Đối với tác giả và tác phẩm Tinh thần anh hùng trong Ngữ văn lớp 11, sách Kết nối tri thức cung cấp một cái nhìn toàn diện về nội dung quan trọng nhất của tác phẩm Tinh thần anh hùng.
Tác giả và tác phẩm: Tinh thần anh hùng - Ngữ văn lớp 11 Kết nối tri thức
I. Hiểu về tác phẩm Tinh thần anh hùng
1. Loại hình
Tác phẩm thuộc thể loại truyện thơ dân gian Việt Nam
2. Nguồn gốc và bối cảnh sáng tác
Trích đoạn từ câu 2213 đến câu 2230 của Truyện Kiều, bao gồm lời của tác giả và đoạn đối thoại, thể hiện tính cách quyết đoán của Từ Hải.
3. Biểu đạt phương thức
Tài liệu này được biểu hiện qua cách thức biểu đạt cảm xúc
4. Cấu trúc
- Phần 1 (4 câu đầu): Từ Hải khao khát ra đi
- Phần 2 (12 câu tiếp): Trò chuyện giữa Từ Hải và Thúy Kiều
- Phần 3 (phần còn lại): Từ Hải quyết định ra đi mạnh mẽ
5. Ý nghĩa nội dung
Thông qua nhân vật Từ Hải, Nguyễn Du truyền đạt tư tưởng về anh hùng lí tưởng và thúc đẩy mục tiêu của công lý.
6. Giá trị nghệ thuật
- Sử dụng kỹ thuật tưởng tượng để tạo hình nhân vật lí tưởng
- Sử dụng hình ảnh kỳ diệu, mang tính biểu tượng cao
II. Phân tích chi tiết trong tác phẩm Chí khí anh hùng
1. Cuộc chia tay giữa Từ Hải và Thúy Kiều sau khi sống chung nửa năm
Nửa năm trôi đi như cơn lửa hừng nồng
Trượng phu quyết tâm bước ra khỏi bốn bề
Nhìn xa xăm, bao la như bể biển
Gươm sáng, ngựa bước đi tự do trên đường rộng lớn
- Thời gian rời bỏ nửa năm: Một khoảng thời gian không dài nhưng đã chứa đựng bao kỷ niệm.
- Tình cảnh rời bỏ hương lửa: Hình ảnh tuyệt vời về 'tình yêu'. → Hương lửa hừng nồng: Tình cảm của hai người đang rất mãnh liệt.
- Lý do ra đi:
+ Trượng phu: Người đàn ông có tài năng vượt trội.
+ Từ Hải đã quyết tâm ra đi: Ý chí muốn đạt được thành công lớn. Hình ảnh 'trời bể mênh mang' như thể hiện ý chí kiên định của Từ Hải.
+ Mong ước được khám phá, thể hiện bản lĩnh, điều này là một sức mạnh tự nhiên không thể cản trở.
+ Thanh gươm sẵn sàng, ngựa sẵn lòng: Sẵn sàng, quyết tâm.
- Tư thế:
+ Thanh gươm và ngựa: đại diện cho sự độc lập và quyết đoán.
+ Tiến lên không ngừng: di chuyển liên tục mà không dừng lại.
→ Tư thế hùng hồn, oai phong không kém cạnh với bầu trời và đất đai
- Phong cách mô tả: Miêu tả nhân vật như ngang tầm với bầu trời và biển cả mênh mông.
→ Sự cảm hứng từ vũ trụ
→ Lời khen ngợi về nhân vật anh hùng mang độ vĩ đại của vũ trụ.
* 4 câu mở đầu mô tả:
- Khung cảnh chia lìa giữa Thúy Kiều và Từ Hải.
- Giới thiệu về phẩm chất anh hùng của Từ Hải.
- Tư thế hùng hồn, tráng lệ của một cá nhân vĩ đại như vũ trụ.
→ Ý chí quyết tâm ra đi không do dự.
⇒ Bốn câu thơ đầu đã thể hiện rõ sự quyết tâm không gì có thể lay chuyển của Từ Hải khi chia xa.
2. Cuộc trò chuyện giữa Thúy Kiều và Từ Hải
Nàng nói: 'Phụ nữ nên biết tuân thủ nghĩa vụ gia đình'
Chàng đáp: 'Tình yêu chân thành là điều quan trọng nhất'
Từ Hải bày tỏ: 'Sức mạnh của tình thương vượt xa mọi khó khăn'
Vì sao vẫn bị lạc trong mê cung tình ái?
