Tính chất sử thi và lãng mạn trong Rừng xà nu

Đề bài: Tính chất sử thi và lãng mạn trong Rừng xà nu

Phân tích chi tiết về yếu tố sử thi và cảm hứng lãng mạn trong tác phẩm Rừng xà nu, Lựa chọn tốt

I. Phân tích chi tiết về yếu tố sử thi và cảm hứng lãng mạn trong tác phẩm Rừng xà nu

1. Giới thiệu
- Tổng quan về tác phẩm Rừng xà nu và tác giả Nguyễn Trung Thành
- Bài toán nghiên cứu: Sự kết hợp giữa yếu tố sử thi và cảm hứng lãng mạn trong tác phẩm

2. Phân tích chi tiết
a) Thảo luận:
- Yếu tố sử thi: 
+ Nội dung: Phản ánh những biến cố quan trọng, đánh dấu bước ngoặt của dân tộc/cộng đồng; xây dựng hình tượng anh hùng tài ba, thể hiện vẻ đẹp và lý tưởng to lớn của dân tộc.
+ Hình thức biểu hiện: Sử dụng ngôn từ trang trọng, uy nghi
- Cảm hứng lãng mạn: 
+ Khái niệm: Là cảm xúc sâu lắng từ tâm hồn của tác giả 
+ Ý nghĩa: Để ca ngợi tinh thần anh hùng của nhân vật, của cuộc cách mạng, của sức mạnh đoàn kết của cả dân tộc trong cuộc chiến...(Tiếp tục)

>> Xem Dàn ý Phân tích chi tiết về xu hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn trong tác phẩm Rừng xà nu ở đây.
 

II. Bài văn mẫu Phân tích chi tiết về xu hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn trong tác phẩm Rừng xà nu

Nguyễn Trung Thành được coi là một trong những nhà văn tiêu biểu của văn học Cách mạng kháng chiến chống Mỹ. Với cuộc sống và công tác tại vùng đất và con người Tây Nguyên, ông đã tập trung sáng tác về đề tài con người và thiên nhiên ở địa bàn này. Trong số các tác phẩm của ông, Rừng xà nu được xem là tác phẩm nổi bật, xuất hiện trong tập truyện 'Trên đất hùng sử Điện Biên'. Đây là một trong những truyện ngắn tiêu biểu cho xu hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn trong văn học Cách mạng thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.

Sau thời kỳ kháng chiến đánh Pháp, hy vọng rằng dân tộc sẽ có cuộc sống tự do, hòa bình và thống nhất hai miền Nam Bắc. Tuy nhiên, kẻ thù Mỹ đã xâm nhập miền Nam, biến nơi đây thành một loại thuộc địa mới, ảnh hưởng sâu rộng đến cuộc đấu tranh giành độc lập của dân tộc. Dân tộc ta phải lại một lần nữa đứng lên chiến đấu chống lại quân xâm lược, và hai miền Nam Bắc lại một lần nữa bị chia cắt. Vì bối cảnh lịch sử đặc biệt như vậy, văn học thời kỳ này thường đồng hành với xu hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn.

Tính chất sử thi trong văn học phản ánh những sự kiện quan trọng, có tính sống còn của một dân tộc, một quốc gia, về một nhân vật anh hùng xuất sắc, thể hiện những phẩm chất cao đẹp của dân tộc đó. Tính chất này thường được biểu hiện qua giọng điệu trang trọng, hào hùng. Còn cảm hứng lãng mạn là cảm hứng của 'bản thân tình cảm' của tác giả để ca ngợi lý tưởng anh hùng của nhân vật, của Cuộc cách mạng, của sức mạnh đoàn kết của toàn dân tộc trong cuộc chiến chống lại kẻ thù.

