Tinh hoa về nội dung và nghệ thuật của bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng

Giá trị về nội dung và nghệ thuật trong Tây Tiến được biên soạn một cách tỉ mỉ, nhằm hỗ trợ cho các em học sinh tự học để mở mang và nâng cao kiến thức, cũng như rèn luyện kỹ năng viết văn ngày càng tiến bộ hơn. Đồng thời, qua đó, chúng ta có cơ hội hiểu sâu hơn về sự sáng tạo nghệ thuật của Quang Dũng.

Bức tranh về thiên nhiên miền Tây trong bài thơ Tây Tiến không chỉ đẹp mắt mà còn truyền tải được tình cảm sâu sắc của Quang Dũng đối với nơi này. Bài thơ thu hút người đọc bởi những giá trị về nghệ thuật và nội dung đặc sắc. Dưới đây là phân tích về giá trị nghệ thuật và nội dung của bài thơ Tây Tiến mời bạn đọc cùng thưởng thức. Bên cạnh đó, hãy khám phá thêm về phần mở đầu và kết luận của Tây Tiến, cũng như phân tích đoạn đầu tiên của tác phẩm.

Thông tin về tác giả Quang Dũng và bài thơ Tây Tiến

1. Tác giả nổi tiếng - Quang Dũng

• Quang Dũng (1921 - 1988), tên thật là Bùi Đình Diệm.
• Quê quán tại làng Phượng Trì, huyện Đan Phượng, tỉnh Hà Tây (nay là Hà Nội).
• Ông theo học Trung học tại Hà Nội. Sau Cách mạng tháng Tám, ông tham gia vào quân đội. Từ năm 1954, ông trở thành biên tập viên của Nhà xuất bản Văn học.
• Quang Dũng là một nghệ sĩ đa tài: viết văn, làm thơ, soạn nhạc…
• Trong năm 2000, ông được trao Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.
• Một số tác phẩm nổi bật: Mây đầu ô (thơ, 1986), Tuyển tập thơ văn Quang Dũng (1988)..

2. Bài thơ Tây Tiến

*Hoàn cảnh sáng tác

- Tây Tiến là tên của trung đoàn quân Tây Tiến, được thành lập từ năm 1947:

• Nhiệm vụ: hợp tác với quân đội Lào, bảo vệ biên giới Việt - Lào và chống lại quân Pháp ở Thượng Lào cũng như ở miền Tây Bắc Bộ của Việt Nam.
• Khu vực hoạt động: Hòa Bình, Sơn La, miền Tây Thanh Hóa và Sầm Nứa (Lào).
• Thành phần: chủ yếu là người Hà Nội, trong đó có nhiều học sinh, sinh viên.

- Vào cuối năm 1948, Quang Dũng chuyển đến đơn vị mới, nhưng nhớ về đơn vị cũ, ông đã viết bài thơ này tại Phù Lưu Chanh (một làng cũ thuộc tỉnh Hà Đông Cũ)

- Bài thơ ban đầu có tên là “Nhớ Tây Tiến”. Đến năm 1957, in lại bỏ từ “nhớ”, chỉ gọi là “Tây Tiến” và in trong tập “Mây đầu ô”

*Bố cục

• Phần 1. 14 câu đầu: Nỗi nhớ của Quang Dũng về vẻ đẹp của núi rừng Tây Bắc hùng vĩ và người anh hùng Tây Tiến.
• Phần 2. 8 câu tiếp theo: Đêm vui vẻ trong các hoạt động văn nghệ và bức tranh về sông nước miền Tây Bắc mơ mộng.
• Phần 3. 8 câu tiếp theo: Hình ảnh của người lính Tây Tiến hào hùng nhưng cũng đầy lãng mạn, với sự hi sinh và mất mát.
• Phần 4. Các câu còn lại: Tóm tắt về những ngày Tây Tiến và những kỷ niệm khó quên.

Giá trị về nội dung và nghệ thuật của Tây Tiến

1. Bản tóm tắt về Tây Tiến

Gợi ý 1:

- Bài thơ thành công trong việc tái hiện vẻ đẹp hùng vĩ và hoang sơ cùng với sự thơ mộng của núi rừng Tây Bắc. Nó phản ánh sự nhớ nhà của nhà thơ về đơn vị Tây Tiến: nhớ những hành trình gian khổ, những thử thách và hi sinh, nhưng cũng đầy những kỷ niệm đẹp và ấm áp; nhớ những đồng đội anh hùng trong Tây Tiến…

- Bài thơ thành công trong việc mô tả hình tượng người lính Tây Tiến hùng hậu và vẻ đẹp mơ mộng của thiên nhiên miền Tây tổ quốc.

-> Bài thơ thể hiện tình yêu thiên nhiên và sự gắn bó mạnh mẽ với đồng đội Tây Tiến của tác giả Quang Dũng => Sự kết hợp tuyệt vời giữa lãng mạn và lòng dũng cảm trong hình ảnh người lính cách mạng trong thơ của Quang Dũng

Gợi ý 2: 

Bao phủ toàn bộ bài thơ là sự nhớ nhà của tác giả về Tây Tiến: nhớ về những hành trình đầy gian khổ, những mất mát và niềm vui bên cạnh đồng đội; nhớ về vẻ đẹp hùng vĩ nhưng đầy nên thơ của thiên nhiên miền Tây nơi họ đã đi qua; nhớ về sự nhiệt tình và hạnh phúc của những người dân… Từ đó, nhà thơ đã thành công trong việc vẽ nên hình ảnh người lính Tây Tiến lãng mạn và hào hoa, mang trong mình vẻ đẹp kiêu hãnh và can trường – một bức tượng đài bất diệt vượt qua thời gian.

Gợi ý 3

Với cảm hứng lãng mạn và tài năng văn chương, Quang Dũng đã thành công trong việc vẽ nên hình ảnh người lính Tây Tiến trên nền thiên nhiên hoang sơ, dữ dội của núi rừng miền Tây mênh mông và đẹp đẽ. Hình ảnh người lính Tây Tiến mang trong mình vẻ đẹp lãng mạn và kiêu hãnh, toát lên vẻ hùng vĩ bi tráng.

Gợi ý 4

Toàn bộ bài thơ thể hiện sự nhớ nhà mãnh liệt của nhà thơ về đơn vị Tây Tiến: Nhớ về những hành trình gian khổ, những cảm giác thiếu thốn và hy sinh, nhưng cũng đầy những kỷ niệm đẹp, thú vị và ấm áp; nhớ về những đồng đội anh hùng trong Tây Tiến...

Nhờ đó, tác giả đã thành công trong việc mô tả hình ảnh người lính Tây Tiến với vẻ đẹp hào hùng, kiêu sa và bức tranh thơ mộng của thiên nhiên miền Tây quê hương.

=> Sự kết hợp lãng mạn và trang trọng là điểm nhấn đặc biệt của hình tượng người lính cách mạng trong thơ của Quang Dũng

2. Ý nghĩa nghệ thuật của Tây Tiến là gì?

Gợi ý 1

- Những sáng tạo về nghệ thuật của Quang Dũng với nét vẽ đa dạng đã tạo nên bức tranh tuyệt vời về thiên nhiên hùng vĩ và thơ mộng của miền Tây Bắc, cùng hình ảnh mạnh mẽ của người lính Tây Tiến.

- Bằng cách kết hợp hiện thực và lãng mạn, Quang Dũng đã tạo ra một giọng điệu riêng biệt cho thơ của mình, với sự độc đáo trong hình ảnh và ngôn ngữ, kết hợp giữa trang trọng cổ điển và sự mới mẻ.

• Hình ảnh thơ sáng tạo phong phú về mặt thẩm mỹ
• Ngôn ngữ thơ đa dạng, phong phú về phong cách; (trang trọng, cổ điển; sinh động, gợi cảm…), sử dụng những từ ngữ độc đáo (như chơi vơi, Mai Châu mùa em…), tên gọi địa danh cụ thể và gợi lên cảm giác mới mẻ.
• Giọng điệu: Từ sự nồng nhiệt và sôi động đến sự trầm tĩnh và chân thành…

=> Được coi là một tác phẩm nghệ thuật xuất sắc, gần như đạt đến đỉnh cao về mặt nghệ thuật.

Gợi ý 2:

Giá trị nghệ thuật của bài thơ:

• Điểm nhấn chính là sự linh hoạt trong nhịp thơ, cùng với đó là sự biến đổi của giọng điệu, từ sự hào hùng vui vẻ đến sự thiết tha bồi hồi…
• Sử dụng ngôn ngữ đa dạng, kết hợp nhiều từ Hán Việt để tạo không khí cổ kính. Sử dụng từ ngữ độc đáo, mang lại sự sống động, chân thực và gần gũi.
• Thành công trong việc kết hợp bút pháp hiện thực và lãng mạn, tạo ra bài thơ với vẻ đẹp bi tráng.
• Có nhiều sáng tạo trong hình ảnh, tạo ra điểm nhấn mới mẻ.

Gợi ý 3

Sự mãnh liệt và đầy thiết tha trong cảm xúc. Sử dụng ngôn ngữ giàu chất tạo hình và cực kỳ âm nhạc với nhịp điệu thơ biến đổi linh hoạt.

Sự hài hòa tinh tế giữa bút pháp hiện thực và lãng mạn. Sử dụng từ Hán Việt để mang lại hơi thở cổ kính; kết hợp từ ngữ độc đáo; sử dụng các từ mang tính biểu tượng của đời lính, tạo ra sự chân thực, cụ thể và hấp dẫn.

Giọng thơ biến đổi theo cảm xúc, từ sự bồi hồi với nỗi nhớ sâu đậm, đến sự lung linh của đêm hội núi rừng, từ kỉ niệm bâng khuâng, đến trang nghiêm, bi hùng trong hình ảnh của những đồng đội chiến đấu và hy sinh.

– Bút pháp kết hợp hiện thực và lãng mạn, tạo ra vẻ đẹp bi tráng

– Sáng tạo đa dạng về hình ảnh, ngôn ngữ, và giọng điệu:

+ Hình ảnh thơ phong phú, đa dạng và thẩm mỹ

+ Sử dụng ngôn ngữ thơ đa dạng, phong phú; (trang trọng, cổ kính; sinh động gợi tả gợi cảm…), với những kết hợp từ độc đáo (như chơi vơi, Mai Châu mùa em…), và việc sử dụng tên địa danh vừa cụ thể vừa gợi cảm giác mới lạ.

+ Giọng điệu: Thể hiện sự tha thiết bồi hồi, sự hồn nhiên vui tươi, sự bâng khuâng man mác, sự trang trọng, và sự trầm lắng…

= Được xem như một tác phẩm thơ xuất sắc, gần như đạt đến sự hoàn thiện về nghệ thuật.

