'Lục Vân Tiên' là một tác phẩm nổi tiếng của Nguyễn Đình Chiểu, phản ánh cuộc sống xã hội Việt Nam thời bấy giờ. Tính cách hiệp nghĩa của Lục Vân Tiên được thể hiện qua việc anh giúp đỡ dân làng và chiến đấu với bọn cướp.
Khi Lục Vân Tiên đi dự thi ở kinh đô, anh gặp dân làng đang gặp nguy khó vì bị bọn cướp Sơn Đài quấy rối. Không ngần ngại, Lục Vân Tiên đã sẵn sàng đứng lên bảo vệ dân làng:
“Dùng cành làm gậy, lao vào hành động.”
Chỉ với một cành gậy, Lục Vân Tiên đã dũng cảm đối đầu với bọn cướp. Hành động này cho thấy tinh thần hiệp nghĩa cao đẹp của anh. Anh không do dự, không tính toán, mà chỉ tập trung vào việc bảo vệ người dân.
Một khi gặp bọn cướp, Lục Vân Tiên đã mắng chúng một cách thẳng thắn:
“Gọi chúng là những kẻ hủy diệt,
Không làm gì ngoài việc hại dân.”
Lời mắng này chỉ rõ hơn tính hiệp nghĩa của Lục Vân Tiên. Anh hiểu rằng việc hại dân là một hành động không đáng để tha thứ. Bằng cách đối đầu với bọn cướp, anh đã bảo vệ được người dân và chứng minh lòng hiệp nghĩa của mình.
Một trong những biểu hiện của tính hiệp nghĩa của Lục Vân Tiên là việc anh từ chối nhận ơn từ Kiều Nguyệt Nga - người anh đã cứu giúp. Nguyệt Nga muốn báo ơn Lục Vân Tiên:
“Ở Hà Khê gần đây,
Xin được làm đệ tử cúng bái.
Gặp được anh giữa đường,
Không có bạc vàng để cúng anh.
Muốn trả ơn vì công đức;
Nhưng không có gì đáng làm trang phục.”
Lời của Kiều Nguyệt Nga thể hiện lòng biết ơn và trách nhiệm của một người nhận ân. Tuy nhiên, Lục Vân Tiên đã từ chối nhận ơn với lý do rất đỗi giản dị:
“Xin đừng cần phải trả ơn cho tôi.
Bây giờ nguyên nhân đã rõ ràng.”
Ai nên cân nhắc kỹ trước khi làm việc gì quan trọng hơn.
Hãy nhớ rằng hành động mà không suy nghĩ trước làm người trở nên không anh hùng.
'Nếu làm việc vì đạo lòng mà mong người khác trả ơn như Lục Vân Tiên, thì đó mới thực sự là tính hiệp nghĩa. Chàng không mong đợi sự đền đáp. Hành động của chàng chẳng phải vì lợi ích bản thân. Việc từ chối sự trả ơn của Kiều Nguyệt Nga chỉ làm tôn vinh thêm phẩm chất nghĩa hiệp của Lục Vân Tiên. Chàng coi trọng lòng hiếu kính hơn là tài trí. Tư tưởng ấy của chàng cũng là tư tưởng của Nguyễn Đình Chiểu. Có câu nói cổ xưa: 'hãy nhớ rằng hành động mà không suy nghĩ trước không phải là sự dũng cảm'. Lục Vân Tiên coi đó là phương châm sống. Do đó, việc hành động vì nghĩa khách không hề là điều chần chừ, suy nghĩ, chàng đã can đảm lao vào chiến đấu để giải thoát cho Kiều Nguyệt Nga, mang lại hòa bình cho cả làng.
Có thể nói qua đoạn trích 'Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga', nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu đã tường thuật khá rõ ràng về hình ảnh anh hùng lý tưởng. Lục Vân Tiên là người mang trái tim nghĩa hiệp, chỉ với chiếc gậy đơn giản đã đánh bại bọn cướp Phong Lai, đó là một minh chứng cho lòng nghĩa hiệp của anh. Hình ảnh của Lục Vân Tiên đã vươn xa trong lòng người dân Việt qua các thế hệ, trở thành một biểu tượng về tinh thần hiệp nghĩa.
Qua đoạn trích 'Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga', ta thấy hình ảnh anh hùng lý tưởng được tả khá chi tiết. Lục Vân Tiên là người nghĩa hiệp, dũng cảm đánh bại bọn cướp chỉ với chiếc gậy. Hình ảnh này đã in sâu vào tâm trí của người Việt, trở thành một mô hình về tính hiệp nghĩa.
Văn Hoan Mai