theo mùa thường dễ bị nhầm lẫn với cảm giác chán chường, mệt mỏi thông thường. Để phân biệt, hãy quan sát những thay đổi trong cảm xúc và những biến đổi về chu kỳ giấc ngủ, mức độ tương tác xã hội, từ đó tìm kiếm sự giúp đỡ từ chuyên gia trong những trường hợp cần thiết.

Hậu quả của trầm cảm theo mùa

Một số hậu quả của trầm cảm theo mùa có thể gồm:

• Khép mình, ngại giao tiếp xã hội.
• Gây khó khăn trong quá trình học tập hoặc công việc và các mối quan hệ xung quanh.
• Lạm dụng chất kích thích như bia rượu, thuốc lá,...
• Rối loạn lo âu hoặc rối loạn ăn uống.
• Nếu không có biện pháp khắc phục, điều trị hợp lý có thể dẫn đến trầm cảm kéo dài.
• Dễ cảm thấy bức bối, mệt mỏi, trầm uất và có những suy nghĩ, hành vi tự sát.

Hậu quả của trầm cảm theo mùa

Cách chẩn đoán rối loạn trầm cảm theo mùa

Dưới đây là một số phương pháp chẩn đoán bệnh trầm cảm theo mùa:

• Khám sức khỏe thể chất là một trong những phương pháp chẩn đoán rối loạn trầm cảm theo mùa hiệu quả. Lý do là bởi bệnh lý này gây ảnh hưởng đột ngột đến chu kỳ giấc ngủ, ăn uống và sinh hoạt của người bệnh.
• Xét nghiệm máu để đảm bảo tuyến giáp vẫn hoạt động bình thường.
• Kiểm tra thông qua bảng đánh giá tâm lý sẽ giúp bác sĩ, chuyên gia sức khỏe tâm thần phát hiện những biểu hiện và triệu chứng của căn bệnh này.

Phương pháp điều trị trầm cảm theo mùa

Sau đây là một số phương pháp điều trị trầm cảm theo mùa

Thiết bị ánh sáng

Với phương pháp này, người bệnh cần ngồi trước một thiết bị chiếu sáng trong khoảng 45 phút mỗi ngày để ánh sáng tác động dưới sự giám sát của bác sĩ. Ngoài ra, những người này cũng cần được tiếp xúc với ánh nắng mặt trời vào buổi sáng sớm hoặc chiều muộn để phương pháp đạt hiệu quả tốt hơn.

Thời gian điều trị bệnh trầm cảm theo mùa tốt nhất là vào buổi sáng. Phương pháp này thường đem lại hiệu quả chỉ sau vài tuần điều trị. Tuy nhiên, không nên áp dụng vào buổi tối, đặc biệt là trước khi đi ngủ để tránh ảnh hưởng của ánh sáng gây mất ngủ, khó ngủ.

Sử dụng thuốc

Một số loại thuốc có thể sử dụng để điều trị trầm cảm theo mùa:

• Vitamin D: Đây là thuốc giúp bổ sung lượng vitamin thiếu hụt do thiếu tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Sử dụng thực phẩm chức năng vitamin D thường xuyên trong vòng 3 tháng giúp hỗ trợ khắc phục và điều trị chứng trầm cảm theo mùa rất tốt. Theo bác sĩ, bệnh nhân trầm cảm nhóm 1 cần bổ sung 600 IU vitamin D3/ngày, trong khi những người thuộc nhóm 2 cần tăng đến 4000 UI vitamin D3/ngày.
• Thuốc an thần giúp điều chỉnh cảm xúc và cải thiện chất lượng giấc ngủ.
• Bổ sung Melatonin và Omega 3 acid béo giúp điều chỉnh tâm trạng một cách tự nhiên, đồng thời làm giảm những biểu hiện của chứng trầm cảm theo mùa.
• Một số loại thuốc chống trầm cảm như Bupropion, Paroxetine (Paxil), Sertraline (Zoloft), Fluoxetine (Prozac, Sarafem),...

