Tinh hoa Vẻ đẹp nhân cách của Thúy Kiều qua đoạn trích Trao duyên

Đề bài: Thấu hiểu vẻ đẹp nhân cách của Thúy Kiều qua đoạn trích Trao duyên

Vẻ đẹp tâm hồn của Thúy Kiều qua đoạn trích Trao duyên
 

I. Kế hoạch Vẻ đẹp tâm hồn của Thúy Kiều qua đoạn trích Trao duyên (Hoàn chỉnh)

1.  Khai mạc:

- Giới thiệu về tác giả và tác phẩm

2. Phần chính:

a. Nguyên nhân Thúy Kiều trao duyên:
- Thúy Vân bị vu oan và bị giam giữ, gia tài bị thu hồi, Thuý Kiều quyết định bán thân để giải cứu cha và em trai.
- Kiều quyết định chấp nhận số phận, trao mối duyên của mình cho em gái nhằm thay thế và chuộc lỗi cho Kim Trọng.

b. Tìm hiểu vẻ đẹp nhân cách của Kiều:

* Tính thông minh, sắc sảo, tinh tế của Kiều:
- Bằng cách lựa chọn từ ngữ khôn ngoan, Kiều đã thể hiện sự thông minh:
+ “Cậy”: một cách khôn ngoan để nhờ vả, đồng thời truyền đạt sự đau đớn và gánh nặng của mình.
+ “Lạy, thưa”: sử dụng ngôn ngữ lịch sự, thể hiện lòng biết ơn đối với người mà Kiều đang nhờ cậy...(Tiếp theo)

>> Xem chi tiết Dàn ý về Vẻ đẹp nhân cách của Thúy Kiều qua đoạn trích Trao duyên tại đây.

II. Bài văn mẫu Vẻ đẹp nhân cách của Thúy Kiều qua đoạn trích Trao duyên (Hoàn chỉnh)

1. Phân tích Vẻ đẹp nhân cách của Thúy Kiều qua đoạn trích Trao duyên, mẫu 1 (Đạt chuẩn)

Nguyễn Du, một danh sĩ văn hóa lớn của văn hóa Việt Nam, để lại dấu ấn đặc sắc trong nền văn hóa bằng tác phẩm Truyện Kiều. Nơi đây, nàng Thuý Kiều, với tâm hồn thông minh và vẻ đẹp tâm lý sâu sắc, trở thành biểu tượng của sự đau đớn và nhân cách cao đẹp. Trích đoạn Trao duyên là điểm nhấn đặc biệt, với sự khéo léo của Nguyễn Du trong việc diễn đạt vẻ đẹp tinh tế và tâm hồn phong phú của nhân vật. Bài văn mẫu này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về Vẻ đẹp nhân cách của Thúy Kiều qua đoạn trích Trao duyên.

Đoạn trích Trao duyên bao gồm ba mươi ba câu thơ, là những dòng thơ đầu tiên của phần Gia biến và lưu lạc. Nơi đây, Kiều chia sẻ những tâm tư, những đau thương khi phải truyền lại mối duyên sâu sắc của mình cho em gái trước khi bước vào cuộc sống mới, bán mình để cứu cha và em. Trích đoạn này là tập hợp của những cảm xúc, những vẻ đẹp tinh tế trong nhân cách và tâm hồn của nàng Kiều.

Cơn gia biến đột ngột, để thể hiện lòng hiếu thảo, Thuý Kiều quyết định bán mình với giá bốn trăm lạng vàng để giải cứu cha và em trai. Tình yêu của nàng, nàng đành trao lại cho em gái để đền đáp cho Kim Trọng. Dù mới chỉ là một thiếu nữ xinh đẹp và trí tuệ, Kiều vẫn tỏ ra thông minh, sắc sảo và khôn ngoan khi nhờ em gái trả nghĩa tình duyên nợ cho chàng Kim.

Kiều đã mở lời với Vân bằng những từ ngữ và thái độ rất cẩn trọng. Nàng nói với em như thế này:

“Cậy em, em có chịu lời
Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa”

Hai dòng thơ này đã hoàn toàn thể hiện sự sắc sảo, thông minh trong lời của Kiều. Việc trao duyên là điều hiếm hoi, nên nàng đã nói với em bằng từ ngữ “cậy em”. Một từ “cậy” đã truyền đạt toàn bộ nỗi niềm của Kiều. “Cậy” mang theo trọng trách lớn, và em gái Thuý Vân không thể từ chối. Thuý Kiều sử dụng từ ngữ tôn kính như “lạy, thưa” để bắt đầu câu chuyện với Vân, bởi sau sự kiện này, nàng biết mình sẽ phải ơn nàng suốt đời.

