Tính chất - chức năng và cấu trúc của dạ dày ở người

1. Khám phá tổng quan về cấu trúc dạ dày

Dạ dày nằm ở phần đầu của ruột non, giữa hai bộ phận khác là thực quản và tá tràng. Đây là bộ phận lớn nhất trong hệ tiêu hóa, có nhiệm vụ chứa và nghiền nát thức ăn.

Dạ dày có hình dạng tương tự như một cái móc câu. Ở trẻ nhỏ, người già, hoặc người thừa cân, dạ dày sẽ trông giống như một cái sừng bò. Trong khi đó, ở những người có cơ thể mạnh mẽ, dạ dày có hình chữ J, và ở người cao gầy, dạ dày thường có hình dạng chữ J. Hình dạng của dạ dày cũng thay đổi tùy thuộc vào việc nó có đang chứa thức ăn hay không.

Dựa vào cấu trúc giải phẫu, dạ dày ở người có cấu trúc như sau:

1.1. Cấu trúc bên ngoài của dạ dày

Dạ dày được phân chia thành 5 phần:

• Tâm vị: có lỗ tâm vị và nằm gần thực quản, chiều rộng từ 3 - 4cm. Lỗ tâm vị kết nối dạ dày với thực quản, chỉ có nếp niêm mạch mà không có van đóng kín;

• Thượng vị (đáy vị): là phần chỏm đầu của dạ dày, thường chứa khí;

• Thân vị: là phần phình to nhất của dạ dày, chiếm nhiều diện tích, là không gian chính để co bóp thức ăn. Acid dịch vị được tiết ra ở đây để hỗ trợ quá trình phân hủy thức ăn;

• Môn vị: bao gồm hang môn vị và ống môn vị. Hang môn vị có thể tiết ra gastrine, hình phễu, trong khi ống môn vị nối tiếp với tá tràng, nằm gần đốt sống thắt lưng ở phía bên phải;

• Bờ cong nhỏ và bờ cong lớn.

Cấu trúc cơ bản của dạ dày

1.2. Về cấu trúc của thành dạ dày

Nếu nhìn từ bên ngoài vào, cấu trúc của dạ dày được chia thành 5 lớp như sau:

• Lớp màng niêm mạc: đóng vai trò che phủ và bảo vệ dạ dày;

• Lớp dưới màng niêm mạc;

• Lớp cơ: bao gồm cơ dọc, cơ vòng, cơ chéo, sắp xếp từ bên ngoài vào bên trong;

• Lớp dưới niêm mạc;

• Lớp niêm mạc: là nơi chứa các tuyến quan trọng của dạ dày. Các tuyến này có chức năng tiêu hóa, tăng cường khả năng hấp thụ vitamin B12, bảo vệ dạ dày và cũng đóng vai trò như các chất trung gian hóa học.

2. Dạ dày hoạt động như thế nào?

Như đã đề cập trước đó, chức năng chính của dạ dày là:

• Nghiền thức ăn từ miệng và thực quản xuống hệ tiêu hóa;

• Sử dụng enzyme tiêu hóa để phân hủy thức ăn.

Sau khi miệng đã hoàn thành việc nhai và làm mềm một phần thức ăn, được enzyme trong nước bọt giúp phân hủy, một phần thức ăn này sẽ tiếp tục đi xuống dạ dày qua thực quản. Tại đây, dạ dày thực hiện các hoạt động như nhào trộn và nghiền nát thức ăn.

Dạ dày có khả năng nghiền nát thức ăn một cách dễ dàng nhờ cấu trúc của nó, với các lớp cơ trơn và các bó cơ được sắp xếp hợp lý giúp tăng hiệu quả co bóp thức ăn. Lớp niêm mạc của dạ dày duy trì độ pH ở mức phù hợp để các enzyme tiêu hóa hoạt động hiệu quả, giúp phân hủy thức ăn. Thức ăn sau đó sẽ đi vào ruột non để tham gia quá trình hấp thu, tiêu hóa và đào thải.

Sự cân bằng của độ pH trong dạ dày rất quan trọng. Trung bình, độ pH dao động từ 2 đến 2,5 để bảo vệ dạ dày và tiêu hóa thức ăn. Nếu độ pH quá thấp, có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn gây bệnh từ thức ăn xâm nhập vào cơ thể, gây viêm loét dạ dày và tá tràng.

3. Các vấn đề thường gặp về bệnh dạ dày

Trong xã hội hiện đại, có nhiều người mắc các vấn đề về tiêu hóa, đặc biệt là các bệnh liên quan đến dạ dày đang gia tăng. Các vấn đề phổ biến gồm:

• Đau dạ dày: phổ biến ở mọi độ tuổi, thường do thói quen ăn uống không lành mạnh, sử dụng rượu, thuốc lá thường xuyên. Nếu không thay đổi thói quen này, nguy cơ viêm loét và thậm chí ung thư dạ dày rất cao;

• Trào ngược dạ dày thực quản: khi dịch vị hoặc thức ăn từ dạ dày trào ngược lên thực quản. Acid dạ dày có thể làm tổn thương niêm mạc thực quản và gây ra nhiều triệu chứng khó chịu;

• Nhiễm khuẩn HP tại dạ dày: đây là một loại vi khuẩn thường khu trú trong dạ dày. Thường không gây hại, nhưng nếu phát triển quá mức, HP có thể tấn công và gây tổn thương niêm mạc dạ dày từ nhẹ đến nặng;

• Viêm loét dạ dày tá tràng: khi niêm mạc dạ dày bị tổn thương, vết loét sâu có thể gây thủng dạ dày và gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng. Thường do thói quen sinh hoạt, tác dụng phụ của thuốc hoặc nhiễm vi khuẩn HP;

• Những vấn đề khác: xuất huyết dạ dày, viêm hang vị, ung thư dạ dày,...

Khi mắc các vấn đề về dạ dày, bệnh nhân cần chú ý và điều trị kịp thời để tránh tình trạng bệnh trở nên nặng và ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như tính mạng sau này.

Tỷ lệ bệnh nhân mắc các vấn đề về dạ dày khá cao

4. Phương pháp nào để bảo vệ dạ dày?

Để bảo vệ dạ dày và duy trì hệ tiêu hóa khỏe mạnh, mọi người nên:

• Giữ tâm trạng lạc quan, vui vẻ, tránh căng thẳng và stress vì những cảm xúc tiêu cực sẽ ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe cơ thể;

• Chế độ ăn uống đa dạng, cân đối và khoa học: tăng cường rau xanh, hạn chế thực phẩm chua, cay, mỡ, đồ uống có cồn,...;

• Thói quen ăn chậm, nhai kỹ, ăn đúng giờ, không nhịn đói, không cắt giảm khẩu phần trong ngày. Ăn uống cần tập trung không nên ăn và di chuyển đồng thời,...;

• Tập thể dục, đảm bảo giấc ngủ đủ mỗi ngày để tăng cường hệ miễn dịch;

• Thăm khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề bệnh lý của cơ thể, bao gồm cả các vấn đề về dạ dày.

Một chế độ ăn uống lành mạnh có thể giúp phòng ngừa các vấn đề về dạ dày