Nuối tiếc là một trạng thái tinh thần mà chúng ta thường gặp, nó có thể tạo ra cảm xúc tích cực cũng như tiêu cực. Biết cách vượt qua và học từ những sai lầm trong quá khứ là yếu tố quan trọng dẫn đến hạnh phúc.
Cảm giác nuối tiếc thường xuất phát từ ý thức rằng chúng ta có thể thay đổi hành vi để đạt được kết quả tốt hơn. Nó thường đi kèm với cảm giác tội lỗi, xấu hổ và tự trách bản thân. Điều này thể hiện qua việc ta thường tự hỏi 'Nếu tôi làm khác đi, điều gì sẽ xảy ra?' hoặc 'Nếu tôi không làm điều đó, liệu kết quả sẽ khác?'.
Chúng ta thường hối tiếc những điều mà thực ra chúng ta chưa từng làm, và có kỳ vọng rằng chúng ta sẽ làm những quyết định đúng đắn. Cảm giác hối tiếc không nhất thiết chỉ là việc chúng ta đã làm sai, mà còn là sự phức tạp hóa cảm xúc của mình.
Tại sao nuối tiếc lại có thể gây hại cho tâm trí?
Cảm giác nuối tiếc có thể tăng cortisol, một hormone được biết đến làm giảm căng thẳng. Cortisol thường được sản xuất khi chúng ta đối mặt với tình huống cần phản ứng 'chống lại hoặc bỏ chạy'. Tuy nhiên, nồng độ cortisol cao có thể gây ra vấn đề về tâm lý và thể chất.
Theo một nghiên cứu của nguồn tin đáng tin cậy năm 2015, những người có xu hướng nuối tiếc thường trải qua:
· Trầm cảm
· Cảm giác không hy vọng
· Ý nghĩ muốn tự tử
Nguồn ảnh: news.virginia.edu
Nhiều người thường bị cuốn vào vòng lặp của kí ức đau buồn, không thể thoát ra. Điều này đồng nghĩa với việc họ luôn lặp đi lặp lại những suy tư về quá khứ, khiến cho tâm trạng trở nên tiêu cực và tạo ra cảm giác thất vọng.
Đa số mọi người đều có thói quen ngẫm lại những kí ức, tuy nhiên điều này cũng đi kèm với những vấn đề về sức khỏe tinh thần như:
· Trầm cảm
· Lo lắng
· Stress hậu trận (PTSD)
· Rối loạn ám ảnh kiểm soát (OCD)
Chúng ta không thể tránh khỏi cảm giác hối tiếc, nhưng khi biết cách kiểm soát cảm xúc một cách tích cực và lành mạnh, chúng ta có thể học được nhiều bài học quý giá cho bản thân.
Liệu cảm giác hối tiếc có thể mang lại điều tích cực?
Đôi khi, việc cảm thấy hối tiếc là điều bình thường và có ích. Trong một số trường hợp, cảm giác tiếc nuối có thể đem lại lợi ích cho chúng ta.
Nguồn ảnh: inc.com
Một số lợi ích của việc hối tiếc:
Sự tiếc nuối có thể khuyến khích phát triển kỹ năng quyết định.
Sự hối tiếc có thể là động lực mạnh mẽ để tiến lên.
Sự hối tiếc có thể giúp bạn nhận ra giá trị của chính mình.
Sự hối tiếc giúp bạn thấy biết ơn hơn về những gì đã có.
Hối tiếc mang lại cho bạn cảm giác biết ơn về quãng đường đã đi qua.
Như đã trình bày, việc giữ lấy cảm xúc tiếc nuối quá lâu có thể gây hại cho bạn hơn là có ích.
Chúng ta thường hối tiếc điều gì?
Một nghiên cứu vào năm 2018 đã phát hiện ra rằng những hối tiếc liên quan đến lý tưởng có thể gây tổn thương lâu dài hơn so với những hối tiếc về sai lầm và quyết định. Những hối tiếc về lý tưởng thường là nỗi tiếc nuối về việc không sống theo đúng mục tiêu và hành động theo cách mà bạn mong đợi
Một nghiên cứu vào năm 2016 đã tiến hành khảo sát và xếp hạng những điều gây hối tiếc nhất. Theo thứ tự quan trọng, ta nhận thấy những điều mà con người thường hối tiếc bao gồm:
1. Các quyết định vi phạm nguyên tắc sống. Nói cách khác, làm điều ngược lại với đạo đức và giá trị sống
2. Những quyết định ảnh hưởng đến các mối quan hệ xã hội
3. Những quyết định thiếu sự cân nhắc kỹ lưỡng
Nghiên cứu cũng đã chỉ ra rằng con người thường hối tiếc về những việc chưa làm hơn là những việc đã làm. Hay nói cách khác, bạn thường sẽ nuối tiếc về những việc mà bạn đã bỏ lỡ. Tuy nhiên, những hối tiếc liên quan đến hành động sẽ có ảnh hưởng lớn hơn.