Gợi ý 5

Bài thơ bắt đầu với việc giới thiệu về tác giả Quang Dũng và bối cảnh sáng tác của bài thơ. Quang Dũng được miêu tả như một nhà thơ tài năng và đa tài, và bài thơ 'Tây Tiến' được nhấn mạnh là một tác phẩm đặc biệt. Điều này giúp người đọc hiểu rõ hơn về nguồn gốc và tâm trạng của tác giả đối với bài thơ.

• Bút pháp lãng mạn: Quang Dũng dùng bút lãng mạn tạo ra hình ảnh tươi đẹp và cảm xúc sâu lắng. Ngôn ngữ kết hợp từ cổ điển và hiện đại, tạo nên tác phẩm hấp dẫn.
• Biểu đạt cảm xúc đa dạng: Thể hiện sự thay đổi của cảm xúc từ nhớ nhung đến lắng đọng, từ bi hùng đến cảm xúc bâng khuâng. Tạo sự đa chiều và phong phú cho tác phẩm.
• Nhịp điệu thơ: Thay đổi linh hoạt, thể hiện biến đổi của tâm trạng và cảm xúc của tác giả. Tạo cho bài thơ sống động và hấp dẫn.

Tóm lại, bài thơ 'Tây Tiến' của Quang Dũng không chỉ có giá trị nghệ thuật cao mà còn thể hiện sâu sắc tình cảm và tình yêu đối với thiên nhiên và đất nước. Đây là một tác phẩm vĩ đại trong văn học Việt Nam, được khán giả yêu thơ và nghiên cứu văn học đánh giá cao.

Phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật của Tây Tiến

Bài mẫu 1

Quang Dũng là một nghệ sĩ tài năng, không chỉ là nhà thơ xuất sắc mà còn có khả năng viết văn, soạn nhạc, vẽ tranh. Là một nhà thơ mang hồn thơ lãng mạn, bay bổng, các tác phẩm của ông đều giàu chất nhạc, chất họa. Bài thơ Tây Tiến do ông sáng tác năm 1948 không chỉ vẽ nên bức tranh thiên nhiên miền Tây thơ mộng, hùng vĩ và những người lính kiên cường, bất khuất mà còn là nỗi nhớ da diết của Quang Dũng đối với nơi đây. Bài thơ còn có sức hấp dẫn với người đọc bởi những giá trị nghệ thuật độc đáo.

Tây Tiến là đơn vị quân sự thành lập năm 1947 nhằm hỗ trợ quân đội Lào và bảo vệ biên giới Việt-Lào. Vùng hoạt động của họ từ Mai Châu, Châu Mộc đến Sầm Nứa và về phía Tây Thanh Hóa. Đa số lính Tây Tiến là người Hà Nội, trẻ tuổi và yêu nước. Quang Dũng từng làm đại đội trưởng tại đây trước khi chuyển đơn vị. Sống và chiến đấu lâu dài tại địa phương này khiến mọi thứ vẫn sống đậm trong ký ức của nhà thơ. Hoài niệm đã thúc đẩy ông sáng tác những bài thơ này.

Bài thơ khai mạc với hình ảnh miền Tây hoang vu, hùng vĩ và đầy thách thức.

Sông Mã ở xa rồi Tây Tiến ơi
Nhớ về rừng núi, nhớ chơi vơi

Sông Mã là dòng sông quen thuộc của miền Tây Bắc. Từ câu đầu tiên, Quang Dũng đã làm dấy lên nỗi nhớ sâu sắc dọc theo sông Mã. 'Tây Tiến ơi' thể hiện tình cảm thân thiết, yêu thương. Các địa danh như 'Sài Khao, Mường Lát, Pha Luông' được đề cập cụ thể, chính xác, tạo nên một bức tranh tổng quan về miền Tây giúp độc giả hiểu rõ hơn về địa hình qua từng câu thơ.

Sài Khao sương bao phủ đoàn quân mệt mỏi
Mường Lát hoa rơi trong đêm êm đềm
Leo dốc, vòm lưng leo thẳm
Heo hút mây, khẩu súng ngửi hương trời
Nhà ở Pha Luông mưa xa xôi

Tây Tiến dẫn con người lên đỉnh cao, vào chốn u ám của biên giới. Ấn tượng đầu tiên về núi rừng Tây Bắc là sương muối, sương lạnh, sương mù phủ trùm khắp nơi, che phủ cả đoàn quân vội vã đi qua. Những dốc cao hiểm trở nhưng đoàn quân vẫn kiên cường vượt qua. Mũ súng trên vai như biểu tượng 'súng ngửi trời' vừa thể hiện độ cao cao ngất ngưỡng, hoang sơ, vừa chứa đựng vẻ đẹp tinh thần của người lính.

Chiều chiều oai vệ thác gầm thét
Đêm đêm Mường Hịch cọp chơi người

Tiếng thác nước dữ dội hòa cùng tiếng hú man rợ của thú rừng tạo nên bầu không khí hoang dã, khó khăn, gian khổ. Quả thật là 'rừng thiêng nước độc'. Châu Mộc trong buổi chiều sương phủ dòng nước mênh mông huyền ảo. 'Hoa đong đưa' trên dòng nước không chỉ thể hiện sự thật mà còn ẩn chứa vẻ đẹp của các cô gái miền Tây Bắc. Nhân dân miền Tây đơn giản, gắn bó với cách mạng và bảo vệ lính Tây Tiến.