Mọi lời nói, hành động của Kiều đều đằng sau sự chân thành, khẩn thiết. Bởi nàng hiểu Thuý Vân còn nhỏ, nàng cũng biết rằng nếu Vân thay mình kết duyên với Kim Trọng, sẽ gây thiệt thòi cho Vân. Dù chỉ là một cô gái trẻ, nhưng Kiều tỏ ra thông minh và sắc sảo khi nhờ em trả nghĩa tình duyên nợ cho chàng Kim.

Tuy nhiên, sự thông minh của Kiều còn lộ rõ qua những lý lẽ mà nàng sử dụng để thuyết phục Thuý Vân. Trước hết, nàng kể về mối tình của mình với Kim Trọng với sự tha thiết. Nhưng “sự đâu sóng gió bất kỳ” đã làm tan vỡ mối tình đẹp như mơ. Kiều diễn đạt tình yêu của mình cùng với sự đau buồn và tình hình hiện tại khó khăn của mình. Là chị lớn trong gia đình, nàng phải đối mặt với trách nhiệm lớn khi cha và em trai bị bắt đi, và nàng chọn chữ hiếu. Quyết định đau đớn này là sự hy sinh lớn, nhưng Kiều hy vọng Vân, vì tình ruột thịt, sẽ đồng ý giúp đỡ. Nàng chỉ cần vậy thì Kiều sẽ cam lòng, và mỗi từ của nàng đều chứa đựng cảm xúc chân thành và đau đớn tận cùng:

“Ngày xuân em hãy còn dài
Xót tình máu mủ, thay lời nước non
Chị dù thịt nát xương mòn
Ngậm cười chín suối hãy còn thơm lây”.

Qua những lời nói và lý lẽ của Kiều, thấy nàng là người con gái thông minh, tinh tế và sắc sảo.

Nàng không chỉ là cô gái thông minh mà còn là người con hiếu thảo, chung thuỷ với người yêu. Trước khó khăn, nàng chọn chữ hiếu, bán mình để cứu cha và em, hy sinh tình cảm, tình yêu với tình lang.

Nàng là người con gái trọn tình, chung thuỷ với tình yêu. Lời hẹn ước và kỉ vật của hai người vẫn sống mãi trong trái tim nàng. Trong thời khắc trao duyên, nàng chia sẻ tình yêu của mình, nhưng tình cảm với Kim Trọng sẽ mãi mãi trong trái tim nàng:

“Chiếc thoa với bức tờ mây
Duyên này giữ, vật này của chung”

Trao đi kỷ vật, trao đi mối duyên nhưng trong trái tim Kiều vẫn mãi nhớ đến tình yêu của mình. Nàng tin rằng, tới khi lìa khỏi thế gian, những lời thề nguyền trong đêm trăng sẽ vẫn theo nàng sang thế giới bên kia:

“Hồn vẫn đeo bồ liễu đền
Lời thề nặng trĩu, tình nồng mãi thêm”

Chỉ còn một ngày nữa, nàng sẽ rời xa tình yêu của đời mình. Trong lòng Kiều tràn ngập sự xót xa khi nhắc về Kim Trọng:

“Bây giờ trâm gãy bình tan
Kể sao xiết muôn vàn ái ân
Trăm nghìn gửi lạy tình quân
Tơ duyên ngắn ngủi có ngần ấy thôi”

Lời thơ truyền đạt tiếng kêu thảm của Kiều, làm ta hiểu rõ tình yêu của nàng với Kim Trọng làm thế nào, chung thuỷ và giàu ân nghĩa đến đâu!

