Tính Cách Quyết Định Số Phận (Phần 2)

Dấu hiệu quan trọng nhất của tính cách con người xuất phát từ hành động của họ qua thời gian. Mặc cho những gì họ nói về những bài học đã rút ra và sự thay đổi theo năm tháng, bạn sẽ nhận thấy họ thường lặp lại những hành động và quyết định giống nhau. Những quyết định này tiết lộ tính cách thật sự của họ. Bạn cần chú ý đến bất kỳ hành vi nào nổi bật - biến mất khi căng thẳng quá mức, không hoàn thành công việc quan trọng, đột ngột trở nên khó chịu khi bị thách thức, hoặc ngược lại, bất ngờ có khả năng đối phó khi được giao trách nhiệm. Với điều này trong tâm trí, bạn nên nghiên cứu quá khứ của họ. Quan sát những hành động khác mà bạn đã thấy, phù hợp với mẫu này. Và hiện tại, hãy chú ý đến những gì họ đang làm. Nhìn vào hành động của họ không phải như những sự cố riêng lẻ mà là một mẫu hành vi bắt buộc. Nếu bạn bỏ qua mẫu này, lỗi là ở bạn. 

Bạn phải nhớ rằng: Mọi người hiếm khi làm điều gì đó chỉ một lần. Họ có thể biện minh rằng họ mất tự chủ lúc đó, nhưng chắc chắn họ sẽ lặp lại hành động dại dột đó vào lúc khác, vì họ bị thôi thúc bởi tính cách và thói quen của mình. Trên thực tế, họ sẽ thường lặp lại những hành động đó ngay cả khi tình huống hoàn toàn không có lợi cho họ, để lộ ra bản chất bắt buộc của điểm yếu của họ.  

Cassius Severus là một luật gia và nhà hùng biện nổi tiếng, có ảnh hưởng lớn vào thời hoàng đế La Mã Augustus. Ban đầu, ông thu hút sự chú ý với những bài diễn văn hùng hồn công kích lối sống xa hoa của giới thượng lưu La Mã và được một nhóm người ủng hộ. Phong cách của ông tuy khoa trương nhưng dí dỏm, làm hài lòng công chúng. Được khích lệ bởi sự chú ý nhận được, ông bắt đầu xúc phạm các quan chức khác, luôn lớn tiếng trong các cuộc công kích của mình. Chính quyền cảnh báo ông dừng lại. Sự mới mẻ không còn và đám đông ngày càng ít đi, nhưng điều này chỉ làm Severus cố gắng hơn.  

Cuối cùng, chính quyền quyết định đã đến lúc phải hành động - vào năm 7 CN, họ ra lệnh đốt sách của ông và trục xuất ông đến đảo Crete. Trước sự thất vọng của những nhà cầm quyền La Mã, trên đảo Crete, ông vẫn tiếp tục chiến dịch phỉ báng của mình, gửi về Rome những bản sao của các bài công kích kịch liệt mới. Họ cảnh báo ông thêm một lần nữa. Ông không chỉ phớt lờ mà còn bắt đầu quấy rối và lăng mạ các quan chức địa phương ở Crete, dù họ muốn xử tử ông. Năm 24, Thượng Viện khôn ngoan trục xuất ông đến hòn đảo đá không có cư dân Serifos giữa biển Aegea. Tại đó, ông trải qua tám năm cuối đời, và có lẽ vẫn tiếp tục những bài phát biểu phỉ báng không ai nghe. 

Bạn có thể thấy những dấu hiệu tính cách rõ rệt trong cách họ xử lý công việc hàng ngày. Nếu họ trì hoãn trong việc hoàn thành các nhiệm vụ đơn giản, họ cũng sẽ trì hoãn với các dự án lớn hơn. Nếu họ dễ cáu kỉnh bởi những phiền toái nhỏ, họ sẽ dễ sụp đổ trước những khó khăn lớn hơn. Nếu họ hay quên những vấn đề nhỏ và không chú ý đến chi tiết, họ cũng sẽ như vậy với những việc quan trọng. Hãy quan sát cách họ đối xử với nhân viên hàng ngày và xem liệu có sự khác biệt nào giữa tính cách họ thể hiện và thái độ với cấp dưới hay không. 