Tây Tiến đoàn binh chẳng mọc tóc
Quân xanh như màu lá dữ dằng oai hùm
Mắt trừng gửi mộng về bên kia biên giới
Đêm mơ Hà Nội hình dáng kiều diễm

Có lẽ hóa chất bom đạn của kẻ thù đã khiến mái tóc xinh đẹp của lính không còn như xưa, nhưng cũng có thể lính tự cắt tóc để tiện cho sinh hoạt. Màu xanh của áo ngụy trang hòa quyện với màu xanh của lá cây, thể hiện khuôn mặt xanh xao của lính khi sốt rét rừng. Khó khăn của lính Tây Tiến trong chiến tranh đã làm họ trở nên mạnh mẽ và gai góc hơn. Chúng ta có thể dễ dàng tưởng tượng đôi mắt của họ đầy căm hận và quyết tâm nhìn kẻ thù. Tuy nhiên, dù mạnh mẽ nhưng đôi lúc lính cũng đầy mơ mộng, nhớ về những cô gái Hà Nội thanh lịch, diễm kiều.

Rải rác biên phòng nằm xa nơi xa lạ
Trận địa đi không hối tiếc thanh xuân
Áo bào thay đổi chiếu, anh về với quê hương
Sông Mã vang lên khúc điều hành độc đáo

Sự mất mát, hy sinh không chỉ của một người mà của rất nhiều người. Hình ảnh 'áo bào' là chiếc áo lính mà tất cả các anh đang mặc cùng với 'về với quê hương' là cách diễn đạt giảm bớt gợi sự hy sinh của người lính. Hình ảnh cuối cùng 'sông Mã vang lên khúc điều hành độc đáo' là sự kính trọng tiễn biệt các anh. Có thể thấy, người lính nhìn nhận cái chết nhẹ nhàng, thanh thản, với họ cái chết không phải là mất mát mà là quay về với quê hương yêu thương.

Sự kết hợp giữa bút pháp lãng mạn và hiện thực đã giúp chúng ta hình dung được bức tranh thiên nhiên Tây Bắc vô cùng hùng vĩ, thơ mộng cùng với hình ảnh người lính khỏe mạnh. Ngôn ngữ sử dụng độc đáo, vừa có nét cổ kính, vừa mới lạ hấp dẫn. Giọng thơ thay đổi theo cảm xúc phức tạp của nhà thơ, tha thiết bồi hồi với nỗi nhớ, lắng đọng bâng khuâng, bi hùng với hình ảnh đồng đội một thời cùng chiến đấu và những mất mát, đau thương của những người ngã xuống vì đất nước. Qua đó, ta có thể thấy được vẻ đẹp riêng biệt, độc đáo trong ngòi bút tài hoa của Quang Dũng đã góp phần tạo nên sức hấp dẫn không thể bàn cãi cho tác phẩm và có chỗ đứng trong lòng người đọc.

Bài văn mẫu 2

Trong lịch sử văn học dân tộc, có biết bao tác phẩm văn học đã đến với người đọc như một cơn gió nhẹ thoảng qua, chẳng để lại chút hương nào. Nhưng cũng có những tác phẩm để lại dấu ấn mãi trong lòng độc giả. Tây Tiến cũng là một trong những tác phẩm thu hút mọi thế hệ như thế. Bài thơ có sức hấp dẫn đặc biệt bởi giá trị nghệ thuật độc đáo và giá trị nội dung sâu sắc.

Quang Dũng tiến vào làng thơ cách mạng bằng bài thơ Tây Tiến. Như một sự gắn kết tự nhiên, bài thơ này đã liên kết với tên tuổi của tác giả qua nhiều năm. Tác phẩm này là một trong những tác phẩm thơ đầy tâm huyết nhất của Quang Dũng và cũng là một 'kiệt tác' của văn học cách mạng chống Pháp.

Khi nói về sức hấp dẫn của một tác phẩm, chúng ta đang nói về cái hay, cái đẹp, cái độc đáo của nó. Giá trị nội dung và nghệ thuật là thước đo chính xác nhất cho sức hấp dẫn của một tác phẩm. Xuân Diệu đã từng nói: 'Câu thơ hay phải hay cả về hình thức lẫn ý nghĩa'. Sức hấp dẫn của một bài thơ phải được tạo ra bằng sự hài hòa giữa ý tưởng và hình thức nghệ thuật. Hai yếu tố này sẽ kết hợp để tạo ra một tác phẩm văn học hoàn chỉnh với giá trị thẩm mỹ cao. Bài thơ Tây Tiến có sức hấp dẫn mạnh mẽ vì sự kết hợp hài hòa giữa ý tưởng, nội dung và hình thức biểu hiện. Nó không chỉ mô tả bức tranh thiên nhiên miền Tây vừa thơ mộng, vừa hùng vĩ, vừa hiểm trở mà còn thể hiện những cảm xúc sâu sắc trong lòng nhà thơ.

Bài thơ Tây Tiến được viết sau khi nhà thơ rời khỏi khu vực Tây Tiến một thời gian. Quang Dũng cũng là một thành viên trong đơn vị đó. Đội quân Tây Tiến có nhiệm vụ phối hợp với quân đội Lào để bảo vệ miền Tây. Có lẽ là do đã sống và chiến đấu lâu dài trên đất này, vẻ đẹp thiên nhiên miền Tây vẫn in sâu trong tâm trí của nhà thơ. Vì vậy, khi viết bài thơ này, hình ảnh của thiên nhiên trở lại trong ký ức của tác giả với vẻ đẹp hùng vĩ và thơ mộng.

Đất đai miền Tây vẫn hoang vu, hùng vĩ và gian khổ như đã được mô tả trong bài thơ. Những câu thơ gọi tên các địa danh như 'Sông Mã, Sài Khao, Mường Lát' đã tạo ra một không gian cụ thể và chính xác. Những dòng thơ như muốn vẽ lên những đặc điểm tổng quan về miền Tây. Người đọc có thể tưởng tượng về vùng đất này qua từng câu thơ:

Sài Khao che phủ đoàn quân mệt mỏi

Hình ảnh của sương mù rất rõ ràng, tạo ra ấn tượng mạnh mẽ. Đây không phải là lớp sương mỏng manh 'chùng chình qua hẻm' như trong thơ của Hữu Thỉnh, mà đây là lớp sương dày đặc, phủ kín không gian. Miền Tây hiện lên trong câu thơ như một thế giới mịt mù và cả sự mệt mỏi của đoàn quân cũng lẻn vào sương. Câu thơ không chỉ mô tả cảnh vật, mà còn gợi lên sự gian khó của đoàn quân Tây Tiến trong cuộc hành trình dài vạn dặm, vẻ đẹp hùng vĩ của miền Tây cũng được thể hiện cụ thể trong những dòng thơ:

Lên dốc khuỷu, leo dốc thăm thẳm
Heo hút mây đọng sương khói cõi trời
Leo lên ngàn thước, leo xuống ngàn thước
Ở nhà Pha Luông mưa rơi trên xa xa biển.

Khổ thơ là một minh chứng cho hiện tượng 'thơ trung có họa', 'thơ trung có nhạc'. Chỉ với bốn câu thơ, Quang Dũng đã tạo ra một bức tranh hoành tráng, diễn đạt sự hiểm trở, dữ dội, hoang vu và u ám của núi rừng miền Tây. Một loạt từ ngữ như 'khuỷu', 'thăm thẳm', 'heo hút' đã thành công diễn đạt sự khó khăn và chiều cao không tưởng của núi rừng Tây Bắc. Chỉ hai từ 'thăm thẳm' đã vẽ nên trong tâm trí độc giả một hình ảnh rõ nét, gợi lên cảm giác choáng ngợp. Không phải là 'cao chót vót' mà là 'thăm thẳm'. Từ 'chót vót' chỉ diễn đạt độ cao, trong khi từ 'thăm thẳm' lại tả được độ cao vô hạn như vượt ra khỏi tầm mắt. Đặc biệt, hình ảnh 'mây sương đọng sương' được nhà thơ sử dụng một cách khéo léo, giàu tính thơ. Câu thơ không chỉ tôn thêm độ cao, mà còn gợi lên vẻ đẹp tinh thần của người lính. Họ có sức mạnh vượt qua đất trời, tâm hồn họ luôn đầy sức sống, lạc quan. Đoạn thơ này có nhiều thanh âm trầm khiến cho nhịp thơ cứng cáp, sắc nét. Đọc câu thơ, ta cảm thấy như đang trải qua những khó khăn, nguy hiểm của cảnh vật. Nhịp thơ 4/3 kết hợp với từ ngữ 'dốc', 'ngàn' càng làm nổi bật độ cao, chiều sâu mênh mông của núi rừng miền Tây. Nhưng từ đỉnh cao 'ngàn thước' đó, tâm hồn của người lính lại mở ra, nhìn ra xa xôi giữa cả đất trời:

Ở nhà ai Pha Luông, mưa rơi xa xa Câu thơ toàn thanh kết hợp với vần 'ơi' ở cuối câu tạo ra cảm giác bao la, rộng lớn và cảm giác mưa sương mơ hồ. Từ 'xa xa' được sử dụng một cách tinh tế. Nhà thơ đã dùng không gian biên đê để mô tả không gian rừng núi. Trước mắt người lính, cảnh vật được bao bọc trong lớp sương đẹp như một bức tranh lụa phương Đông mơ hồ, thanh nhã.

Đọc bốn câu thơ trên, ta cũng không thể không nhớ đến trường ca Từ đêm mười chín của Khương Hữu Dụng:

Ở đây cao vời vợi dốc Ông Mạnh
Ở đây ầm ầm đổ thác không tên.

Nhưng có lẽ những câu thơ nói về sự gian nguy, hiểm trở đó không dữ dội, mạnh mẽ như trong Tây Tiến. Bức tranh miền Tây của Quang Dũng thật hùng vĩ, hiểm trở và cũng thật nên thơ

Bức tranh thiên nhiên miền Tây cũng khiến người đọc ngạc nhiên trước vẻ đẹp lãng mạn, thơ mộng:

Trong đêm hơi, hoa về Mường Lát

Câu thơ với nhiều âm vần tạo ra giai điệu nhẹ nhàng, lan tỏa sự đặc trưng của miền Tây. Cảnh thực tế, cảnh mơ hồ. Từ 'hoa về' được biến đổi gợi lên nhiều suy tưởng: hoa nở hay ai mang hoa về? Hình ảnh 'đêm hơi' đang chập chờn lay động giữa các lớp ý nghĩa. Đó có thể là đêm sương, đêm khói hay đêm mơ hồ? Cảnh vẻ đẹp như sương, như hồn người trôi dạt. Câu thơ đẹp, u tối, lấp lánh làm cho sự 'mệt mỏi' của đoàn quân trong câu trên như tan biến. Nếu 'thơ là nơi phản ánh rõ ràng nhất, sâu sắc nhất sức mạnh ma thuật của ngôn ngữ' thì câu thơ này cũng đúng như vậy!