Khi nào mới thấy muôn vàn vì sao sáng rực
Tiếng chiêng reo vang trời đất, bóng tối phủ đường đi
Làm cho gương mặt vượt trội hơn thường ngày,
Lúc đó ta sẽ đưa nàng vào cung điện
Nhưng hiện tại, dù có cả bốn phương không chỗ nương tựa
Thì càng ngày càng không biết phải làm gì?
Đành lòng chờ đợi một chút thôi
Có lẽ chỉ một năm sau sẽ không quá vội vã đâu.
- Thúy Kiều quyết tâm theo chồng: Nàng nói: 'Phận gái phải biết trung thành/ Mong chàng sẽ chấp nhận lời xin đi của em.'
+ Thúy Kiều nhấn mạnh về truyền thống và nghĩa vụ của người phụ nữ trong xã hội, phụ nữ cần phải tuân theo chồng.
+ Điều này phản ánh tâm trạng của nàng lúc này.
+ Có thể nàng muốn đồng hành, chia sẻ và cùng chịu gánh nặng cùng Từ Hải.
→ Đó là điều đáng phấn khởi, hoàn toàn hợp lý và ý thức.
- Từ Hải đã từ chối mong muốn của Thúy Kiều. Đó là phản ứng tự nhiên của một người anh hùng chính trực: Từ nói: 'Tâm hồn đồng nhất/ Sao chưa thoát khỏi dải dây phong ba?
+ Tâm hồn đồng nhất: Hai trái tim đã hiểu nhau rất sâu.
+ Sao chưa thoát khỏi dải dây phong ba: Khuyên Thúy Kiều vượt qua những phiền muộn để trở thành vợ của một người anh hùng.
- Hứa hẹn ngày trở về vinh quang:
+ Bao giờ mười vạn tinh binh... Tiếng chiêng reo vang trời, bóng tinh rợp đường: Tính cách anh hùng của kẻ trượng phu. Chỉ khi đã đạt được thành công, có binh sĩ đi theo sau và có lá cờ trên đất thì Từ Hải mới quay trở lại, đón nàng về sống một cuộc sống hạnh phúc.
+ Khiến cho gương mặt trở nên phi thường/ Khi ấy ta sẽ dẫn nàng về nhà: Ước mơ của một anh hùng, phải làm cho bản thân trở nên xuất chúng, chỉ khi đó Từ Hải mới có thể đưa nàng về nhà làm vợ chính thức của mình.
+ Bốn bể không nhà: Tượng trưng → Sức mạnh và quyết đoán. Nếu đi theo Từ Hải, một cô gái như Kiều sẽ phải chịu đựng một cuộc sống không ổn định.
+ Chấp nhận đợi chờ chỉ là một thời gian ngắn/ Có lẽ chỉ một năm sau thôi, sẽ không mất lâu: Từ Hải đồng ý chờ đợi và hứa rằng chỉ cần một năm sau chàng sẽ quay trở lại gặp nàng.
→ Từ Hải thật sự là một người anh hùng vĩ đại hơn người, dù có một người phụ nữ xinh đẹp cũng không thể ngăn cản được ý chí lớn lao của anh. Hơn nữa, chàng còn hứa rằng sẽ an ủi nàng và mong chờ ngày họp lại.
3. Ý chí và tính cách của Từ Hải
Quyết tâm lên đường mặc cho nguy hiểm
Gió mây đã đến, biển cả đang chờ:
- Thái độ và cử chỉ: Kiên định, dứt khoát, không do dự, không để tình cảm yếu đuối làm trở ngại.
- Hình ảnh chim bằng: Một hình ảnh biểu tượng tượng trưng cho người anh hùng với những lý tưởng cao cả, phi thường, có tầm vóc như vũ trụ.
→ Khẳng định quyết tâm và sự tự tin vào thành công. Thể hiện lí tưởng của một anh hùng khao khát xây dựng một sự nghiệp ý nghĩa.
⇒ Một người có tinh thần cao cả hơn người, kiên định và tin tưởng mạnh mẽ vào khả năng của bản thân.
Học hiểu bài Chí khí anh hùng
Các bài học giúp bạn hiểu rõ bài Chí khí anh hùng trong sách Ngữ văn lớp 11 hoặc các bài khác: