Tổ ấm thiếu vắng

Tổ ấm thiếu vắng (tiếng Pháp: Sans famille) là một trong những tiểu thuyết nổi tiếng nhất của nhà văn Pháp Hector Malot, được xuất bản lần đầu năm 1878. Tác phẩm này đã nhận giải thưởng từ Viện Hàn lâm Văn học Pháp và đã được dịch ra nhiều thứ tiếng trên toàn thế giới. Hơn một thế kỷ qua, Tổ ấm thiếu vắng đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn học của trẻ em Pháp và quốc tế. Kiệt tác này đã nhiều lần được chuyển thể thành phim và chương trình truyền hình.

Nhân vật chính

Tác phẩm phác họa nhiều nhân vật, dù vai trò của họ có thể khác nhau, đã hỗ trợ cậu bé Rémi trên hành trình tìm kiếm gia đình thật của mình cũng như trong cuộc sống của cậu.

• Rémi (tiếng Việt: Rê-mi): cậu bé bị bỏ rơi sau khi ông Barberin bán cậu cho ông Vitalis. Cậu bắt đầu cuộc hành trình qua các vùng đất cùng ông Vitalis và trải qua nhiều thử thách, cuối cùng tìm thấy gia đình và hạnh phúc với những người đã giúp đỡ mình.
• Vitalis (tiếng Việt: Vi-ta-li): người hát rong đã mua Rémi từ bố nuôi của cậu. Ông đã dạy dỗ và dẫn dắt Rémi trong suốt chuyến lưu diễn khắp Pháp. Ông là người Ý, từng có thời kỳ huy hoàng, và xem Rémi như con trai mình. Ông qua đời trong cảnh lang thang giữa mùa đông lạnh giá.
• Mattia (tiếng Việt: Mát-chi-a): bạn đồng hành của Rémi, biết chơi nhiều loại nhạc cụ và cùng Rémi chu du khắp Pháp để trả ơn má Barberin và tìm kiếm gia đình thật của Rémi. Cậu có em gái tên Cristana sống ở Ý.
• Arthur (tiếng Việt: A-thơ): con của bà Milligan, là một cậu bé tật nguyền, đã chiến đấu với bệnh tật để sống. Cậu dành tình cảm sâu sắc cho Rémi và gặp cậu lần đầu trên thuyền Le Cygne của mẹ mình, sau khi Rémi bị lạc đường khi ông Vitalis bị bắt.
• Joli-Cœur, Capi, Zerbino và Dolce (tiếng Việt: Giô-li-cơ, Ca-pi, Déc-bi-nô và Đôn-xơ): các con vật trong gánh hát của Vitalis (ban đầu là một con khỉ và sau đó là ba con chó). Đặc biệt là Capi, chú chó đã đồng hành với Rémi suốt cuộc đời.
• Jérôme Barberin (tiếng Việt: Giê-rôm Bác-bơ-ranh): người cha nuôi đã bán Rémi cho Vitalis, là một người ích kỷ và hám lợi. Sau khi nhận thấy sự bất hạnh của cuộc đời, ông cố gắng tìm lại Rémi để nhận tiền chăm sóc cậu. Ông đã chịu nhiều khổ cực và cuối cùng tìm lại Rémi để nhận tiền chăm sóc.
• Bà Barberin (tiếng Việt: Má Bác-bơ-ranh): mẹ nuôi của Rémi, đã cưu mang cậu từ nhỏ sau khi bị bỏ rơi ở làng Chavanon. Bà rất yêu thương Rémi như con đẻ nhưng sống trong sợ hãi vì chồng.
• Madame Milligan (tiếng Việt: bà Mi-li-gơn): người Anh, mẹ của Arthur, sống trên du thuyền Le Cygne và chăm sóc cho Arthur. Bà và Rémi có mối liên hệ huyết thống mà cả hai chưa biết.
• Lise (tiếng Việt: Li-dơ): cô bé út của gia đình Accquin, đã cưu mang Rémi. Cô bị câm sau một cơn sốt nhưng rất thông minh và tình cảm. Lise yêu thương Rémi, người đã dạy cô đọc sách và chơi vĩ cầm. Sau này, Lise và Rémi kết hôn và sống cùng nhau.