Hai tinh thần này thường đi đôi với nhau, đặc biệt là trong các tác phẩm văn học thời kỳ Cách mạng 1945-1975. Và điều này cũng được thể hiện rõ trong tác phẩm Rừng xà nu của nhà văn Nguyễn Trung Thành. Về tính chất sử thi, nhà văn Nguyễn Trung Thành đã thể hiện trong tác phẩm là một sự kiện mang tính quan trọng của làng Xô Man. Đó là sự kiện cả làng, cả quốc gia đứng lên chống lại kẻ thù xâm lược là đế quốc Mỹ. Ông cũng thành công trong việc xây dựng hình ảnh nhân vật anh hùng lý tưởng Tnú với những phẩm chất cao đẹp nhất của con người núi rừng Tây Nguyên. Ngoài ra, trong cảm hứng lãng mạn, ông đã đặt 'bản thân tình cảm' của mình vào hình ảnh của những cây xà nu, hình ảnh Tnú - con người của đất Tây Nguyên. Điều này đã tạo ra những trang truyện sống động, thúc đẩy tinh thần Cách mạng của dân tộc trong cuộc chiến chống Mỹ cứu nước. Trong truyện ngắn Rừng xà nu, tính chất sử thi và cảm hứng lãng mạn lan tỏa trong toàn bộ tác phẩm, từ chủ đề, bối cảnh, con người, thiên nhiên, ... Nhưng nổi bật nhất, tập trung nhất của tác phẩm phải kể đến hình ảnh của cây xà nu và bức tranh thiên nhiên ở núi rừng này.

Câu chuyện mà Nguyễn Trung Thành kể lại là về một chuyến viếng thăm làng của chiến sĩ cộng sản Tnú, một người con của vùng đất này. Sau ba năm xa cách, khi trở về thăm làng, điều anh nhìn thấy đầu tiên chính là rừng xà nu. Đó là một loài cây tượng trưng cho dân tộc Xô Man, cho núi rừng Tây Nguyên. Vì không có nơi nào khác, mà loài cây này mọc nhiều như ở đây. Chúng mọc thành từng rừng lớn, che chở cho con người ở đây. Chúng gắn bó với họ, chúng đã trở thành biểu tượng của họ, trở thành niềm tự hào, trở thành một phần không thể thiếu của người dân vùng đất này. Do đó, cây xà nu trở thành biểu tượng cho số phận, cho phẩm chất của người dân ở đây.

Bắt đầu với bức tranh rừng xà nu rộng lớn kéo dài 'đến chân trời', và cuối cùng của câu chuyện, chúng ta vẫn thấy hình ảnh của nó kéo dài 'hút tận chân trời'. Loài cây đó là biểu tượng cho dân tộc, cho những tổn thương, đau đớn của họ trong chiến tranh. Rừng xà nu cũng giống như con người Xô Man, 'hàng vạn cây không cây nào là không bị thương', 'nhựa chảy ra tràn trề, ... rồi từ từ đóng lại, đen và đặc quện thành những cục máu lớn'. Đó là những vết thương do bom đạn chiến tranh, của sự tàn nhẫn của kẻ thù. Chúng là bằng chứng cho những mất mát đau đớn mà con người ở đây phải chịu đựng. Những vết thương của rừng xà nu liên tục. 'Mỗi vài ngày một lần', rừng xà nu lại phải chịu những trận oanh liệt của giặc bắn vào làng, rơi 'xuống bên cạnh con sông lớn' khiến chúng bị thương, bị 'chặt đứt đôi' thân cây, 'nhựa chảy ra' 'một vài tháng sau chết'. Đó mới là cách để biết chiến tranh ác liệt như thế nào! Chúng cũng giống như con người ở đây, phải chịu đựng những tổn thương ấy do chiến tranh, do giặc Mỹ tàn bạo gây ra.

Tuy nhiên, không chỉ là biểu tượng cho số phận, cho những tổn thương trong chiến tranh của người dân Xô Man, cây xà nu còn mang trong mình những phẩm chất cao quý của con người Tây Nguyên. Dù gặp phải bất kỳ tổn thương nào, loài cây đó vẫn kiên cường, 'đứng vững ngực trước' trước những loạt đạn đại bác của kẻ thù. Tinh thần, ý chí đó có thể chính là tinh thần của con người ở đây? Họ chịu đựng mọi tổn thương nhưng không bao giờ chịu khuất phục, họ như những cây xà nu, liên tục thay nhau, thế hệ này qua thế hệ khác 'một cây đổ, bốn năm cây con nảy lên' kế tiếp nhau đứng lên chống lại bọn giặc thù.