Phương pháp điều trị trầm cảm theo mùa bằng thuốc

Trị liệu tâm lý

Trầm cảm theo mùa là bệnh gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm trạng và cảm xúc của bệnh nhân, do đó trị liệu tâm lý là một trong những phương pháp cần thiết. Phương pháp này giúp giải quyết các vấn đề mà bệnh nhân đang gặp phải, từ đó mang lại sức khỏe tinh thần tốt nhất.

Với phương pháp này, nhà trị liệu sẽ tác động và thay đổi nhận thức, đồng thời giải tỏa cảm xúc và bổ sung năng lượng tích cực qua liệu pháp hành vi, liệu pháp nhận thức hành vi, liệu pháp nhân văn. Thời gian điều trị của phương pháp này sẽ phụ thuộc vào mức độ trầm cảm theo mùa của bệnh nhân.

Các phương pháp khác

Còn những cách khác để điều trị trầm cảm theo mùa như sau:

• Thư giãn dưới ánh nắng hoặc tiếp xúc thường xuyên với ánh nắng mặt trời. Thời điểm tốt nhất để tắm nắng là từ 6 - 9 giờ sáng hoặc sau 17 giờ chiều và có thể thay đổi theo mùa.
• Tập thể dục đều đặn để cải thiện cả tinh thần và thể chất.
• Chế độ ăn uống cân đối, bổ sung đủ vitamin D, chất xơ, Omega 3,... Các thực phẩm tốt cho sức khỏe bao gồm yến mạch, quả óc chó, hạt, rau, chuối, cá,...
• Uống đủ nước (2 - 2,5 lít) mỗi ngày.
• Tránh ở trong nhà quá lâu. Nếu không ra ngoài được, hãy mở cửa sổ thường xuyên để có đủ ánh sáng tự nhiên.
• Tương tác và tìm kiếm sự hỗ trợ từ bạn bè, người thân hoặc chuyên gia tâm lý khi cần.
• Tham gia các hoạt động cộng đồng tích cực.

Thay đổi lối sống hàng ngày để hỗ trợ điều trị trầm cảm theo mùa

Khi cần thăm bác sĩ?

Mỗi khi xuất hiện các dấu hiệu và triệu chứng của trầm cảm theo mùa, hãy tìm kiếm ý kiến từ bác sĩ, chuyên gia tâm lý để nhận được sự hỗ trợ kịp thời. Nếu đang trong quá trình điều trị mà không thấy cải thiện hoặc biểu hiện trầm cảm theo mùa trở nên nghiêm trọng hơn, hãy thảo luận với bác sĩ để điều chỉnh kế hoạch phù hợp nhất. Việc lựa chọn

Cách kiểm soát rối loạn trầm cảm theo mùa

Dưới đây là những biện pháp để kiểm soát rối loạn trầm cảm theo mùa:

• Tôn trọng quy trình điều trị của bác sĩ và tuân thủ lịch hẹn khám định kỳ.
• Điều chỉnh chế độ ăn uống và nghỉ ngơi hợp lý. Không nên ngủ quá lâu mà thay vào đó hãy tham gia hoạt động thể chất hoặc xã hội. Hạn chế sử dụng rượu bia hoặc chất kích thích, thay vào đó nên ăn uống lành mạnh.
• Điều chỉnh cảm xúc cá nhân: Kiểm soát cảm xúc tiêu cực hoặc căng thẳng để tránh ảnh hưởng đến quá trình điều trị.
• Mở lòng với mọi người: Đừng cảm thấy cô lập trong quá trình đối mặt với trầm cảm. Hãy chia sẻ cảm xúc với bạn bè và người thân để có sự hỗ trợ cần thiết.

Trên đây, Mytour đã chia sẻ với bạn về chứng trầm cảm theo mùa. Thông thường, tình trạng này thường xuất hiện vào một mùa trong năm và thường sẽ cải thiện sau khi kết thúc chu kỳ đó. Tuy nhiên, nếu không có phương pháp điều trị thích hợp, tình trạng này có thể trở nên nghiêm trọng hơn, ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lý của người bệnh. Các thông tin từ Mytour chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Hằng Vân tổng hợp