Buzz
Cách mạng Tháng Mười năm 1917 đã nổ ra và thành công tại Nga, đánh dấu sự ra đời của nhà nước xã hội chủ nghĩa đầu tiên, mở ra một kỷ nguyên mới trong lịch sử nhân loại. Mặc dù phải đối mặt với các thế lực phản cách mạng trong nước và các cường quốc bên ngoài, nhân dân Xô Viết, với sự hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế, đã kiên trì chiến đấu, xây dựng và bảo vệ những thành quả của cách mạng.
1. Tình hình nước Nga trước khi cách mạng xảy ra
Sau Cách mạng 1905 - 1907, Nga vẫn duy trì chế độ quân chủ chuyên chế dưới sự cai trị của Nga hoàng Ni-cô-lai II. Chế độ quân chủ và các tàn tích phong kiến không chỉ khiến đời sống nhân dân trở nên ngày càng khổ cực mà còn kìm hãm sự phát triển của chủ nghĩa tư bản. Vào năm 1914, việc Nga hoàng tham gia vào cuộc chiến tranh đế quốc đã dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng: nền kinh tế suy thoái, đói kém xảy ra nhiều nơi, quân đội liên tục thất bại. Nỗi khổ của nhân dân, đặc biệt là nông dân, công nhân và hơn 100 dân tộc trong đế quốc Nga, ngày càng gia tăng. Phong trào chống chiến tranh và đòi lật đổ chế độ Nga hoàng lan rộng khắp nơi, trong khi chính phủ Nga hoàng tỏ ra bất lực và không còn khả năng duy trì quyền lực. Nước Nga đã cận kề một cuộc cách mạng.
2. Từ Cách mạng tháng Hai đến Cách mạng tháng Mười
Vào tháng 2 năm 1917 (theo lịch Nga), cuộc cách mạng dân chủ tư sản bùng nổ tại Nga. Sự kiện khởi đầu là cuộc biểu tình của 90.000 nữ công nhân tại Thủ đô Pê-tơ-rô-grat (nay là Xanh Pê-téc-bua). Phong trào nhanh chóng lan rộng ra toàn thành phố, từ tổng bãi công chính trị chuyển sang khởi nghĩa vũ trang. Quân khởi nghĩa chiếm đóng các cơ quan chính phủ, bắt giữ các bộ trưởng và tướng tá của Nga hoàng, dẫn đến sự sụp đổ của chế độ quân chủ chuyên chế.
Tin tức về sự thành công của cuộc khởi nghĩa tại Thủ đô đã nhanh chóng lan rộng khắp cả nước. Chỉ trong 8 ngày, nhân dân trên toàn quốc đã nổi dậy lật đổ chế độ cũ và bầu ra các xô viết đại biểu của công nhân, nông dân và binh lính. Giai cấp tư sản thành lập Chính phủ lâm thời, biến nước Nga thành một nước Cộng hòa.
Cuộc cách mạng dân chủ tư sản tháng Hai đã thành công. Tuy nhiên, tình hình chính trị tại Nga trở nên vô cùng phức tạp với sự tồn tại song song của hai chính quyền: Chính phủ tư sản lâm thời và Xô Viết đại biểu công nhân, nông dân và binh lính. Vì hai chính quyền này đại diện cho các lợi ích giai cấp khác nhau, nên sự đồng tồn tại không thể kéo dài. Trong bối cảnh đó, Lê-nin và Đảng Bonsevich đã chuẩn bị kế hoạch tiếp tục cách mạng để lật đổ Chính phủ tư sản lâm thời.
Vào tháng 4 năm 1917, Lê-nin đã trình bày một báo cáo quan trọng trước Trung ương Đảng Bonsevich, vạch ra mục tiêu và chiến lược chuyển từ cách mạng dân chủ tư sản sang cách mạng xã hội chủ nghĩa.
Sau 8 tháng đấu tranh, từ việc tổ chức các hoạt động hòa bình để tập hợp lực lượng quần chúng đủ mạnh nhằm lật đổ giai cấp tư sản, Đảng Bonsevich đã chuyển sang khởi nghĩa vũ trang để giành chính quyền. Đầu tháng 10 năm 1917, không khí cách mạng lan tỏa khắp nước Nga. Vào ngày 7 tháng 10 (theo lịch cũ là 20 tháng 10), Lê-nin bí mật trở về từ Phần Lan để chỉ đạo cuộc cách mạng tại Pê-tơ-rô-grat. Các đội Cận vệ đỏ được thành lập và Trung tâm Quân sự cách mạng được thiết lập để lãnh đạo cuộc khởi nghĩa trên toàn quốc.
Cuộc khởi nghĩa bắt đầu vào ngày 24 tháng 10 (theo lịch mới là 6 tháng 11). Các đội Cận vệ đỏ đã nhanh chóng chiếm giữ các vị trí chiến lược quan trọng tại Thủ đô. Vào đêm 25 tháng 10 (7 tháng 11), quân khởi nghĩa đã chiếm được Cung điện Mùa đông, bắt giữ toàn bộ Chính phủ tư sản lâm thời ngoại trừ Thủ tướng Kê-ren-xki. Ngày 25 tháng 10 (7 tháng 11) trở thành dấu mốc chiến thắng của Cách mạng xã hội chủ nghĩa tháng Mười.
Sau đó, cuộc khởi nghĩa tiếp tục thành công tại Mát-xco-va và vào đầu năm 1918, cách mạng đã giành được thắng lợi hoàn toàn trên toàn lãnh thổ Nga.
3. Xây dựng Chính quyền Xô Viết
Ngay trong đêm 25 tháng 10 năm 1917 (7 tháng 11 năm 1917), Đại hội Xô Viết toàn Nga lần thứ hai đã được tổ chức tại Điện Xmo-nưi, tuyên bố thành lập Chính quyền Xô Viết dưới sự lãnh đạo của Lê-nin. Nhiệm vụ quan trọng nhất của Chính quyền Xô Viết là phá vỡ bộ máy nhà nước cũ của giai cấp tư sản và địa chủ, và nhanh chóng xây dựng hệ thống nhà nước mới của giai cấp lao động.
Những sắc lệnh đầu tiên của Chính quyền Xô Viết đã được thông qua, bao gồm Sắc lệnh hòa bình và Sắc lệnh ruộng đất. Chính quyền Xô Viết đã nhanh chóng thực hiện các biện pháp để loại bỏ các tàn tích của chế độ phong kiến, xóa bỏ phân biệt đẳng cấp, các đặc quyền của Giáo hội, thực hiện bình đẳng giới và quyền tự quyết cho các dân tộc. Các cơ quan trung ương và Xô Viết địa phương được thành lập, hoàn toàn thay thế chính quyền tư sản. Hồng quân công nông được thành lập để bảo vệ chính quyền mới.
Nhà nước thực hiện quốc hữu hóa toàn bộ các nhà máy và xí nghiệp của giai cấp tư sản, đồng thời thành lập Hội đồng Kinh tế quốc dân tối cao để xây dựng nền kinh tế xã hội chủ nghĩa.
4. Bảo vệ Chính quyền Xô viết
Cuối năm 1918, quân đội của 14 quốc gia đế quốc phối hợp với lực lượng phản cách mạng trong nước đã phát động tấn công vũ trang để tiêu diệt nước Nga Xô viết còn non trẻ. Trong khoảng thời gian từ 1918 đến 1920, nhân dân Nga đã dồn toàn bộ sức lực vào cuộc chiến chống kẻ thù trong nước và giặc ngoài dưới những điều kiện hết sức khó khăn để bảo vệ Chính quyền Xô Viết.
Trong bối cảnh đất nước bị bao vây, từ năm 1919, Chính quyền Xô Viết đã thực hiện Chính sách cộng sản thời chiến.
Nhà nước đã kiểm soát hoàn toàn ngành công nghiệp, thu mua lương thực từ nông dân và áp dụng chế độ lao động cưỡng bức đối với toàn bộ công dân từ 16 đến 50 tuổi, nhằm huy động tối đa nguồn lực và tài sản của đất nước phục vụ cho cuộc chiến đấu chống kẻ thù trong nước và giặc ngoài.
Vừa chiến đấu vừa xây dựng, quân đội và nhân dân Xô Viết đã dần dần đẩy lùi các cuộc tấn công của lực lượng phản cách mạng cả trong lẫn ngoài nước. Đến cuối năm 1920, chiến sự đã kết thúc, Nhà nước Xô Viết được bảo vệ và duy trì vững chắc.
5. Ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng 10 Nga
Cách mạng tháng Mười đã hoàn toàn thay đổi tình hình quốc gia và số phận của hàng triệu người tại Nga. Một kỷ nguyên mới đã bắt đầu trong lịch sử Nga, nơi giai cấp công nhân, nhân dân lao động và các dân tộc được giải phóng khỏi mọi áp bức và bóc lột, đứng lên làm chủ vận mệnh của mình.
Chiến thắng của Cách mạng tháng Mười đã làm thay đổi cục diện toàn cầu, thúc đẩy phong trào cách mạng và để lại nhiều bài học quý giá cho phong trào của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và các dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới.
6. Một số câu hỏi liên quan
Câu 1: Sau Cách mạng tháng Hai, điều gì nổi bật trong tình hình nước Nga?
A. Sự tồn tại của hai chính quyền đồng thời
B. Chính phủ lâm thời vẫn tiếp tục tham gia vào cuộc chiến
C. Chính quyền Xô viết công bố rút lui khỏi chiến tranh
D. Nhân dân phản đối chiến tranh một cách mạnh mẽ
Câu 2: Điểm đặc biệt của tình hình nước Nga sau Cách mạng tháng Hai năm 1917 là gì?
A. Tình hình chính trị và xã hội được duy trì ổn định
B. Các thế lực ngoại bang gia tăng hoạt động chống phá
C. Sự tồn tại đồng thời của hai chính quyền
D. Nhân dân nhanh chóng tham gia vào việc xây dựng chế độ mới
Câu 3: Chính quyền được thành lập sau Cách mạng tháng Hai là:
A. Chế độ chuyên chính của giai cấp công nhân
B. Chính quyền của giai cấp tư sản
C. Chế độ quân chủ của quý tộc phong kiến
D. Chính phủ tư sản lâm thời cùng với Chính quyền Xô viết đồng thời tồn tại
Câu 4: Tình hình nước Nga trước khi cuộc cách mạng nổ ra
A. Một đế quốc quân chủ chuyên chế, bảo thủ về chính trị và lạc hậu về kinh tế
B. Hậu quả của cuộc chiến tranh (1914) gây áp lực nặng nề lên các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là nông dân, và làm mâu thuẫn xã hội thêm nghiêm trọng.
C. Chính phủ Nga hoàng tỏ ra bất lực và không còn khả năng duy trì quyền lực
D. Tất cả các ý trên