Kiều, thông minh và sắc sảo, hiếu thảo và thuỷ chung, nhưng cũng không thoát khỏi những tai họa cuộc đời. Với trọng trách làm người chị lớn trong gia đình, Kiều chấp nhận gánh vác mọi khó khăn, mọi thương tổn. Nàng hy sinh tất cả vì gia đình, vì cha mẹ, với tình yêu sâu nặng của mình. Nàng không giữ lại gì cho bản thân, nhưng không bao giờ oán trách. Kiều là người con gái với tấm lòng cao cả và lòng vị tha. Liệu có ai có thể hi sinh như nàng, hy sinh nhiều hơn nàng hay không? Việc bán mình để lấy vàng cứu người thân, đồng thời trao đi tình yêu của mình, là đủ để thấy rõ sự hi sinh của Kiều!

Trong xã hội xưa, chữ trung chữ hiếu được đặt lên hàng đầu. Vì vậy, quyết định của Kiều chọn chữ hiếu thay vì chữ tình không có gì lạ. Tuy nhiên, Kiều khác biệt, nàng chọn chữ hiếu và cảm thấy có lỗi với Kim Trọng. Nàng cho rằng mọi lỗi lầm đều là của mình, nàng đã phụ lòng chàng. Nỗi đau, sự dày vò vì mối tình vỡ tan hiện hữu trong tâm hồn Kiều:

“Bây giờ trâm gãy bình tan
Kể sao cho xiết muôn vàn ân ân
Trăm nghìn gửi lạy tình quân
Tơ duyên ngắn ngủi có ngần ấy thôi
Phận sao, phận bạc như vôi
Đã đành nước chảy hoa trôi lỡ làng”

Kiều như đang chia sẻ với Kim Trọng, kể về những đau thương sâu thẳm trong tâm hồn. Mối tơ duyên đẹp nhưng quá ngắn ngủi, nàng phải “gửi lạy tình quân” để xin lỗi chàng. Nghe xót xa, day dứt! Cuối cùng, trong tuyệt vọng, Kiều thốt lên trong câm lặng:

“Ôi Kim lang, hỡi Kim lang
Thôi thôi, thiếp đã phụ chàng từ đây”

Đó là tiếng khóc xé lòng trong câm lặng của Kiều khi tự tay cắt đứt mối tơ duyên để bắt đầu một cuộc sống truân chuyên, lênh đênh cuối cùng của kiếp hồng nhan.

Trao duyên là đoạn trích nổi bật thể hiện nhân cách của Kiều một cách trọn vẹn. Không chỉ là lời nói thông minh, sắc sảo mà còn là sự hiếu thảo, thuỷ chung, lòng vị tha và đức hi sinh cao cả. Bao phủ đoạn trích là lối ứng xử khéo léo, thấu tình đạt lý của một người con gái trong xã hội xưa. Đồng thời, ta thấy tấm lòng của đại thi hào Nguyễn Du dành cho phụ nữ trong xã hội phong kiến, tràn đầy sự trân trọng và ngợi ca!
 

2. Vẻ đẹp nhân cách của Thúy Kiều qua đoạn trích Trao duyên, mẫu 2 (Chuẩn)

Văn học Việt Nam chứa đựng nhiều hình ảnh phụ nữ đặc sắc như nàng Tấm dịu dàng trong Tấm Cám hay Vũ Nương tốt bụng trong Chuyện người con gái Nam Xương. Thúy Kiều, xuất hiện từ Truyện Kiều, với tâm hồn thông minh và phẩm hạnh tuyệt vời, đã gây ấn tượng mạnh mẽ với độc giả. Trao duyên là đoạn trích khiến người đọc thêm yêu quý Kiều, không chỉ vì tài sắc mà còn vì phẩm hạnh và cốt cách tuyệt vời của nàng.

Là chị cả, Kiều là điểm tựa vững chắc cho gia đình. Cuộc sống êm đềm của nàng bị đảo lộn khi gia đình gặp án oan. Để cứu cha và em trai, Kiều hy sinh hạnh phúc cá nhân, quyết định bán mình. Mặc dù yêu Kim Trọng, nàng chọn “Hiếu” trước hạnh phúc cá nhân.

Kiều khao khát hạnh phúc, nhất là khi gặp Kim Trọng, nhưng sự lựa chọn giữa hạnh phúc cá nhân và bình yên gia đình là quyết định đau lòng nhất. Nàng chấp nhận hy sinh hạnh phúc bản thân để giữ cho gia đình bình yên. Không ai có thể hạnh phúc bên Kim Trọng khi người thân phải chịu đau khổ.

“Phận làm con trước phải đền ơn sinh thành”

Đạo lý hiếu thảo, phụng dưỡng cha mẹ là truyền thống lâu dài, và Kiều không là ngoại lệ khi quyết định bán mình để chuộc đền ơn cha. Hành động này là minh chứng cho lòng hiếu thảo và tình yêu gia đình sâu sắc của nàng.

Trả nghĩa cho chữ “hiếu”, Kiều đau lòng khi phải hy sinh tình yêu của mình với Kim Trọng. Biết mình đang phụ lòng người yêu, nàng quyết định trao duyên, nhờ em gái thay mình giữ lời nguyền hẹn với chàng Kim:

“Cậy em em có chịu lời
Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa
Giữa đường đứt gánh tương tư
Keo loan chắp mối tơ thừa mặc em.”

Nỗi đau của hạnh phúc khi chia lìa không gì sánh kịp, việc phải chia sẻ niềm hạnh phúc với người khác làm cho Thúy Kiều cảm thấy đau đớn và xót xa. Nhưng trước khó khăn, Kiều quyết định đối mặt với nó để bảo toàn tình cảm hiếu thảo và tình chị em. Thúy Kiều tỏ ra rất chân thành khi nói chuyện với Thúy Vân, thể hiện sự nhún nhường và lòng biết ơn đối với em gái. Mỗi lời nói, mỗi hành động đều làm tăng thêm nỗi đau trong trái tim Kiều, nhưng cô vẫn chấp nhận để bảo vệ tình cảm gia đình.

“Chiếc vành với tờ mây
Duyên này hãy giữ, vật này thuộc chung ta.”

Đau đớn như vậy chỉ đến từ việc trân trọng tình yêu hết mực. Kiều đối mặt với mâu thuẫn giữa trí óc và tình cảm, muốn giữ lại nhưng cũng muốn kết thúc mối quan hệ chưa đầy đủ. Sự đau đớn, uẩn khuất và bi ai đẩy Kiều vào bi kịch, nơi nỗi đau vỡ òa thành hàng nghìn mảnh.

“Dù trở thành vợ hay chồng
Xót lòng khi mệnh bạc chắc chẳng quên.
Mất điều gì đó của tin
Âm nhạc và hương thơm ngày xưa.
Mai sau, dù thời gian có trôi
Bản nhạc kia vẫn hương thơm hơn cả mùi trà.
Quay đầu nhìn bãi cỏ xanh
Nghe gió thì thầm, chờ đợi chị quay về.
Hồn vẫn ghi chặt lời thề
Cành liễu tan vỡ, đền nghìn cành tre thô.
Dạ đài nằm xa mặt trời
Nước mắt nhẹ rơi, nguyện cầu cho sự oan trái.

Trong kí ức tương lai mờ ảo mà Kiều hình dung, hình bóng của chàng Kim luôn hiện hữu, cùng những lời thề nguyện mà cô đã trao. Kiều giữ kín nỗi đau và tuyệt vọng, nhưng trong từng từ ngữ, nó vẫn rỉ máu, từng lời nói như đâm thấu vào trái tim, làm nó tê tái và đau đớn. Trong những tình huống khó khăn của cuộc sống, Kiều vẫn không bao giờ tự thương hại mình, luôn sống vì người khác và tìm niềm vui trong việc chăm sóc cho người khác. Điều này thực sự đáng trọng đại.

“Oh Kim lang! Hỡi chàng Kim lang!
Dừng lại, dừng lại, từ đây thiếp không còn là của chàng.”

Không chỉ là một người con hiếu thảo, sống trách nhiệm với gia đình và trung thành trong tình yêu, Thúy Kiều còn là hình mẫu của phụ nữ mạnh mẽ, can đảm, sẵn sàng hy sinh cho những giá trị mà cô theo đuổi. Trong Thề Nguyền, Kiều vượt qua những ràng buộc của thời kỳ phong kiến, tự quyết định hạnh phúc của mình. Những trói buộc của xã hội không thể ngăn chặn niềm khao khát tự do và hạnh phúc trong trái tim của cô.

“Cửa sổ ngoại kia rơi rèm dày,
Đèn lồng chiếu bóng vườn khuya, bước chân đi lẻ loi.”