Năm 1969, Jed Magruder đến San Clemente để phỏng vấn xin việc trong chính quyền Nixon. Người phỏng vấn là Bob Haldeman, chánh văn phòng. Haldeman rất nghiêm túc, hoàn toàn tận tâm với chính quyền của Nixon và gây ấn tượng với Magruder nhờ sự trung thực, sắc sảo và thông minh của mình. Nhưng khi buổi phỏng vấn kết thúc và họ tìm một chiếc xe golf để tham quan San Clemente, Haldeman đột nhiên trở nên tức giận vì không tìm thấy chiếc xe nào. Ông mắng nhiếc những người phụ trách xe với thái độ lăng mạ, cay nghiệt. Ông ta gần như phát điên. Magruder lẽ ra phải coi sự cố này như một dấu hiệu cho thấy Haldeman không phải là người như ông ta thể hiện, thiếu tự chủ và có tính nết xấu, nhưng Magruder bị quyến rũ bởi hào quang quyền lực ở San Clemente và muốn có công việc, nên anh ấy đã bỏ qua điều này, và điều đó đã mang lại nhiều khốn khổ cho anh sau này.  

Trong cuộc sống hàng ngày, mọi người thường giỏi che giấu những thiếu sót trong tính cách của mình, nhưng khi gặp căng thẳng hoặc khủng hoảng, những khuyết điểm này dễ dàng bộc lộ rõ rệt. Người chịu áp lực thường mất đi sự tự chủ, để lộ những bất an về danh tiếng, nỗi sợ thất bại và sự thiếu kiên cường. Ngược lại, có người lại bộc lộ sức mạnh khi đối mặt với áp lực. Chúng ta không thể biết trước khi nào căng thẳng sẽ xảy ra, nhưng cần chú ý đến những khoảnh khắc như vậy.  

Cách mọi người xử lý quyền lực và trách nhiệm cũng tiết lộ nhiều điều về họ. Như Tổng Thống Lincoln đã nói: “Nếu bạn muốn biết một người, hãy cho anh ta quyền lực.” Trên con đường đến quyền lực, nhiều người sẽ đóng vai triều thần, tỏ vẻ tôn kính bề trên và làm theo đường lối đảng phái. Nhưng khi đã đạt đến đỉnh cao quyền lực, họ thường tiết lộ bản chất thật của mình. Một số vẫn trung thành với giá trị của mình, tôn trọng và cảm thông với người khác. Ngược lại, nhiều người lại cảm thấy có quyền đối xử với người khác theo cách khác khi nắm quyền trong tay. 

Đó là những gì xảy ra với Lydon Johnson khi ông đạt vị trí lãnh đạo đa số tại Thượng viện. Sau những năm phải đóng vai một triều thần hoàn hảo, ông bắt đầu sử dụng quyền lực để gây khó chịu và làm nhục những người đã vượt qua ông trong quá khứ. Ông sẽ đến chỗ một thượng nghị sĩ và chỉ nói chuyện với trợ lý của người đó. Hoặc ông sẽ rời phòng họp khi một thượng nghị sĩ ông không thích đang phát biểu, kéo theo các thượng nghị sĩ khác. Luôn có dấu hiệu của những đặc điểm này trong quá khứ nếu bạn nhìn đủ kỹ (Johnson đã bộc lộ những dấu hiệu xấu xa đó trong thời kỳ đầu sự nghiệp); nhưng quan trọng hơn, bạn cần chú ý đến những gì người ta bộc lộ khi họ nắm quyền. Quyền lực không thay đổi con người, mà chỉ tiết lộ thêm về họ.  