Không chỉ là biểu tượng của đau thương, mất mát của con người, cây xà nu cũng là hiện thân của khát vọng tự do, của sức sống mãnh liệt của con người và các thế hệ dân tộc Xô Man. Nguyễn Trung Thành nói rằng: 'Chẳng có loài cây nào thèm ánh sáng đến như thế. Chúng mọc lên nhanh chóng để chạm vào ánh sáng, ánh sáng từ trên cao rọi xuống', có lẽ đó chính là hình ảnh của con người ở đây lần lượt chấp nhận ánh sáng của Cách mạng đang soi rọi xuống. Như Tố Hữu đã từng nói, ánh sáng Cách mạng dường như là ánh sáng của mặt trời soi vào trái tim chúng ta:

'Từ đó trong lòng em lóe lên nắng hạ
Mặt trời chân lý sáng qua trái tim'

Ở đây, cây xà nu - con người Tây Nguyên cũng 'mọc lên nhanh chóng' để chấp nhận ánh sáng rực rỡ đó để tiến lên trên con đường tìm kiếm tự do. Ánh sáng ấy cũng là biểu tượng cho khát vọng tự do, cho cuộc sống bình yên của dân tộc.

Chúng ta không thể quên hình ảnh những cây xà nu vẫn mạnh mẽ mọc lên, dù những cây lớn đã ngã, đã chịu nhiều tổn thương cực kỳ đau đớn thì những cây con vẫn như 'mũi lao' lao thẳng lên trời. 'Một cây ngã, bốn năm cây con mọc lên' vươn lên trời, thể hiện sức sống mãnh liệt của xà nu, của con người làng Xô Man. Nguyễn Trung Thành đã cảm thán 'trong rừng ít có loài cây nào sinh sôi mạnh mẽ như vậy'. Chúng sinh sôi mạnh mẽ, liên tục thay nhau mọc lên vì chúng là biểu tượng của con người ở đây, là hiện thân của các thế hệ dân tộc Việt Nam đứng lên kháng chiến chống kẻ thù.

Khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn thể hiện rõ qua hình ảnh cây xà nu với vẻ hùng vĩ, sống động. Cảm hứng sử thi giúp Nguyễn Trung Thành tái hiện một thiên nhiên Tây Nguyên hùng vĩ, hào sảng. Cảm hứng lãng mạn kết nối từng câu chữ, gợi lên hình ảnh sống động, cảm xúc chân thật trong từng chi tiết truyện.

Tính sử thi và lãng mạn không chỉ hiện diện trong phong cảnh thiên nhiên mỹ lệ của Tây Nguyên mà còn rõ ràng trong hình tượng người anh hùng Tnú. Tnú là hiện thân của những phẩm chất cao quý nhất, ưu tú nhất của con người làng Xô Man. Anh dũng cảm, yêu quê hương, yêu thương gia đình, trung thành với Cách mạng và nuôi thù giặc sâu sắc. Cảm hứng sử thi là điểm nổi bật nhất trong nhân vật này.

Tnú là biểu tượng của sự dũng cảm, gan dạ, đặc biệt là khi anh còn nhỏ đã thể hiện sự quyết tâm và trách nhiệm đối với Cách mạng. Anh là một nhân vật anh hùng tiêu biểu, mang trong mình tất cả những phẩm chất cao quý của con người nơi đây. Hình tượng của anh làm rõ chân lý 'phải dùng bạo lực cách mạng để đánh bại bạo lực phản cách mạng'. Cảm hứng lãng mạn cũng thể hiện vẻ đẹp của nhân cách Tnú.

Nghệ thuật truyền đạt cùng với giọng điệu trong câu chuyện đã làm nổi bật tính sử thi, lãng mạn. Điều này giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cảnh đẹp của thiên nhiên và con người Tây Nguyên.

Rừng xà nu đã vẽ nên hình ảnh sâu sắc về những con người mang tinh thần cách mạng bất diệt, với khát vọng tự do và hòa bình. Khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn đã tạo nên một tác phẩm đặc sắc, là biểu tượng của thời kỳ lịch sử hào hùng 1945 - 1975.

""""--- HẾT """"---

Phân tích Khuynh hướng sử thi và lãng mạn trong Rừng xà nu giúp hiểu sâu hơn về tàn khốc của chiến tranh và thời kỳ lịch sử hào hùng của dân tộc. Đồng thời, để hiểu rõ hơn về tác phẩm, có thể tham khảo các bài viết Phân tích nhân vật cụ Mết trong truyện Rừng xà nu, Phân tích cảm hứng sử thi trong Rừng xà nu, Cảm nhận chất Tây Nguyên trong truyện ngắn Rừng xà nu, Hoàn cảnh sáng tác truyện ngắn Rừng xà nu,...