Trao duyên là thời khắc Kiều quyết định số phận, dù biết rằng tương lai trước mặt là mờ mịt và tăm tối. Kiều dũng cảm đối mặt với mọi khó khăn vì tình yêu, sống hết mình ngay cả khi đau đớn. Trái tim nhỏ bé của cô vẫn luôn khao khát một tình yêu tự do, và mất đi tình yêu là mất đi ý nghĩa cuộc sống. Thái độ sống quyết liệt của Kiều là điều hiếm có trong thời đại đó.

Đoạn trích Trao duyên khiến vẻ đẹp phẩm hạnh của Kiều trở nên rạng ngời. Cô là biểu tượng của vẻ đẹp của phụ nữ Việt Nam, kế thừa và phát huy qua các thế hệ: can đảm, trung thành, hiếu thảo và giàu đức hi sinh.

Vẻ đẹp nhân cách của Thúy Kiều trong đoạn trích Trao duyên được thể hiện đầy đủ và đạt chuẩn. Đây là một mảnh ghép quan trọng, cho thấy sự khéo léo trong cách Kiều đối mặt với thách thức của số phận.

Nguyễn Du, nhà văn và nhà thơ lớn của thế kỷ XVI, đã để lại dấu ấn sâu sắc trong văn hóa Việt Nam. Truyện Kiều, tác phẩm nổi tiếng nhất của ông, phản ánh sự bất công trong chế độ phong kiến và ca ngợi vẻ đẹp tiềm ẩn của người phụ nữ. Trong đoạn Trao duyên, ông tinh tế vạch ra những đặc điểm nổi bật nhất của nhân cách Thúy Kiều, làm nổi bật giá trị của phụ nữ trong xã hội phong kiến.

Thúy Kiều và Thúy Vân, người con gái của một gia đình giàu có, trải qua số phận bi thảm khi cha Thúy Kiều bị vu oan và cả gia đình bị mất mát. Để chuộc tội cho cha và em trai, Thúy Kiều đành phải bán mình làm vợ lẽ cho Mã Giám Sinh. Bước nối duyên của Thúy Vân với Kim Trọng không chỉ là sự kết thúc đau lòng cho mối tình của Kiều với Kim Trọng mà còn là sự khởi đầu cho một cuộc đời hồng nhan đầy thăng trầm của Thúy Kiều trong 15 năm tù tội.

Trong cơn đau đớn gia đình, để bảo toàn chữ hiếu và chữ tình, Thúy Kiều nhờ Thúy Vân đảm nhận nhiệm vụ nối duyên với Kim Trọng. Kiều đã phải trưởng thành nhanh chóng, đối mặt với biến cố khi còn rất trẻ. Dù hiểu rằng việc này đầy khó khăn, nhưng Kiều vẫn dùng sự thông minh và khéo léo để sắp xếp mọi thứ. Trong việc nhờ Vân nối duyên, cô còn phải cẩn thận và thận trọng, đặt ra những rào cản để bảo vệ em gái.

“Cậy em em có chịu lời
Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa”

Mặc dù là chị, Thúy Kiều phải sử dụng ngôn từ như “cậy”, “chịu”, và hành động “lạy” để nói chuyện với Thúy Vân. Kiều biết rằng việc nhờ em gái đồng ý giúp mình nối duyên với Kim Trọng là một trách nhiệm khó khăn, đặc biệt khi Vân còn quá trẻ và chưa thấu hiểu sự phức tạp của tình hình. Thế nhưng, cô đã trình bày lòng của mình một cách chân thành, giải thích mọi chi tiết để Vân hiểu được nguyên nhân và lòng hiếu thảo của chị.

Thúy Kiều thể hiện sự thấu hiểu và lòng thông cảm đối với hoàn cảnh của em gái, bày tỏ rằng:

“Ngày xuân em còn dài lắm
Thương xót máu mủ tràn đầy lời nước non
Chị, thịt nát, xương mòn
Cười chín suối, thơm lây vẫn hãy còn.”

Kiều hiểu rằng Thúy Vân là người trẻ trung, chưa trải qua tình yêu, giờ phải gánh chịu việc kết hôn với người mà cô không yêu. Trong lòng Kiều, nỗi đau và xót xa nở rộ, vì tự do và hạnh phúc của cô đã kết thúc khi cô bán mình làm vợ lẽ, khi cô phụ Kim Trọng mất. Kiều đứng ở vị trí của người chị, hiểu và muốn em gái hiểu rằng tình cảm đầy đủ và sâu sắc có thể mang lại sự hài lòng, dù đau đớn và khó khăn. Trong những dòng thơ này, Kiều không chỉ thuyết phục em gái trao duyên, mà còn lồng ghép những dự cảm về tương lai khó khăn của mình.