Việc lựa chọn bạn đời hoặc đối tác của mọi người nói lên rất nhiều về họ. Một số người tìm kiếm đối tác mà họ có thể thống trị và kiểm soát, có thể là người trẻ hơn, kém thông minh hoặc ít thành công hơn. Một số khác chọn đối tác để họ có thể giải cứu khỏi tình huống xấu, đóng vai trò vị cứu tinh, đây cũng là một hình thức kiểm soát. Tuy nhiên, cũng có người tìm kiếm ai đó để lấp đầy vai trò của cha hoặc mẹ, muốn được nuông chiều. Những lựa chọn này thường phản ánh những năm đầu đời và lược đồ gắn bó của họ. Đôi khi chúng gây ngạc nhiên, như khi ai đó chọn người rất khác biệt và không phù hợp, nhưng luôn có logic bên trong. Chẳng hạn, người sợ bị bỏ rơi thường chọn đối tác kém hơn về ngoại hình hoặc trí thông minh, nghĩ rằng người đó sẽ không rời bỏ họ.  

Một cách khác để đánh giá con người là xem họ cư xử ra sao khi không làm việc. Trong các cuộc thi đấu hoặc thể thao, bản chất cạnh tranh của họ có thể hiện rõ rệt. Những người này không chịu được cảm giác bị vượt qua, ngay cả khi đang lái xe, họ cũng không muốn ai qua mặt mình. Họ luôn muốn đứng đầu. Điều này có thể hữu ích trong công việc, nhưng trong giờ nghỉ ngơi, nó phơi bày sự bất an sâu sắc. Hãy quan sát cách họ thua cuộc. Họ có thể chấp nhận thua với thái độ tích cực không? Ngôn ngữ cơ thể của họ nói lên điều gì? Họ có tìm cách phá vỡ hoặc uốn nắn quy tắc không? Họ có tìm cách thư giãn hay khẳng định bản thân không cần thiết không?

Con người thường được chia thành hai nhóm: hướng nội và hướng ngoại, điều này ảnh hưởng lớn đến tính cách của họ. Người hướng ngoại thường bị chi phối bởi ý kiến của người khác và thích những gì người khác thích. Họ dễ tiếp nhận ý tưởng mới nếu chúng phổ biến hoặc được người có thẩm quyền tôn trọng. Người hướng ngoại thường đánh giá cao vẻ bề ngoài, thích những trải nghiệm mới mẻ và nhạy bén với xu hướng. Họ ưa thích tiếng ồn, sự nhộn nhịp và sự chú ý từ người khác. Nếu táo bạo, họ thích phiêu lưu; nếu không, họ thích tiện nghi vật chất. Họ khao khát sự kích thích và sự chú ý.

Người hướng nội nhạy cảm và dễ mệt mỏi với quá nhiều hoạt động. Họ thích tiết kiệm năng lượng, dành thời gian ở một mình hoặc với một vài người bạn thân. Trái ngược với người hướng ngoại, người hướng nội quan tâm đến ý kiến và cảm xúc của mình. Họ thích lý thuyết và ý tưởng cá nhân. Nếu tạo ra sản phẩm, họ không thích quảng bá nó, cảm thấy việc này phiền phức. Họ cho rằng khách hàng nên tự tìm đến. Họ giữ một phần cuộc sống riêng tư và bí mật, ý kiến thường không bị ảnh hưởng bởi người khác mà theo tiêu chí riêng. Đám đông làm họ cảm thấy lạc lõng, họ có vẻ lúng túng và không thoải mái với sự chú ý. Họ cũng dễ bi quan và lo lắng hơn người hướng ngoại, sự táo bạo thể hiện qua những ý tưởng sáng tạo.

Bạn có thể thấy cả hai khuynh hướng này ở người khác hoặc chính mình, nhưng thường mọi người sẽ nghiêng về một bên. Điều quan trọng là hiểu được sự khác biệt này vì người hướng nội và hướng ngoại không hiểu nhau một cách tự nhiên. Người hướng ngoại thấy người hướng nội nhàm chán và chống đối xã hội, trong khi người hướng nội thấy người hướng ngoại nông cạn và phù phiếm. Việc là hướng nội hay hướng ngoại có tính di truyền và làm họ nhìn thế giới khác nhau. Hiểu rằng bạn đang giao tiếp với người khác dạng sẽ giúp bạn đánh giá lại họ và không áp đặt sở thích của mình lên họ. Đôi khi, người hướng nội và hướng ngoại làm việc tốt với nhau nhờ sự bổ sung, nhưng thường thì họ không hòa hợp và dễ hiểu lầm nhau. Hãy nhớ rằng, trên thế giới có nhiều người hướng ngoại hơn hướng nội.

