Tinh tế cái tôi trong bài thơ 'Vội Vàng'

Đề bài: Hãy phân tích và làm nổi bật Cái tôi trữ tình trong bài thơ 'Vội Vàng', để cảm nhận cái tôi yêu đời, yêu thiên nhiên chân thành của nhà thơ Xuân Diệu.

Phân tích Cái tôi trữ tình trong bài thơ Vội vàng
 

Bí quyết Chiến thuật phân tích bài thơ, đoạn thơ để đạt điểm cao

I. Kịch bản Phân tích Cái tôi trữ tình trong bài thơ Vội vàng

1. Khai mạc
- Giới thiệu về nhà thơ Xuân Diệu (đặc điểm sáng tác, những tác phẩm tiêu biểu,...).
- Tổng quan về bài thơ Vội vàng.
- Đặt ra vấn đề chính: Cái tôi trữ tình trong bài thơ Vội vàng.

2. Phần thân bài

a. Cái tôi yêu đời mê đắm, rực rỡ
- Bốn câu đầu bài thơ tạo nên hình ảnh một cái tôi đầy ước mơ, nhưng khi ta khám phá sâu hơn, chúng ta nhận thấy đó chỉ là biểu hiện của niềm khao khát trải nghiệm màu sắc cuộc sống.
+ 'Nắng', 'gió' là những yếu tố thiên nhiên không thể kiểm soát.
+ Cái tôi của Xuân Diệu muốn 'tắt nắng', 'buộc gió' để giữ lại vẻ đẹp, sắc màu, hương thơm của cuộc sống.
→ Tất cả chỉ có thể giải thích bằng niềm khát khao giữ mãi hương sắc cuộc đời...(Tiếp theo)

>>  Xem Dàn ý Phân tích Cái tôi trữ tình trong bài thơ Vội vàng đầy đủ tại đây.

II. Bài viết mẫu Cái tôi trữ tình trong bài thơ 'Vội Vàng'

Phong trào thơ Mới để lại ấn tượng sâu sắc trong văn hóa Việt Nam với các nhà thơ nổi tiếng như Nguyễn Bính, Hàn Mặc Tử, Huy Cận, Thế Lữ,... Xuân Diệu cũng góp phần quan trọng với nhiều tác phẩm độc đáo, trong đó có bài thơ Vội vàng. Đọc Vội vàng, chúng ta sẽ khó quên cái tôi trữ tình, đầy thú vị trong tác phẩm này.

Trước hết, cái tôi trữ tình trong bài thơ Vội vàng là sự yêu đời mãnh liệt, hứng khởi và khát khao trải nghiệm vẻ đẹp tinh tế của 'thiên đường trên mặt đất'. Bốn câu thơ đầu bài đã khắc họa một cái tôi với những ước muốn tưởng chừng như không thể, nhưng lại là thể hiện niềm khao khát giữ mãi hương sắc cuộc sống.

Tôi muốn nắng tắt đi
Cho màu sắc không phai nhạt
Tôi muốn gió bị buộc lại
Cho hương thơm không bay đi

Của 'tôi' trong bài thơ xuất hiện với ước muốn mạnh mẽ, với nhiều người có thể đánh giá là phi thực tế, bởi vì 'nắng', 'gió' thuộc về tự nhiên và không ai có thể kiểm soát chúng. Tuy nhiên, cái tôi của Xuân Diệu lại muốn 'tắt nắng', 'buộc gió' để giữ lại màu sắc, vẻ đẹp, và hương thơm cho cuộc đời. Điều này chỉ có thể giải thích qua khát khao trải nghiệm và thưởng thức vẻ đẹp của thiên nhiên, tạo vật. Chín câu thơ tiếp theo tiếp tục làm nổi bật cái tôi yêu đời, khát khao tận hưởng vẻ đẹp giữa cuộc sống hiện thực.

