Buzz
1. Giải thích nguyên nhân gây ra táo bón
Táo bón được định nghĩa khi số lần đi tiêu ít hơn 3 lần mỗi tuần, phân cứng và khó đi, và thậm chí cảm giác không hết sau khi điều tiết bằng tay. Nguyên nhân chủ yếu của táo bón bao gồm:
- Nguyên nhân gốc
+ Táo bón do ruột không hoạt động bình thường: người bệnh cảm thấy khó khăn khi đi tiêu.
+ Táo bón do chuyển động ruột chậm: đại tràng ít hoạt động gây ra các triệu chứng như đầy bụng, có thể cảm nhận được phân ở phần đại tràng sigma.
Các nguyên nhân chính gây ra táo bón
+ Chức năng sàn chậu không hoạt động đúng cách: thời gian đi tiêu kéo dài, cảm giác chưa hết hoặc phải áp lực lên sàn chậu để tiêu.
- Nguyên nhân phụ cấp
+ Lối sống và ăn uống không lành mạnh: thiếu nước; thiếu chất xơ trong khẩu phần; tiêu thụ nhiều bia, rượu, cà phê hoặc trà; ăn quá nhiều chất béo động vật; thói quen nhịn đi tiêu thường xuyên; thiếu vận động;...
+ Vấn đề về hệ tiêu hóa: mắc bệnh trĩ nội, nứt hậu môn, tắc nghẽn đường tiêu hóa do có khối u,...
+ Nguyên nhân toàn thân: vấn đề về giáp, calci máu cao, kali máu thấp, thai kỳ, suy giáp.
+ Rối loạn thần kinh: bị chấn thương đầu, tổn thương tủy sống, bị Parkinson, đột quỵ,...
+ Mắc phải các bệnh liên quan đến mô: lupus, xơ cứng bì.
+ Sử dụng một số loại thuốc như thuốc sắt, thuốc chống trầm cảm, thuốc lợi tiểu, thuốc chống co giật,...
+ Gặp phải vấn đề tâm lý.
+ Người cao tuổi thường gặp phải tình trạng táo bón do thói quen uống ít nước, chế độ ăn kém, ít vận động,...
2. Mối liên kết giữa chất xơ và tình trạng táo bón
2.1. Chất xơ và vai trò đối với việc chống táo bón
Chất xơ là thuật ngữ ám chỉ một nhóm chất gồm: lignin, pectin, cellulose,... hoặc được mô tả cụ thể hơn là các polysaccharides không thể tiêu hóa khi ăn. Nó phổ biến trong rau củ quả. Chất xơ chia thành hai loại: thô và mịn. Chất xơ mịn hơn có khả năng hòa tan, phân giải và tiêu hóa tốt hơn.
Y học cho biết rằng mối liên hệ giữa chất xơ và táo bón được coi là cực kỳ quan trọng vì chế độ dinh dưỡng được xem là yếu tố quan trọng để ngăn chặn tình trạng táo bón. Chất xơ được xem là có tác dụng vì:
- Khi tiếp xúc với ruột, chất xơ giữ nước trong phân, ngăn không cho phân bị khô ra và dẫn đến việc ruột hút nước từ phân. Điều này giúp tạo ra khối phân và kích thích hoạt động co bóp ruột, đẩy phân ra ngoài. Hơn nữa, chất xơ không bị tiêu hóa nên làm cho khối phân mềm mại và dễ điều chỉnh, giúp việc đẩy phân ra ngoài dễ dàng hơn.
Mối liên hệ giữa chất xơ và táo bón được coi là rất quan trọng, vì vậy nó được xem như một phương pháp hàng đầu trong việc điều trị táo bón.
- Khi được hòa tan trong cơ thể, chất xơ hấp thụ nước tạo thành gel, làm chậm quá trình tiêu hóa và hỗ trợ hấp thụ chất độc trong hệ tiêu hóa, giúp tiêu hóa dễ dàng hơn.
- Khi kết hợp với nước, chất xơ tăng khối lượng phân, giảm thời gian lưu trữ phân trong ruột, giảm độ cứng của phân và tăng tần suất đại tiện, giúp giảm tổn thương do táo bón ở hậu môn và trực tràng.
2.2. Một số điều cần lưu ý
Từ mối liên kết giữa chất xơ và táo bón đã được đề cập ở trên, chúng ta đã hiểu được vai trò của nó trong việc hỗ trợ điều trị và phòng ngừa táo bón. Tuy nhiên, khi sử dụng chất xơ, cần lưu ý một số điều sau:
- Nên ưu tiên thêm vào khẩu phần ăn chất xơ tự nhiên vì chúng có loại tan và không tan trong nước.
- Tránh ăn chất xơ đã bị nấu quá lâu vì khi đó chúng bị chuyển hóa thành đường. Thích hợp nhất là nấu rau khi chúng mới chín.
- Rửa sạch vỏ trái cây để loại bỏ hóa chất bảo quản, sau đó có thể ăn vỏ trực tiếp vì vỏ chứa nhiều chất xơ không tan.
- Ưu tiên ăn trái cây khô giữa các bữa ăn nếu cảm thấy đói.
- Không nên tăng lượng chất xơ trong khẩu phần ăn một cách đột ngột, thay vào đó nên tăng dần để hệ tiêu hóa có thời gian thích nghi và tránh tình trạng đầy bụng.
- Chất xơ có khả năng hút nước mạnh mẽ, do đó khi bổ sung chất xơ cần tiêu thụ nhiều nước.
Nếu đã bổ sung chất xơ đúng cách nhưng không thấy hiệu quả trong việc phòng ngừa hoặc điều trị táo bón, hoặc có các biểu hiện sau đây, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ ngay:
Tình trạng táo bón kéo dài trên 3 tuần cần phải đi khám bác sĩ ngay vì có thể xuất phát từ nguyên nhân bệnh lý
- Các triệu chứng của táo bón kéo dài hoặc trở nên nặng hơn sau 3 tuần.
- Khi đại tiện gây đau dữ dội ở hậu môn.
- Xuất hiện hiện tượng xuất huyết tiêu hóa, chảy máu từ trực tràng.
- Gặp phải tình trạng nứt hậu môn.
- Mắc phải bệnh trĩ.
- Có hiện tượng sa hoặc rò ra khí hoặc chất lỏng từ trực tràng.
- Táo bón kèm đau bụng và cảm giác buồn nôn.
Ngoài ra, táo bón cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo về các vấn đề bệnh lý tiềm ẩn trong cơ thể. Do đó, nếu táo bón kéo dài, cần hết sức cẩn trọng và nên thăm khám để tìm ra nguyên nhân và điều trị kịp thời để tránh những hậu quả xấu cho sức khỏe.
Chế độ ăn giàu chất xơ đã giúp nhiều người vượt qua tình trạng táo bón. Vì vậy, chất xơ và táo bón thường được liên kết với nhau. Những người gặp vấn đề về cấu trúc ruột gây ra sự vận chuyển chậm hoặc rối loạn chức năng sàn chậu thường không đáp ứng tốt với chất xơ, nên cần kiên nhẫn trong việc bổ sung chất xơ.
Bổ sung chất xơ vào chế độ ăn hàng ngày dễ dàng thông qua các loại thực phẩm tự nhiên. Vì vậy, nếu bạn gặp triệu chứng táo bón, hãy nhớ bổ sung thực phẩm giàu chất xơ vào khẩu phần ăn hàng ngày. Nếu bạn chưa mắc táo bón, hãy duy trì việc cung cấp chất xơ cho cơ thể mỗi ngày để tránh tình trạng táo bón cả ngày dài.
