Dàn ý
1. Mở bài:
- Giới thiệu về tác giả Thạch Lam
- Giới thiệu về truyện ngắn Hai đứa trẻ
- Đặt vấn đề cần thảo luận
2. Nội dung chính
- Tóm tắt nội dung của truyện ngắn Hai đứa trẻ
- Phân tích về nghệ thuật trong truyện ngắn Hai đứa trẻ
+ Truyện ngắn Hai đứa trẻ của Thạch Lam được xem là một ví dụ về truyện ngắn 'phi cốt truyện', điều này làm nên phong cách độc đáo của tác giả trong việc viết truyện.
+ Sử dụng ngôn ngữ súc tích, biểu cảm và thơ mộng.
+ Sự kết hợp giữa yếu tố lãng mạn và thực tế.
+ Miêu tả tâm lý sâu sắc, đi sâu vào tâm trạng của nhân vật (đặc biệt là nhân vật Liên)
+ Sử dụng nghệ thuật tương phản (giữa sáng tối, âm thanh im lặng và tiếng ồn ào của ếch, tiếng trống thu xa...)
+ Sử dụng giọng văn nhẹ nhàng, cuốn hút người đọc.
3. Kết luận
- Tóm tắt và mở rộng vấn đề
Bài tham khảo
Chỉ số tham khảo 1
Thạch Lam (1910-1942) là thành viên của nhóm văn học 'Tự lực văn đoàn'. Ông đã đạt được thành công trong việc viết truyện ngắn và bút ký thông qua các tác phẩm như: 'Gió đầu mùa', 'Nắng trong vườn', 'Hà Nội 36 phố phường'. Công trình của Thạch Lam được đánh giá có 'đặc điểm và phẩm chất văn học', để lại ấn tượng và sự hấp dẫn cho độc giả. Điều này được Nguyễn Tuân thể hiện trong Tuyển tập văn học của Thạch Lam.
Trong tập truyện ngắn 'Nắng trong vườn' (1938), có một truyện ngắn có ý nghĩa nghệ thuật đặc biệt, đó là 'Hai đứa trẻ' của Thạch Lam.
Trên sách giáo khoa Văn học Trung học Phổ thông, Thạch Lam có ba truyện ngắn: 'Gió đầu mùa', 'Hai đứa trẻ', và 'Dưới bóng hoàng lan'. Đây đều là những truyện ngắn không có cốt truyện, mỗi truyện là một bài thơ được trải qua nhiều cảm xúc. 'Gió lạnh đầu mùa' kể về việc mượn áo và trả áo, vay tiền để mua áo cho 3 đứa trẻ và hai bà mẹ. 'Dưới bóng hoàng lan' có 4 nhân vật: hai bà và cháu gái, cô gái thôn dã Nga và cây hoàng lan. Mái nhà cũ và bóng của bà là nơi đứa cháu cảm thấy yên bình; hương thơm và bóng hoàng lan tạo nên một tình yêu dịu dàng 'như mật ong...'. Còn truyện 'Hai đứa trẻ' nói về một con phố huyện nghèo và tâm trạng lo lắng của hai chị em Liên và An đợi chờ một chuyến tàu đêm đi qua. Màn đêm và tiếng còi tàu đã trở thành một phần của cảm xúc và ước vọng. Mặc dù không có cốt truyện cụ thể, nhưng 'Hai đứa trẻ' mang một hương vị thơ mộng. Đó là nét đặc trưng của truyện ngắn Thạch Lam.
Trong truyện 'Hai đứa trẻ', có nhiều chi tiết nghệ thuật đặc biệt. Thạch Lam luôn chọn lọc khi miêu tả cảnh vật, người và kể chuyện, tạo ra nhiều ấn tượng sâu sắc và nhiều cảm xúc. Phố huyện dần lặng im, ngoài đồng cỏ có tiếng ếch nhái kêu; trong nhà có tiếng muỗi vo ve. Liên ngồi yên lặng, đôi mắt bóng tối dần dần nổi lên, tâm hồn ngây thơ chìm trong nỗi buồn của buổi chiều quê. Bà cụ Thi hơi điên, nghiện rượu, tiếng cười 'hả hê'. Tiếng đàn bầu của bác xẩm 'đầy đủ'. Mẹ con chị Tí bán nước chè. Thằng em 'mang hai cái ghế trên lưng', mẹ nó 'đeo cái chõng trên đầu'... Đó là những khó khăn, vất vả và nghèo nàn. Những chi tiết này sống động và hiện thực. Tiểu thuyết Tự lực văn đoàn có xu hướng lãng mạn. Nhưng truyện của Thạch Lam, đặc biệt là truyện 'Hai đứa trẻ', kết hợp giữa hiện thực và nhân đạo, tạo ra những tác phẩm gây ấn tượng sâu sắc và cảm động.