Cuối cùng, điều quan trọng là bạn phải đánh giá đúng sức mạnh tương đối của tính cách con người. Hãy nghĩ về nó như thế này: Sức mạnh ấy đến từ sâu thẳm bên trong mỗi cá nhân, có thể từ di truyền, sự nuôi dạy, những người cố vấn tốt và sự cải tiến không ngừng. Dù nguyên nhân là gì, sức mạnh này không được biểu hiện qua sự khoe khoang hay hung hăng, mà là khả năng tự phục hồi và thích ứng. Tính cách mạnh mẽ giống như kim loại quý, có thể uốn cong mà vẫn giữ nguyên hình dạng mà không bị gãy.

Sức mạnh xuất phát từ cảm giác an toàn và giá trị bản thân, giúp họ tiếp nhận phê bình và học hỏi từ kinh nghiệm. Họ không dễ dàng bỏ cuộc, vì muốn học hỏi để trở nên tốt hơn. Họ rất kiên trì, cởi mở với ý tưởng mới và phương pháp mới mà không ảnh hưởng đến nguyên tắc cơ bản. Họ giữ được bình tĩnh trong nghịch cảnh, xử lý tốt tình huống hỗn loạn và không khuất phục trước lo lắng. Họ giữ lời hứa, kiên nhẫn, tổ chức tài liệu tốt và hoàn thành công việc. Không lo lắng về địa vị, họ có thể đặt lợi ích cá nhân dưới lợi ích nhóm, điều này cuối cùng cũng làm cuộc sống của họ dễ dàng và tốt đẹp hơn.

Những người có tính cách yếu đuối thường ở vị trí ngược lại. Họ dễ bị áp đảo bởi tình huống và trở nên dựa dẫm, không đáng tin cậy và hay lảng tránh. Điều tệ nhất là họ không thể học hỏi vì việc đó bao gồm sự chỉ trích. Điều này khiến bạn luôn gặp khó khăn khi tiếp xúc với họ. Họ có thể giả vờ lắng nghe, nhưng cuối cùng vẫn làm theo cách họ nghĩ là đúng.

Tất cả chúng ta đều có sự pha trộn giữa tính cách mạnh và yếu, nhưng một số người rõ ràng thiên về một phía. Bạn nên làm việc và hợp tác với người có tính cách mạnh mẽ và tránh xa những người yếu đuối càng nhiều càng tốt. Đây là nền tảng của nhiều quyết định đầu tư của Warren Buffett. Ông không chỉ nhìn vào con số mà còn vào các CEO mà ông làm việc cùng, muốn đo lường khả năng phục hồi, sự đáng tin cậy và độc lập của họ. Chúng ta cũng nên áp dụng những tiêu chí này khi thuê người, chọn đối tác, thậm chí là chọn khách hàng.

Ngay cả trong những mối quan hệ mật thiết nhất, vẫn luôn có những yếu tố khác định hình mối quan hệ của chúng ta, do đó sức mạnh của tính cách cũng cần được đánh giá. Đây là lý do chính khiến Franklin Roosevelt chọn Eleanor làm vợ. Là một thanh niên đẹp trai, giàu có, ngài tổng thống có thể chọn nhiều phụ nữ trẻ đẹp khác, nhưng anh ngưỡng mộ sự cởi mở của Eleanor trước những trải nghiệm mới và sự quyết đoán đáng kể của cô. Nhìn về tương lai, anh nhận ra giá trị của tính cách cô quan trọng hơn bất cứ điều gì khác. Và cuối cùng, đó là một lựa chọn rất sáng suốt.