Sau khi giải thích và khuyên nhủ, Thúy Vân có lẽ đã chấp nhận “duyên thừa” từ chị. Kiều bắt đầu chuyển giao tất cả những dấu hiệu của tình cảm giữa mình và Kim Trọng cho Thúy Vân, như một cách để gửi gắm, hy vọng rằng em gái và Kim Trọng sẽ tiếp tục mối lương duyên tốt đẹp thay thế cho mình.

“Chiếc vành với bức tờ mây
Duyên này thì giữ, vật này của chung.
Dù em nên vợ nên chồng,
Xót người mệnh bạc ắt lòng chẳng quên!
Mất người còn chút của tin,
Phím đàn với mảnh hương nguyền ngày xưa.”

Những vật phẩm như “chiếc vành”, “bức tờ mây”, và “phím đàn với mảnh hương nguyền” đều là biểu tượng cho mối tình đẹp đẽ giữa Kiều và Kim Trọng. Thế nhưng, giờ đây Kiều không còn tư cách để giữ lấy chúng. Trong lòng Kiều, có sự mâu thuẫn giữa lý trí và tình cảm khi nàng trao những kỷ vật này cho em gái. Nàng hy vọng rằng em gái và Kim Trọng sẽ tiếp tục mối quan hệ hạnh phúc. Trong lời dặn dò này, nổi bật sự hi sinh và lòng bao dung của Kiều, nhưng đồng thời cũng phản ánh mâu thuẫn trong tâm trí nàng khi để lại những dấu vết của tình yêu đã chấm dứt.

“Mai sau dù có bao giờ,
Đốt lò hương ấy, so tơ phím này.
Trông ra ngọn cỏ gió cây,
Thấy hiu hiu gió, thì hay chị về.
Hồn còn mang nặng lời thề,
Nát thân bồ liễu đền nghì trúc mai.
Dạ đài cách mặt, khuất lời,
Rảy xin chén nước cho người thác oan.”

Trong lời dặn dò, Kiều tưởng tượng về tương lai khi Thúy Vân và Kim Trọng sẽ chia sẻ những kỷ vật và đánh đàn cùng nhau. Nàng muốn đảm bảo rằng họ sẽ nhớ đến nàng, nhưng đồng thời cũng tiên đoán những đau đớn và mâu thuẫn trong tương lai. Sau khi sắp xếp mọi thứ, Thúy Kiều cảm thấy xót xa với mối tình tan vỡ với Kim Trọng.

“Bây giờ hoa trâm vỡ, bình tan,
Kể làm sao giữ được muôn vàn tình thân!
Trăm nghìn lời yêu tìm về quân,
Tơ duyên ngắn ngủi biến hóa đến thế nào!
Phận số bạc như vôi thế này?
Đã đành nước chảy hoa trôi lạc làng.
Ôi Kim Lang! Hỡi Kim lang!
Thôi thôi thiếp đã phụ chàng từ đây!”

Thúy Kiều dường như đang tìm kiếm ơn xin lỗi từ Kim Trọng, kể về những cảm xúc trong lòng, những gặp gỡ nay đã như “hoa trâm vỡ, bình tan”, điều tốt đẹp trước đây bỗng chốc tan vỡ không thể cứu vãn, nhưng trái tim của nàng với Kim Trọng vẫn không đổi “kể làm sao giữ được muôn vàn tình thân”. Nhưng đối mặt với tình thế hiện tại, Kiều không còn lựa chọn khác, buộc lòng “Trăm ngàn lời yêu tìm về quân” để xin lỗi, nàng đau lòng thốt lên “tơ duyên ngắn ngủi biến hóa đến thế nào” thể hiện nỗi nuối tiếc, đau buồn khi phải đối mặt với thực tế của cuộc sống. Trong những thăng trầm và biến cố, Thúy Kiều có vẻ đã trưởng thành và thấu hiểu cuộc sống và số mệnh của phụ nữ trong xã hội xưa, nàng thương cảm cho số phận của mình “sao bạc như vôi”. Đồng thời, nàng cũng bày tỏ những tâm trạng bất lực, đau đớn trước số phận qua hình ảnh “nước chảy hoa trôi lạc làng”, cùng với tiếng khóc than đau đớn, bước ngoặt, là lời than thở tuyệt vọng trong im lặng của một cô gái trẻ bị đánh mất hạnh phúc “Ôi Kim Lang! Hỡi Kim lang! Thôi thôi thiếp đã phụ chàng từ đây!” khi buộc phải tự mình chấm dứt duyên tơ, khép lại cuộc sống với nhiều hi vọng, mở ra một chặng đường đầy sóng gió, trải qua những khó khăn đến cùng của một số phận nữ đồng dao.