Một đặc điểm nghệ thuật nữa của Thạch Lam là sự tinh tế và sâu sắc trong phân tích tâm lý của nhân vật, gợi lên những hình ảnh mơ hồ, mong manh trong tâm trạng của con người. Những dòng văn về tâm trạng của Liên, với mọi lo lắng và niềm vui lẫn lộn, tạo ra nhiều cảm xúc sâu sắc. Đêm dần về, Liên nhìn ra phố huyện, cảm thấy buồn bã. Ngồi chờ đợi tàu trong bóng đêm, dưới bóng trăng và ánh sáng của đom đóm, tâm trạng của Liên trở nên yên bình. Khi tàu đến, Liên đánh thức em, hai chị em nhìn đoàn tàu chạy qua, theo dõi ánh đèn xanh nhỏ, dần dần biến mất sau rặng tre. Liên nắm tay em, 'mơ màng theo dõi. Hà Nội xa xăm. Hà Nội rực rỡ, vui vẻ và nhộn nhịp'. Liên nhớ về những kỷ niệm tuổi thơ và ước mơ. Rồi Liên dần chìm vào giấc ngủ yên bình của phố huyện về khuya 'tĩnh lặng và đầy bóng đêm'.
Truyện 'Hai đứa trẻ' có một giọng điệu riêng biệt, giọng điệu của trái tim thủ thỉ. Đó là giọng nói của một con người, như Nguyễn Tuân đã nói, là 'tính tình nhẹ nhàng tinh tế', 'vừa sống vừa lắng nghe chung quanh...' với những câu chuyện buồn vui xung quanh. Dây lắc bạc của Liên là một vật dụng mà cô quý mến và tự hào vì nó chứng tỏ cô là một cô gái 'lớn và có trách nhiệm'. Phở của bác Siêu là một món quà 'quý giá, đắt tiền' mà hai chị em Liên không bao giờ mua được, vì vậy họ chỉ biết 'ngửi thấy mùi phở thơm. Liên nhớ về Hà Nội như là nhớ về những ký ức tuổi thơ, ngày mà bố mẹ có nhiều tiền, hai chị em được đi dạo bờ Hồ, được uống những cốc nước mát lạnh. Có lẽ đó cũng là những kỷ niệm êm đềm của Thạch Lam?
Thạch Lam đã thành công trong việc sử dụng thủ pháp nghệ thuật tương phản để làm nổi bật những khía cạnh đen tối của cuộc sống trong phố huyện. Phố huyện đầy bóng tối. Chỉ có vài ngọn đèn le lói. Đặc biệt là ngọn đèn nơi chõng hàng của chị Tí, nó được nhắc đi nhắc lại nhiều lần. Vào buổi tối, phố huyện trở nên yên tĩnh và im lặng. Mỗi đêm đều có một chuyến tàu chạy qua phố huyện. Dù chỉ trong một khoảnh khắc, nhưng con tàu đã đem lại một thế giới sáng sủa và sôi động. Ánh đèn phản chiếu. Các toa đèn rực rỡ. Đồng cỏ và cây kền rạp lấp lánh. Các cửa kính chiếu sáng. Đốm than đỏ bay trên đường ray. Tiếng xe kêu rít. Tiếng đám người ồn ào, nhỏ nhẹ. Tiếng còi tàu vang lên. Đoàn tàu ồn ào chạy qua và biến mất... Sự tương phản giữa ánh sáng và bóng tối, ồn ào và yên bình, đã làm nổi bật những khía cạnh của cuộc sống, đồng thời làm sâu sắc những tình cảm, cảm xúc và ấn tượng sâu sắc.
Một điểm nghệ thuật đặc biệt khác của Thạch Lam là câu văn nhẹ nhàng, trong sáng, đầy hình ảnh và gợi cảm. Ví dụ, cảnh phố huyện lúc hoàng hôn: 'Phía tây, rực đỏ như ngọn lửa (...). Buổi tối, buổi tối đã đến. Một buổi tối êm dịu như bài hát ru, tiếng ếch nhái kêu trong đồng ruộng theo gió nhẹ... Đây là cảnh hoàng hôn ở phố huyện: “Trời đã dần tối trong một mùa hạ êm đềm và thoải mái. Đường phố và các con hẻm dần dần chìm trong bóng tối...'. Về câu văn của Thạch Lam, Nguyễn Tuân đã nhận xét: 'Thạch Lam đã làm cho tiếng Việt trở nên gọn gàng hơn, mềm mại hơn, và sáng sủa hơn thông qua tác phẩm văn học của mình'.
Sự sáng tạo và sàng lọc trong văn chương là rất cần thiết và nghiêm túc đối với mọi tác giả, mọi tác phẩm, đặc biệt là với văn chương nghệ thuật. Nhiều tác phẩm của nhóm 'Tự lực văn đoàn' bị lãng quên bởi độc giả hiện nay! Nhưng tác phẩm của Thạch Lam, sau bảy mươi năm vẫn được chúng ta yêu thích.
Vẻ đẹp trong văn chương của Thạch Lam, trước hết là vẻ đẹp của lòng nhân ái, vẻ đẹp của một trái tim nhân từ. Là vẻ đẹp của sự sâu sắc trong đời sống và vị tha, là vẻ đẹp của một bút vẽ đầy cá tính. Là tinh thần nhân đạo chiếu sáng trên trang văn,... Con người và văn chương của Thạch Lam xứng đáng được trân trọng và ngưỡng mộ.