Không chỉ miêu tả cảnh núi rừng đầy hiểm trở, Quang Dũng còn vẽ nên bức tranh sông nước thơ mộng, đong đầy kỷ niệm chia ly:

Người đi Châu Mộc chiều sương ấy
Có nhớ hồn lau nơi bến bờ.

Câu thơ như một giấc mơ nhẹ nhàng giống cảnh vật thiên nhiên. Từ 'chiều sương' kêu gọi không gian dòng sông trong một buổi chiều tràn ngập màn sương. Khung cảnh thiên nhiên yên bình như làm dấy lên một cảm giác buồn buồn. Con sông ấy dường như chảy từ thời kỳ cổ xưa, mang theo câu chuyện huyền thoại của người xưa. Hình ảnh cây lau trong không gian vắng vẻ, mờ mịt 'nơi bến bờ' tạo ra một ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc. Hồn lau có thể là hiện thân của linh hồn người lính Tây Tiến trở lại nơi đây, hoặc là tình cảm trìu mến của người dân miền Tây dành cho lính Tây Tiến? Câu thơ gợi nhớ đến 'hồn lau' - hồn của mùa thu trong thơ Chế Lan Viên:

Ngàn lau mỉm cười dưới ánh nắng
Hồn của mùa thu đã về
Hồn mùa thu sắp ra đi
Ngàn lau vẫy vùng màu trắng.

(Lau mùa thu)

Có phải hồn lau đã kêu gọi tinh thần của nhà thơ khi ông đồng cảm với cảnh vật?

Qua những câu thơ đẹp, các nhà thơ đã biến một loài hoa trở nên bất tử trong lòng độc giả. Quang Dũng đã tái hiện một bức tranh sông nước miền Tây yên bình, lặng lẽ. Đó chính là vẻ đẹp mê hoặc, thơ mộng của thiên nhiên Tây Bắc mà sau này Nguyễn Tuân đã phản ánh trong tác phẩm Người lái đò Sông Đà. Vẻ đẹp của cảnh vật đã tạo ra sức hút mạnh mẽ trong lòng người.

Nhớ về Tây Tiến, trong kí ức của Quang Dũng không chỉ ghi lại bức tranh thiên nhiên tươi đẹp mà còn nêu bật vẻ đẹp của con người miền Tây. Đó là hình ảnh lãng mạn của các cô gái trong buổi liên hoan:

Doanh trại sôi động với bữa tiệc hoa lửa
Đó là em mặc trang phục đẹp bao giờ
Khèn hò vang vọng giọng hát dịu dàng
Nhạc từ Viên Chăn khuấy động tâm hồn thơ mộng.

Buổi liên hoan văn nghệ đang diễn ra cùng với vẻ đẹp của các cô gái vừa thực vừa mơ mộng. Câu thơ nhẹ nhàng và dịu dàng như tiếng khèn vang vọng đưa lòng người đến một nơi xa xôi. “Sôi động” như là sự bất ngờ, ánh sáng chợt lóe lên khiến cho cả đoạn thơ trở nên rực rỡ. Hai từ “đó là” biểu hiện sự ngạc nhiên, ngỡ ngàng kết hợp với tình cảm chân thành, trìu mến. Đó là ánh mắt của người lính Tây Tiến đang mê mải trước vẻ đẹp của các cô gái. Trong bức tranh rực rỡ ánh lửa, tiếng khèn rền rĩ, cả cảnh vật và con người đều như đang múa ca, hân hoan, choáng ngợp. Nhân vật chính, tâm hồn của đêm văn nghệ là những cô gái nơi núi rừng Tây Bắc bất ngờ xuất hiện trong những bộ trang phục lộng lẫy, vừa xinh đẹp, vừa đầy tình tứ, “nàng e ấp” trong những vũ điệu sôi động mang hơi thở của vùng đất lạ đã làm cho tâm hồn của người lính Tây Tiến và cả tâm hồn của người đọc đều bị cuốn hút. Đó có phải cũng là biểu hiện của tình đồng bào quân dân mạnh mẽ, “như cá với nước”? Tất cả đã tạo nên “Nhạc từ Viên Chăn khuấy động tâm hồn thơ mộng”. “Khuấy động tâm hồn thơ mộng” và đồng thời làm sâu lắng nỗi nhớ trong lòng người, khiến cho người lính khi chia tay vẫn còn nghẹn ngào “nhớ ơi” và người đọc cũng cảm nhận được sức hút của bài thơ Tây Tiến.

Tuy nổi bật nhất trong bức tranh Tây Tiến là hình ảnh người lính, nhưng họ lại là trọng tâm của nỗi nhớ và sức hấp dẫn trong bài thơ này. Người lính Tây Tiến hiện ra với hai vẻ đẹp hoàn hảo: vừa hào hùng, vừa quý phái.

Tượng đài của người lính Tây Tiến trong bài thơ mang một vẻ đẹp hùng vĩ. Vẻ đẹp đó được nhà thơ khám phá và tái hiện trong mối quan hệ với thiên nhiên uy nghi.

Trong thơ cổ, con người thường xuất hiện nhỏ bé, bất lực trước vẻ đẹp mênh mông của thiên nhiên:

Nhưng trong Tây Tiến, hình ảnh của người lính lại được vẽ dưới tư thế là chủ thể trữ tình. Trên nền dữ dội của thiên nhiên, người lính hiện ra với vẻ đẹp vĩ đại, đầy tráng lệ. Họ đã vượt qua mọi khó khăn: từ sự hiểm nguy của núi rừng đến sự dữ tợn của thú vật:

Chiều chiều thác nước oai linh vang tiếng ầm ĩ
Đêm đêm Mường Hịch, loài cọp trêu người.

Câu thơ miêu tả về những nguy hiểm với lối ngôn ngữ hùng hổ, coi thường, loại bỏ sự bi lụy của cảm xúc trong câu trên. “Cọp trêu người” vừa mang tính chất vui vẻ của người lính và đồng thời cũng rất mạnh mẽ. Đó chính là đẹp của người lính Tây Tiến. Trong suốt hành trình của bài thơ, vẻ đẹp đó dần dần lộ ra:

Tây Tiến quân đội không có tóc
Chiến binh với màu xanh lá cây oai hùng.

Quang Dũng đã chọn ra những đặc điểm đặc trưng nhất của người lính Tây Tiến để tạo nên bức tượng đài tập thể về họ. Sự bi và sự hùng mạnh là hai nguyên liệu chính của tượng đài. Chúng kết hợp với nhau tạo nên vẻ đẹp tráng lệ - sự kiêu hãnh chung của bức tượng. Từ “đoàn binh” gợi lên không khí hào hùng với màu sắc sử thi, thể hiện sức mạnh của đoàn quân Tây Tiến. Chi tiết “không mọc tóc”, “quân xanh màu lá” không chỉ là kết quả của trí tưởng tượng mà còn là dấu hiệu của một giai đoạn lịch sử khi cuộc kháng chiến còn nhiều khó khăn, thiếu thốn. Cái màu xanh mờ nhạt, đầy bệnh tật ấy hiện ra qua góc nhìn của Quang Dũng nhưng vẫn phản ánh được sự oai vệ, dữ dội của những con hổ trong rừng sâu. Người đọc tự nhiên nghĩ đến những bài thơ của Chính Hữu:

Tôi và anh đều biết cảm giác rét run
Người run rẩy vì mồ hôi ướt sàn.
Hoặc những hình ảnh cụ thể trong thơ của Tố Hữu:
Những giọt mồ hôi rơi xuống
Trên gương mặt anh sáng bóng.

Đó là hiện thực trần trụi của cuộc chiến, nhưng trong thơ của Quang Dũng, người đọc vẫn có thể khám phá vẻ đẹp hùng vĩ của những người lính:

Lưu lạc trên biên giới xa xôi
Đi trận không hối hận cho năm xanh.

Tư thế ra đi của người lính đã tôn lên vẻ đẹp hùng hồn đến kỳ diệu. Từ “lưu lạc” gợi lên cảnh kinh hoàng và thực tế rằng đã có rất nhiều người hy sinh dọc đường chiến trường - điều mà những người lính phải đối mặt. Câu thơ như ánh sáng chói chang của một lòng trung thành, một tinh thần quyết tâm của những người lính. Đọc dòng thơ, người đọc có thể cảm nhận được tinh thần đối mặt với mọi khó khăn của người lính:

Thanh niên không nuối tiếc nổi vàng bạc đầu.

Vẻ đẹp kiêu hãnh của người lính Tây Tiến đạt đến đỉnh cao khi nhà thơ đề cập đến cái chết, sự hy sinh:

Chiến cụt, áo bào trở về quê
Dòng sông Mã vang lên khúc độc mạnh mẽ.

Cách diễn đạt giảm nhẹ “về đất” phản ánh tư duy chấp nhận cái chết một cách nhẹ nhàng, thanh thản của người lính. Sự nhân hóa nghệ thuật khiến sông Mã trở nên sống động, có hồn: dòng sông Mã như vang lên bản nhạc bi phân, làm rộn ràng núi rừng. Dường như vẻ đẹp hùng vĩ của người lính không chỉ được tái hiện trong thơ mà còn được kết hợp với cảnh vật núi rừng.

Để tạo ra hình ảnh toàn diện về người lính Tây Tiến, không thể không đề cập đến vẻ đẹp lãng mạn của họ, vẻ đẹp đó được thể hiện thông qua sự đồng cảm với thiên nhiên và con người miền Tây. Đặc biệt là qua tình yêu lãng mạn:

Đêm mơ Hà Nội với dáng vóc thơm mát.

Nếu trong thơ của Nguyễn Đình Thi, người ra đi luôn mang theo hình ảnh của người yêu thì người lính Tây Tiến - những học sinh thủ đô lại mang theo hình ảnh đẹp lung linh. Sự lãng mạn, thoải mái phong tình ấy đã tạo nên vẻ đẹp hào hoa cho hình ảnh của người lính. Nỗi nhớ của người lính Tây Tiến khác biệt hoàn toàn so với nỗi nhớ đơn giản, bình dị, “quê mùa” của Hồng Nguyên:

Một vài người vợ trẻ
Đứng chờ bên nồi gạo nấu canh khuya.
Hoặc nỗi nhớ giản dị, thường ngày trong thơ Chính Hữu:
Giếng nước dưới gốc đa, nhớ người đi lính

Tóm lại, tất cả những vần thơ ấy đều thể hiện tâm trạng, tình cảm, tình yêu của người lính.

Với cái nhìn mới, góc nhìn mới, cách diễn đạt mới, Quang Dũng đã tái hiện lại hoàn hảo vẻ đẹp của người lính. Tình yêu riêng tư là động lực giúp họ vượt qua mọi khó khăn, thử thách. Hình ảnh người lính Tây Tiến kết hợp giữa bản tính chiến sĩ và thi sĩ. Điều mới mẻ ấy đã làm cho bài thơ Tây Tiến trở thành một tác phẩm vĩ đại: 'vẫn sống muôn đời với núi sông' (Giang Nam)

Đọc bài thơ, người đọc như đang đứng giữa không gian miền Tây, vừa hùng vĩ, vừa thơ mộng với sự phác họa chân thực về con người, thiên nhiên. Để có được bức tranh chân thực đó, nhà thơ cần có sự “xúc động hồn thơ” với những tình cảm chân thực. Bài thơ không chỉ là tiếng lòng của một người mà còn nói lên tâm trạng của mọi người, của những con người đã từng chiến đấu quyết liệt. Đó là sự liên kết máu thịt, là tình yêu sâu sắc đối với đất nước của mỗi người. Trong tác phẩm này, Quang Dũng đã thể hiện một cách tuyệt vời, hiệu quả nghệ thuật tương phản, bút pháp sử thi và cảm hứng lãng mạn. Bài thơ chứng tỏ cho lời khẳng định của Sóng Hồng “Thơ là thơ, đồng thời là họa, là nhạc, là chạm khắc theo một cách riêng”. Quang Dũng cũng là một ví dụ điển hình cho khả năng thống trị, sáng tạo những hiện thực mở của nhà nghệ sĩ. Tây Tiến là một trong những bài thơ tiên phong hiếm hoi khám phá vùng đất xa xôi phía Tây. Bài thơ đã tìm thấy con đường riêng để đi sâu vào lòng người đọc qua nhiều thế hệ! Qua bài thơ này, những thế hệ kế tiếp cũng rút ra một bài học quý báu: Tài năng phải đi kèm với tâm hồn cao quý của người nghệ sĩ mới có thể tạo ra những tác phẩm bất hủ.

Cái chết chỉ khuỵu gối trước nghệ thuật đích thực. Bài thơ Tây Tiến cũng là một tác phẩm đích thực như vậy. Với một sức cuốn hút đặc biệt, thi phẩm này sẽ mãi mãi làm say đắm lòng người qua hàng ngàn thế hệ.

Bài văn mẫu 3

Bài thơ đã tái hiện được sự hùng vĩ, hoang dã và nguyên sơ của vùng núi Tây Bắc, đồng thời không thiếu đi vẻ đẹp mộng mơ. Qua đó, tác giả thể hiện một cách chân thành nỗi nhớ thương sâu sắc đối với những người lính Tây Tiến: nhớ những chặng đường gian khổ họ đã qua, nhớ những nỗi thiếu thốn và hy sinh, nhưng cũng đầy ấm áp và ý nghĩa; nhớ về những đồng đội anh dũng của mình... Tác giả đã thành công trong việc miêu tả hình ảnh của những người lính Tây Tiến với vẻ hào hùng và hoa mỹ, cũng như vẻ đẹp hùng vĩ và thơ mộng của thiên nhiên miền Tây tổ quốc. Thông qua đó, chúng ta cũng có thể cảm nhận được tình yêu thiên nhiên và tình thân ái với đồng đội của tác giả Quang Dũng. Sự kết hợp giữa tình yêu và lãng mạn tạo nên vẻ đẹp độc đáo cho hình ảnh của người lính cách mạng trong bài thơ của ông.

Giá trị nghệ thuật của bài thơ được thể hiện qua sự chân thành và mãnh liệt của cảm xúc. Ngôn ngữ trong bài thơ phong phú và tạo nên âm điệu, nhịp điệu thơ phong phú. Sự kết hợp giữa hiện thực và lãng mạn được thể hiện một cách hài hòa. Sử dụng ngôn ngữ Hán Việt mang lại một hơi thở cổ điển; các từ ngữ được kết hợp một cách sáng tạo; và những từ ngữ đậm chất quân đội tạo ra một bức tranh chân thực, cụ thể và sống động.

Giọng văn trong bài thơ thay đổi theo từng cảm xúc, từ sự nhớ nhung sâu sắc, đến những phút giây hồi hộp trên núi rừng, từ những kí ức dường như bất tận, đến những khoảnh khắc yên bình, từ sự trang trọng, nghiêm túc đến hình ảnh của những đồng đội đã từng chiến đấu và hy sinh cùng nhau.

Ngoài ra, mời các bạn tham khảo một số bài văn mẫu khác về bài thơ Tây Tiến như:

• Phân tích bài thơ Tây Tiến
• Cảm nhận về bài thơ Tây Tiến
• Phân tích hình ảnh của người lính trong bài thơ Tây Tiến
• Phân tích bức tranh về thiên nhiên trong Tây Tiến
• Phân tích khổ thơ 1 của Tây Tiến
• Phân tích khổ thơ 2 của Tây Tiến
• Phân tích khổ thơ 3 của Tây Tiến