Phần I
ĐỌC HIỂU
a. Đọc đoạn trích trong SGK trang 114 và trả lời câu hỏi.
Trả lời câu 1 (trang 115 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Phương án nào nêu đúng thông tin về đoạn trích?
A. Là truyện các nhà văn viết cho thiếu nhi
B. Là truyện lấy loài vật làm nhân vật và mô tả chúng giống như con người
C. Là truyện ngắn hiện đại viết sau Cách mạng tháng Tám 1945
D. Là truyện do nhà văn Tô Hoài viết sau năm 1945
Phương pháp giải:
Đọc kỹ đoạn trích và tìm hiểu thêm về tác giả, tác phẩm trong bài học “Bài học đường đời đầu tiên” để trả lời.
Lời giải chi tiết:
B. Là truyện lấy loài vật làm nhân vật và mô tả chúng giống như con người
Câu 2
Trả lời câu 2 (trang 115 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Trong đoạn trích, người kể theo ngôi thứ mấy?
A. Ngôi thứ ba
B. Ngôi thứ nhất
C. Ngôi thứ nhất số nhiều
D. Ngôi thứ hai
Phương pháp giải:
Các em nhớ lại hai ngôi kể đã học.
Lời giải chi tiết:
B. Ngôi thứ nhất
Câu 3
Trả lời câu 3 (trang 115 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Phương án nào nêu đúng chi tiết giúp người đọc nhận ra loài dế?
A. Luôn sống độc lập từ khi còn bé
B. Thích ở một mình nơi thoáng đãng, mát mẻ
C. Sống trong hang đất ở bờ ruộng; ăn cỏ non
D. Đẻ xong là bố mẹ cho con cái ra ở riêng
Phương pháp giải:
Đọc kỹ các đáp án và chọn đáp án phù hợp nhất.
Lời giải chi tiết:
C. Sống trong hang đất ở bờ ruộng; ăn cỏ non
Câu 4
Trả lời câu 4 (trang 110 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Trạng ngữ “Tới hôm thứ ba” trong câu “Tới hôm thứ ba, mẹ đi trước, ba đứa tôi tấp tếnh, khấp khởi, nửa lo nửa vui theo sau” trả lời cho câu hỏi nào?
A. Ở đâu?
B. Để làm gì?
C. Khi nào?
D. Như thế nào?
Phương pháp giải:
Xem xét xem trạng ngữ đó thuộc loại từ nào và chọn đáp án đúng nhất.
Lời giải chi tiết:
C. Khi nào?
Câu 5
Trả lời câu 5 (trang 115 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Câu nào tóm tắt đúng ý chính của đoạn trích?
A. Nhân vật “tôi” kể về những anh em họ hàng nhà mình.
B. Nhân vật “tôi” kể về hoàn cảnh gia đình mình khi mới sinh ra.
C. Nhân vật “tôi” kể về việc cha mẹ cho ra ở riêng.
D. Nhân vật “tôi” kể về cái hang và thức ăn của mình.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ đoạn trích và rút ra ý chính.
Lời giải chi tiết:
C. Nhân vật “tôi” kể về việc cha mẹ cho ra ở riêng.
Câu 6
Trả lời câu 6 (trang 116 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Phương án nào nêu đúng tính cách của nhân vật “tôi” trong đoạn trích?
A. Thích sống độc lập
B. Thích ỷ lại
C. Thích được mẹ chăm sóc
D. Thích vỗ đôi cánh nhỏ
Phương pháp giải:
Xem xét cách nhân vật “tôi” kể chuyện và chọn đáp án đúng.
Lời giải chi tiết:
A. Thích sống độc lập
Câu 7
b. Đọc văn bản trang 116 SGK và trả lời câu hỏi
Trả lời câu 7 (trang 116 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Phương án nào trả lời được câu hỏi vì sao đoạn trích trên là văn bản nghị luận?
A. Nêu lên các lí do nhằm thuyết phục mọi người bảo vệ động vật hoang dã
B. Nêu lên các ví dụ về sự quý hiếm của các loài động vật hoang dã
C. Nêu lên và mô tả cụ thể các loài động vật hoang dã
D. Nêu lên ý nghĩa của các biện pháp bảo vệ động vật hoang dã
Phương pháp giải:
Nhớ lại kiến thức văn bản nghị luận.
Lời giải chi tiết:
A. Nêu lên các lí do nhằm thuyết phục mọi người bảo vệ động vật hoang dã
Câu 8
Trả lời câu 8 (trang 116 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Câu nào sau đây có chủ ngữ được mở rộng?
A. Đó là các sản phẩm tuyệt vời của tự nhiên.
B. Chúng góp phần làm cho cuộc sống trở nên phong phú hơn.
C. Đứa con yêu mến của bạn tô màu trên bức tranh loài tê giác.
D. Tự nhiên vốn có các quy luật tồn tại và vận hành.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ các đáp án đã cho và lựa chọn.
Lời giải chi tiết:
C. Đứa con yêu mến của bạn tô màu trên bức tranh loài tê giác.
Câu 9
Trả lời câu 9 (trang 117 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Đoạn trích trên nêu lên mấy lí do cần bảo vệ động vật hoang dã?
A. 1
B. 2
C. 3
D.4
Phương pháp giải:
Đọc các đáp án và đối chiếu với văn bản.
Lời giải chi tiết:
B. 2
Câu 10
Trả lời câu 10 (trang 117 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Liệt kê các lí do mà em đã xác định (ở câu 9), mỗi lí do trình bày trong một câu văn ngắn gọn.
Phương pháp giải:
Từ câu 9, em viết ra hai lí do trong bài.
Lời giải chi tiết:
Có hai lí do cần bảo vệ động vật hoang dã đó là:
- Một là các loài động vật là các sản phẩm tuyệt vời của tự nhiên giúp cho cuộc sống thêm phong phú.
- Hai là bảo tồn các loài động vật quý hiểm để duy trì sự cân bằng của hệ sinh thái.
Phần II
VIẾT
Trả lời đề 1 (trang 117 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Giới thiệu một nhân vật có tấm lòng nhân hậu trong các văn bản truyện đã học ở sách Ngữ văn 6, tập 2 và nêu lí do em thích nhân vật này.
Phương pháp giải:
Em nhớ lại các tác phẩm truyện và chọn nhân vật mình thấy tiêu biểu nhất để giới thiệu.
Lời giải chi tiết:
Chọn nhân vật cô em gái Kiều Phương trong bài: Bức tranh của em gái tôi – Tạ Duy Anh.
Trong sách văn 6 tập 2, nói về nhân hậu, em nghĩ tới nhiều nhân vật như ông lã đánh cá trong “Ông lão đánh cá và con cá vàng”, cậu bé Nghi trong “Điều không tính trước”, nhân vật Dế Vần trong “Chích bông ơi”. Đặc biệt, hình ảnh em gái Kiều Phương để lại ấn tượng sâu sắc nhất đối với em.
Truyện ngắn “Bức tranh của em gái tôi” được viết theo ngôi kể thứ nhất, với lời kể của nhân vật người anh. Có thể nói chạy dọc theo câu chuyện là diễn biến tâm lí nhân vật người anh, từ trạng thái cảm xúc này đến trạng thái cảm xúc khác. Tuy nhiên trong dòng cảm xúc đó, người đọc nhận ra có một nhân vật là điểm sáng tạo nên sự hài hòa và tạo vẻ đẹp tuyệt vời cho truyện ngắn. Đó chính là cô em gái Kiều Phương hồn nhiên, bình dị, chân thành mà sâu sắc. Một vẻ đẹp tiềm ẩn trong những bức tranh do cô vẽ ra.
Kiều Phương là cô bé hồn nhiên, nhí nhảnh và đam mê hội họa. Niềm đam mê này được tác giả diễn tả một cách cụ thể qua cách cô vẽ hằng ngày, cách cọ nhọ nồi để làm màu vẽ… Mặc dù anh trai gọi là “Mèo” vì cái tội lục lọi đồ linh tinh nhưng Kiều Phương vẫn “vui vẻ chấp nhận” và hồn nhiên khoe với bạn bè. Cách trò chuyện của Kiều Phương với anh trai cũng chứng tỏ Kiều Phương là cô bé nhí nhảnh, trong sáng và vô cùng đáng yêu: “Nó vênh mặt, Mèo mà lại, em không phá là được”. Dù cho người anh trai khó chịu đến cỡ nào thì cô bé này vẫn không bao giờ tức giận, luôn giữ được sự hài hòa và tinh nghịch như thế. Tạ Duy Anh đã khéo léo khắc họa nên hình ảnh nhân vật đáng yêu, gây được thiện cảm tốt đối với người đọc.
Không chỉ vậy, cô bé còn có tài năng hội họa.Chú Tiến Lê - bạn của bố vô tình phát hiện ra niềm đam mê này thì Kiều Phương càng tỏ rõ sự quyết tâm và phấn đấu mơ ước thành họa sĩ. Điều này khiến cho bố mẹ vui mừng: “Ôi, con đã cho bố một bất ngờ quá lớn. Mẹ cũng không kìm được xúc động”. Người anh trai ghen ghét với tài năng của em nên càng ngày càng lạnh lùng và hay quát mắng em. Dù vậy nhưng tình cảm và thái độ của em gái dành cho anh vẫn không thay đổi, tin yêu và trân trọng hết mực.
Đặc biệt hơn hết là tình cảm, tấm lòng của Kiều Phương dành cho anh trai trong bức tranh đoạt giải. Cô bé chưa bao giờ ghét anh, mặc dù anh rất ghét cô, ghen tị với cô. Trên bức tranh là hình ảnh cậu con trai có đôi mắt rất sáng, nhìn ra ngoài cửa sổ, toát lên một vẻ đẹp tuyệt vời. Có thể nói đây là chi tiết khiến người đọc xúc động về tình cảm anh em trong gia đình. Chính bức tranh này của Kiều Phương đã “thức tỉnh” được trái tim người anh, có cách nhìn khác về em, vừa hối hận vừa xấu hổ vừa biết ơn.
Kiều Phương không những là cô gái đáng yêu, hồn nhiên, tài năng mà còn có tấm lòng nhân hậu, bao dung khiến người khác phải khâm phục và ngưỡng mộ. Tạ Duy Anh là một người am hiểu thế giới trẻ thơ, hiểu được tâm lý cũng như tình cảm của trẻ thơ nên đã gửi gắm được những điều tốt đẹp vào nhân vật Kiều Phương.
Với cách kể chuyện nhẹ nhàng, tâm tình mà sâu lắng tác giả đã để lại tình cảm tốt đối với bạn đọc về nhân vật Kiều Phương. Qua đó cũng ngợi ca tình anh em chân thành mà thắm thiết.
Đề 2
Trả lời đề 2 (trang 117 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Việc nuôi chó mèo trong nhà không chỉ mang lại niềm vui mà còn có những lợi ích vô cùng quan trọng cho sức khỏe tinh thần và tâm hồn của mỗi thành viên trong gia đình. Dưới đây là những lý do và bằng chứng để chứng minh rằng việc này là cần thiết và đáng được khuyến khích.
Việc nuôi thú cưng trong nhà giúp phát triển ý thức trách nhiệm và lòng trắc ẩn cho trẻ em. Chúng phải học cách chăm sóc và quan tâm đến một sinh vật khác ngoài bản thân mình, từ đó rèn luyện tính kiên nhẫn và trách nhiệm.
Ngoài ra, việc nuôi thú cưng còn giúp bồi dưỡng sự tự tin cho trẻ. Khi trẻ thành công trong việc chăm sóc và huấn luyện thú cưng, họ tự tin hơn về khả năng của bản thân.
Chơi đùa và tập thể dục cùng thú cưng không chỉ giúp trẻ vận động mà còn tạo ra những khoảnh khắc vui vẻ và gắn kết gia đình.
Thú cưng cũng là một phương tiện giúp giảm stress hiệu quả. Sự gần gũi và yêu thương từ thú cưng mang lại cảm giác an lành và thư giãn cho mọi người trong gia đình.
Việc đọc truyện cho thú cưng nghe cũng là một cách tốt để cải thiện kỹ năng đọc của trẻ em.
Cuối cùng, việc nuôi thú cưng còn dạy trẻ học cách cam kết và kỷ luật trong quá trình chăm sóc chúng. Từ đó, trẻ học được ý nghĩa của trách nhiệm và sự quan trọng của việc giữ lời hứa.
Như vậy, việc nuôi chó mèo trong nhà không chỉ làm tăng sự gắn kết trong gia đình mà còn giúp phát triển tính cách và kỹ năng sống cho trẻ em, từ đó xứng đáng được ủng hộ và khuyến khích.