Thông tin

Thông tin chính

Tổ ấm thiếu vắng kể về một cậu bé tên Rémi, bị bỏ rơi từ nhỏ và được một gia đình khác nhận nuôi. Rémi sống dưới sự chăm sóc ân cần của má Barberin. Tuy nhiên, khi chồng của má gặp tai nạn và trở về bị tàn phế, ông bán Rémi cho ông Vitalis. Rémi gia nhập gánh xiếc của ông Vitalis và cùng nhau đi khắp nước Anh và Pháp, làm việc để kiếm sống. Cả hai trải qua nhiều khó khăn, từ bị tù đày ở Anh đến việc tìm lại gia đình. Rémi, dù sống trong nghèo khó và gian khổ, luôn giữ phẩm cách và đạo đức dạy dỗ từ ông Vitalis, không bao giờ cầu xin, luôn làm việc chăm chỉ, và sống một cuộc đời đầy ý nghĩa.

Bên cạnh Rémi là cậu bé nghệ sĩ Mattia, thông minh, nhanh nhẹn, và tận tụy với bạn, cùng với tài năng nghệ thuật xuất chúng và tấm lòng nhân hậu. Còn có con chó Capi, thông minh và trung thành, và con khỉ Joli-Cœur, lanh lợi nhưng đáng thương... Những nhân vật và động vật này được mô tả sinh động, mang lại nhiều sự hấp dẫn cho độc giả nhỏ tuổi.

Cuối cùng, Rémi đã tìm được gia đình thực sự của mình và sống hạnh phúc bên Lise.

Đánh giá chung

Qua cuộc phiêu lưu kỳ thú của cậu bé Rémi, cuốn sách không chỉ tôn vinh lao động và tinh thần tự lập, mà còn nhấn mạnh sự kiên nhẫn và khả năng vượt khó để tìm về gia đình, đồng thời ca ngợi sự khéo léo và tình bạn chân thành. Nó phản ánh cuộc sống vất vả và đầy rủi ro của những người thợ mỏ và công nhân thành phố trong xã hội, đồng thời thể hiện tình thương và lòng biết ơn giữa những người cùng hoàn cảnh. Cuốn sách cũng mô tả nhiều cảnh vật nông thôn và đô thị, làm tăng thêm sự hấp dẫn cho câu chuyện và mở rộng kiến thức của người đọc.

Dịch sang tiếng Việt

• Vô gia đình, dịch bởi Hà Mai Anh.
• Không gia đình, dịch bởi Ngọc Diệp.

Tác phẩm Cay đắng mùi đời của Hồ Biểu Chánh được lấy cảm hứng từ Không gia đình.

Phim ảnh

• 2018 - Remi, Cậu Bé Mồ Côi của Antoine Blosser - Pháp 2018

Phim chiếu rạp, ra mắt vào ngày 24/12/2018 tại Việt Nam

• 2000 - Sans famille của Jean-Daniel Verhaeghe, với Pierre Richard, Jules Sitruk, Stefano Dionisi, Veronica Ferres, Marianne Sägebrecht, Claude Jade, Bernard Fresson, Marcel Dossogne, Philippe Nahon, Frederic Deban, Rose Thiery...
• 1984 - Không gia đình (phim truyền hình Liên Xô)
• 1981 - Sans famille, chương trình truyền hình
• 1977 - Rittai anime ie naki ko Remi, chương trình hoạt hình TV, tiếng Nhật
• 1965 - Théâtre de la jeunesse: Le Sans famille, đạo diễn Yannick Andréi, với Bernard Jeantet, Michel Vitold, Andrée Tainsy, Marcel Pérès...
• 1958 - Sans famille, đạo diễn André Michel, với Gino Cervi, Joël Flateau, Simone Renant, Paulette Dubost, Maurice Teynac...
• 1946 - Senza famiglia, đạo diễn Giorgio Ferroni, với Luciano De Ambrosis, Erminio Spalla, Bianca Doria, Elio Steiner..., tiếng Ý
• 1934 - Sans famille, đạo diễn Marc Allégret, với Jeanne Bérangère, Aimé Clariond, Pierre Darteuil...
• 1925 - Sans famille, phim câm, đạo diễn Georges Monca và Maurice Kéroul
• 1913 - Sans famille, phim câm, đạo diễn Georges Monca