Ở những câu thơ cuối đoạn trích, Nguyễn Du không chỉ thể hiện tình yêu sâu sắc của Thúy Kiều dành cho Kim Trọng mặc dù đã lỡ hẹn, mà còn là sự nhận thức về số phận đau thương của Thúy Kiều, để nàng tự thương xót cho số phận của mình, đẩy bi kịch nhân vật lên đỉnh cao, đồng thời mô tả tấm lòng sắt son, sự thông minh, nhạy bén hiếm có của nhân vật. Cũng trong đoạn trích, Nguyễn Du rõ ràng làm nổi bật số phận đau khổ của Thúy Kiều, thể hiện tâm huyết đồng cảm sâu sắc của tác giả đối với nhân vật này, cũng như đối với nhiều phụ nữ khác trong xã hội xưa.

Trao duyên là đoạn trích nổi bật trong Truyện Kiều, thể hiện đầy đủ những phẩm chất nhân cách của Thúy Kiều, từ việc hiến dâng bản thân để cứu cha, đến việc tìm cách chấp nhận trọn vẹn tình yêu với Kim, đồng thời là tình yêu sâu sắc, trung thành mà nàng dành cho người yêu. Điều cuối cùng bao trùm cả đoạn trích là vẻ đẹp của cách hành xử, khéo léo, sự thấu hiểu về nhân tình và sự tự nhận thức về đau khổ của Thúy Kiều, làm nổi bật giá trị nhân đạo mà Nguyễn Du mong muốn truyền đạt: Sự hiểu biết và cảm thông với số phận của phụ nữ trong xã hội xưa.

4. Bài văn Vẻ đẹp nhân cách của Thúy Kiều qua đoạn trích Trao duyên, mẫu 4 (Chuẩn)

Nguyễn Du, cây đại cổ thụ của văn học trung đại Việt Nam, đặt dấu ấn sâu sắc với nhiều tác phẩm xuất sắc, trong đó 'Truyện Kiều' là tuyệt phẩm với sức sống bền lâu qua thời gian, ghi chép bằng cả chữ Nôm và chữ Hán. 'Truyện Kiều' không chỉ là một tác phẩm, mà còn là bức tranh sống động về vẻ đẹp nhân cách của Thúy Kiều, đặc biệt là qua đoạn trích 'Trao duyên'.

Đoạn trích 'Trao duyên' không chỉ làm nổi bật vẻ đẹp nhân cách của Thúy Kiều mà còn làm thấy rõ sự khôn khéo, thông minh, và sắc sảo của nàng. Cái khôn khéo, sắc sảo này của Thúy Kiều xuất hiện rõ ràng ở cách nàng nói và hành động khi nhờ Thúy Vân thay mình tiếp duyên với Kim Trọng:

Dựa vào em để chị có lời
Chị sẽ lên, lạy vài từ rồi thưa.

Có thể thấy, trong lời nói của Kiều, nàng đã lựa chọn từ ngữ sâu sắc. 'Cậy' thể hiện lòng trông chờ, nhờ vả, dựa dẫm toàn bộ vào đối tác. 'Lạy' và 'thưa' là những từ diễn tả thái độ, hành động của người dưới đối với người trên. Việc Thúy Kiều làm chị nhưng lại 'lạy', 'thưa' em mình là Thúy Vân, trong một tình huống như thế, trở nên hết sức hợp lý. Kiều không chỉ là chị, mà còn là người cần Thúy Vân giúp đỡ, và thông qua hành động đó, Kiều thể hiện sự thông minh, tinh tế của mình.

Không chỉ giới hạn ở đó, sự thông minh, sắc sảo của Thúy Kiều hiện rõ qua những lập luận để thuyết phục em. Trong lời thuyết phục đó, trước hết, Kiều nói về mối tình với Kim Trọng, một mối tình đẹp nhưng giữa đường đã đứt gánh, chỉ còn lại 'mối tơ thừa', tình cảm nay đứt gánh. Thêm vào đó, Kiều chia sẻ với em về hoàn cảnh khó khăn của mình, đứng giữa sự lựa chọn khó khăn giữa hiếu và tình. Cuối cùng, Kiều thuyết phục em bằng tình cảm chị em ruột thịt máu mủ và những dự cảm về cái chết, về tương lai.

Ngày xuân nở rộ, hãy còn xa
Xót tình máu mủ, thay lời nước non
Chị dù thân mình đã chờn lạc
Ngậm cười chín suối, hãy giữ mùi thơm.

Chắc chắn hơn cả, Thúy Kiều hiểu rõ Vân đang trẻ trung, còn nhiều thời gian và tương lai mở rộng trước mắt. Kiều mong Vân, vì tình chị em, máu mủ ruột thịt, chấp nhận lời kêu gọi của Kiều, kết duyên với Kim Trọng. Thêm vào đó, Kiều nói về cái chết của mình - một cái chết đẹp, thông qua việc sử dụng các thành ngữ như 'thân mình đã chờn lạc', 'ngậm cười chín suối'.

Với những hành động và từ ngữ Thúy Kiều dùng để thuyết phục Thúy Vân nối duyên với Kim Trọng, nàng thể hiện sự tinh tế, khôn khéo, thông minh và sắc sảo. Kiều không chỉ là người con gái sáng tạo, mà còn là người con hiếu thảo với gia đình và trung thành, giàu lòng ân tình với người yêu.

Gia biến ập đến gia đình Kiều được tài năng biểu đạt thông qua từ ngữ 'sóng gió bất kì'. Kiều đối diện với sự lựa chọn giữa hiếu và tình.

Sóng gió bất tận
Hiếu tình không lẽ vẹn đôi bề.

Lựa chọn giữa hiếu và tình là quyết định khó khăn của Kiều. Là con gái lớn, nàng không thể làm gì khác, nàng chọn hiếu, chọn hy sinh để giúp gia đình. Quyết định của Thúy Kiều là biểu hiện của tình cảm hiếu thảo, sẵn sàng hy sinh bản thân và tình yêu để đảm bảo hạnh phúc cho gia đình.

Là đứa con hiếu thảo, Thúy Kiều cũng là người tình thủy chung, tràn đầy ân tình với người yêu. Sự trung thành của Kiều hiện rõ khi nàng không quên nhắc nhở về những 'quạt ước, chén thờ' - những lời hẹn thề của cả hai. Trong bước khó khăn, Kiều không còn cách nào khác, nhờ em thay mình nối duyên với Kim Trọng và trao kỉ vật cho em. Việc trao kỉ vật không chỉ là minh chứng cho tình yêu của Kiều và Kim mà còn là lời dặn dò tận cùng cho em gái:

Vành và tờ mây
Đều thuộc về chung một trái tim này.

Những dấu vết của tình yêu Kiều và Kim trở thành 'của chung', nhưng 'duyên này' - tình yêu của Thúy Kiều dành cho Kim Trọng sẽ mãi mãi sống trong trái tim Kiều, không bao giờ phai nhòa. Lời thơ không chỉ thể hiện nỗi đau của Kiều mà còn là cách để chúng ta cảm nhận sâu sắc lòng trung thành và ân nghĩa của nàng đối với người yêu.

Cuối cùng, đoạn trích 'Trao duyên' cho thấy Thúy Kiều là người có tâm hồn hi sinh và lòng vị tha. Bán mình để chuộc cha và em, nhờ em nối duyên với Kim Trọng trước tai biến gia đình, Thúy Kiều nhận trách nhiệm hoàn toàn, tự nhận là người phụ bạc khiến tình yêu với Kim Trọng tan vỡ - 'Thôi thôi thiếp đã phụ chàng từ đây'. Hành động 'gửi lạy tình quân' của Kiều là cách để nàng mong muốn được tạ lỗi với Kim Trọng.