Làm thế nào để dừng việc hối tiếc?
Việc hối tiếc về một điều gì đó là chuyện bình thường vì như đã đề cập ở trên, nó vẫn mang lại những lợi ích. Tuy nhiên, nếu bạn thường xuyên cảm thấy hối tiếc hoặc luôn luôn bị chi phối bởi những suy nghĩ tiêu cực, bạn thường sẽ cố gắng chuyển sự chú ý sang những điều khác.
Nguồn hình ảnh: theatlantic.com
Dưới đây là một số cách để ngừng suy nghĩ không cần thiết:
Thực hành thiền định:
Hướng năng lượng của bạn vào điều khác:
Vận động cơ thể:
Nguồn Tin cậyGhi chép những suy nghĩ của bạn:
Cách để vượt qua nỗi hối tiếc
1. Tự cho phép mình trải nghiệm cảm xúc
2. Nhận ra những điều tích cực từ những trải nghiệm đó
Trong một số trường hợp, cảm giác hối tiếc có thể mang lại giá trị. Nó giúp bạn học được những bài học quan trọng trong cuộc sống. Ví dụ, khi một người bạn qua đời, bạn có thể hối tiếc vì đã không dành đủ thời gian cho họ. Từ đó, bạn nhận ra rằng quan trọng là phải dành nhiều thời gian hơn cho những người thân yêu. Ngoài ra, hối tiếc cũng có thể khiến bạn nhận ra sai lầm và cảm thấy cần phải xin lỗi và sửa chữa.
Nguồn ảnh: psychcentral.com
3. Tha thứ cho chính mình
Nguồn Tin cậy
Theo một nghiên cứu năm 2018, việc tự tha thứ cho bản thân có thể giúp giảm nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe, đặc biệt là liên quan đến hoocmon cortisol
Tự tha thứ cho bản thân bao gồm:
· Tha thứ cho chính mình
· Nhấn mạnh vào những điểm mạnh của bản thân
· Luyện tập thiền để nuôi dưỡng tâm hồn
· Đáp ứng các nhu cầu cơ bản của bản thân
· Tham gia vào những hoạt động gây hứng thú cho bản thân
4. Cố gắng tránh những suy nghĩ về 'giả sử'
Tự nhiên khi nghĩ về những điều có thể xảy ra. Nhưng nếu có những quyết định khác đi, kết quả có thể tốt hơn hoặc xấu hơn. Chúng ta không bao giờ biết chắc chắn kết quả sẽ như thế nào. Mặc dù thường cảm thấy rằng việc suy nghĩ về các khả năng có thể xảy ra sẽ làm mình tốt hơn, nhưng sau đó sẽ cảm thấy mệt mỏi. Vì vậy, hãy nhận ra những suy nghĩ vô ích và luyện tập chánh niệm để không bị cuốn vào chúng.
Khi nào chúng ta cần sự giúp đỡ?
Sự hỗ trợ về tinh thần từ người khác sẽ giúp chúng ta vượt qua cảm giác hối tiếc. Nếu bạn gặp khó khăn, hãy tìm đến các liệu pháp tâm lý để vượt qua nó một cách lành mạnh.
Đặc biệt, cần phải tìm sự giúp đỡ từ chuyên gia khi cảm thấy hối tiếc:
· Khiến bạn cảm thấy bối rối và thất vọng
· Khó tập trung và suy nghĩ rõ ràng
· Gặp khó khăn trong việc đưa ra quyết định
· Gây ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống hàng ngày (bao gồm các mối quan hệ, gia đình, thời gian tự do và công việc)
Nguồn hình ảnh: studytienganh.vn
Các biện pháp tâm lý trở nên cần thiết hơn khi bạn cảm thấy hối tiếc kèm theo hành vi bắt buộc, như:
- Đếm số lượng
- Sắp xếp đồ đạc
- Kiểm tra cửa ra vào/cửa sổ
- Nghiên cứu một điều gì đó quá mức
- Tìm kiếm sự an tâm
- Cầu nguyện
- Lặp đi lặp lại những sự kiện trong đầu
Những biểu hiện này cũng có thể là dấu hiệu của rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD).
Nếu bạn đang tìm kiếm một phương pháp tâm lý nhưng không biết bắt đầu từ đâu, hãy xem hướng dẫn từ Psych Central để nhận sự giúp đỡ.
Tóm lại
Nuối tiếc là một phần bình thường của cuộc sống. Hầu hết mọi người đều trải qua cảm giác này, nhưng đôi khi họ gặp khó khăn khi đối mặt với nó. Nếu cảm giác nuối tiếc khiến bạn cảm thấy tràn ngập và chán nản, hãy xem xét tìm kiếm sự trợ giúp từ một chuyên gia tâm lý. Quá trình tâm lý có thể giúp bạn vượt qua và đối mặt với nó một cách tích cực. Hơn nữa, sự tự tha thứ và chấp nhận cũng là chìa khóa giúp bạn trở nên mạnh mẽ hơn.