Của ong bướm vẻ đẹp đây, tuần tháng ngọt ngào;
Này đây hoa cỏ trên đồng nội tươi tắn;
Này đây lá xanh lá cây phiêu lãng;
Của yến anh nồng thắm đây, khúc tình si.
Và ở đây ánh sáng chớp lóe lên mi mắt;
Mỗi buổi sớm, niềm vui thần tiên hằng gõ cửa;
Tháng giêng êm đềm như đôi môi gần;

Bằng cách sử dụng hình ảnh thơ độc đáo, mới lạ và cuốn hút như 'ong bướm', 'tuần tháng mật', 'đồng nội xanh tươi', 'yến anh', cùng với phép điệp 'này đây', tác giả tạo nên một bức tranh 'thiên đường trên mặt đất', đẹp đẽ và tràn ngập tình cảm, mời gọi mọi người đến thưởng thức. Đặc biệt, so sánh tinh tế 'Tháng giêng êm đềm như đôi môi gần' làm nổi bật vẻ đẹp tình tứ của bức tranh xuân, tất cả như đang hòa mình, tạo nên không khí tràn đầy tình yêu. Trước bức tranh thiên nhiên huyền diệu, cái tôi trữ tình không thể giấu đi niềm hạnh phúc, sự hân hoan, và tình yêu đời mãnh liệt, rực rỡ của chính mình.

Tôi tràn ngập sung sướng, nhưng vội vàng một phần
Tôi không đợi nắng hạ mới mong đến mùa xuân.

Hơn nữa, cái tôi trữ tình trong bài thơ còn là cái tôi với quan điểm sáng tạo và lo lắng trước sự trôi chảy của thời gian, của tuổi trẻ.

Xuân vừa đến, đồng nghĩa với sự trôi qua của nó,
Xuân còn non, đồng nghĩa với sự già nua của thời gian
Nhưng khi xuân kết thúc, tức là tôi cũng mất đi.
Lòng tôi mở rộng, nhưng vận mệnh trời lại hạn chế,
...
Phải chăng là lo sợ về sự phai tàn đang ngóng đợi?

Không bao giờ nữa, ôi! Không bao giờ...

Trước cái tôi của Xuân Diệu, đã có nhiều nhà thơ nói về quan niệm về thời gian, nhưng chỉ khi đọc Vội vàng của ông chúng ta mới thấy thấu cảm sâu sắc về cách nhìn của ông về thời gian. Nếu những nhà thơ trước kia thường nói về sự tuần hoàn của thời gian, 'xuân đến xuân đi, xuân lại về', thì ở đây, Xuân Diệu thông qua việc sử dụng từ ngữ giải thích 'nghĩa là' và các cặp từ đối lập như 'tới' - 'qua', 'non' - 'già'... đã thể hiện quan niệm tuyến tính về thời gian. Với ông, thời gian và tuổi trẻ chỉ đi một chiều, một khi trôi qua là không thể lấy lại được. Và trước sự thay đổi của thời gian, cái tôi trữ tình không thể không bất an, không suy tư lo lắng. Thời gian có sức mạnh làm thay đổi, hủy hoại tất cả, khiến cho cái tôi trữ tình không thể dành hết tâm trí để tận hưởng vẻ đẹp của thế giới, để yêu đời sôi nổi như trước mà chỉ có thể lắng nghe, ngửi, cảm nhận 'vị ngọt chia phôi', cảm nhận 'núi sông lặng lẽ tiễn biệt'. Và có lẽ, sự bối rối của 'cơn gió biếc', sự lo lắng của đàn chim kia chính là lo lắng, sợ hãi của cái tôi trữ tình trước sự trôi chảy không trở lại của thời gian và tuổi trẻ.

Không chỉ dừng lại ở tình yêu đời mãnh liệt hay lo âu trước sự trôi chảy của thời gian, mười câu thơ kết thúc bài thơ Vội vàng mang đến một cái tôi với khát vọng sống nhanh chóng, hối hả để tận hưởng đầy đủ vẻ đẹp của 'thiên đường trên trái đất'.

Chúng tôi vừa giới thiệu về Cái tôi trữ tình trong bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu. Đồng thời, để nắm vững kiến thức, các em cũng có thể tham khảo thêm: Phân tích vẻ đẹp tự nhiên trong bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu, Phân tích Vội vàng để hiểu thêm về quan niệm sống của Xuân Diệu, Phân tích 13 câu đầu trong bài thơ Vội vàng, Sức hấp dẫn của bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu.