Tôi nghe được một câu chuyện đầy ý nghĩa từ người mẹ của hai cô bé sinh đôi 6 tuổi. Một ngày nọ, khi một trong hai bé bắt đầu khóc không ngừng, người mẹ hỏi bé: “Mẹ phải làm gì đây? Hãy nói với mẹ, chúng ta có thể làm gì được không?”. Nhưng bé vẫn tiếp tục khóc, và hai chị em sinh đôi nói: “Nước mắt đã nói lên tất cả, mẹ ạ, chỉ là mẹ chưa hiểu thôi.”
Đó là một quan điểm sâu sắc. Chúng ta thường khuyên trẻ em sử dụng lời nói thay vì biểu lộ trực tiếp hành vi và cảm xúc của họ, nhưng đôi khi điều này không thực sự khả thi. Cảm xúc của trẻ con đôi khi quá lớn, nó vượt quá khả năng của lời nói và không thể diễn đạt hết.
Nguồn hình ảnh: google.com
Trong quá trình phát triển, việc nhận ra rằng “Con đang tức giận” thay vì thể hiện bằng hành động là một bước tiến quan trọng. Đây là giai đoạn mà nhiều người lớn vẫn chưa thể đạt được. Tuy nhiên, việc sử dụng ngôn ngữ để giao tiếp cũng gây ra một số phiền muộn cho cả bố mẹ và trẻ con.
Cách hiệu quả nhất để giảm bớt mâu thuẫn và duy trì cuộc trò chuyện là hiểu được cảm xúc của trẻ con mà không ép buộc họ phải sử dụng lời nói để diễn đạt.
Nhiều phụ huynh bắt đầu thực hành việc này khi con còn nhỏ, trước khi con có thể nói. Họ học cách hiểu tiếng khóc của con khi đói, khó chịu và khi cần sự quan tâm từ bố mẹ. Bạn có nhớ cảm giác nhẹ nhõm khi bạn hiểu được ngôn ngữ của trẻ không? Sự thay đổi đến từ việc cha mẹ học ngôn ngữ của trẻ con, không phải ngược lại.
Sau khi trẻ biết nói, cha mẹ thường yêu cầu con phải nói trong mọi tình huống. Nhưng điều này không hợp lý, không phù hợp với cách cảm xúc hoạt động. Khóc, giận dữ, run rẩy, cười phá lên - tất cả những biểu hiện cảm xúc - đều tồn tại vì cùng một mục đích: truyền tải điều gì đó quan trọng một cách rõ ràng, nhanh chóng. Cách giao tiếp qua cơ thể xuất hiện trước ngôn ngữ, khi ngôn từ không đủ để diễn đạt cảm xúc.
Khi con biết nói, cha mẹ tin rằng nếu con bộc lộ cảm xúc một cách tự nhiên, thì đó là điều đúng đắn. Tôi luôn hối hận khi tôi lo lắng hỏi con gái, “Có chuyện gì đấy con?”, “Con có vấn đề gì không?”. Tôi ước rằng có ai nhắc tôi rằng “Nước mắt là lời nói. Con đang kể bạn rằng con đang trải qua điều gì đấy.”. Tôi cần phải “lắng nghe” những giọt nước mắt ấy, hiểu tiếng khóc của con để có thể giúp con.
Cảm xúc được thể hiện qua hành vi không phù hợp sẽ ra sao?
Nếu cảm xúc được biểu đạt qua hành động bạo lực hay tiêu cực thay vì khóc lớn hay giận dữ thì vẫn là cách giao tiếp bằng cảm xúc. Nhưng hành vi như thế không phù hợp, bạn đồng ý không?