Tổ chức bài học Chích bông ơi! trong sách giáo khoa Ngữ văn lớp 6 tập 2 Cánh diều chi tiết

Nội dung chính

Chuẩn bị 1

Trả lời câu 1 (trang 76 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Xem lại mục Chuẩn bị ở bài Bức tranh của em gái tôi để áp dụng vào việc hiểu văn bản này.

Phương pháp giải:

Xem lại mục Chuẩn bị ở bài Bức tranh của em gái tôi để trả lời các câu hỏi liên quan đến văn bản này.

Lời giải chi tiết:

- Câu chuyện kể về việc cậu bé nhờ cha bắt một chú chim chích bông mắc kẹt, làm cho Dế Vần - cha của cậu nhớ lại kí ức xưa khi anh bắt một chú chim chích bông con xa mẹ, gây ra cái chết của chim để rút ra bài học cho bản thân.

- Thời gian diễn ra; khi Dế Vần 8 tuổi đi theo cha lên nương

- Câu chuyện có các nhân vật: con trai của Dế Vần, Dế Vần, cha của Dế Vần

- Nhân vật chính: Dế Vần 

- Dế Vần là một cậu bé hiền lành, luôn hối hận về những việc đã làm sai.

- Câu chuyện được kể theo góc nhìn thứ ba, người kể giấu bản thân mình và gọi tên những nhân vật theo tên của họ. Cách kể này giúp người kể có thể linh hoạt kể về những gì diễn ra với nhân vật.

- Bài học từ câu chuyện là cần phải có lòng nhân ái, luôn giúp đỡ người khác, bảo vệ các loài chim, không nên làm tổn thương chim non và cần suy nghĩ cẩn thận trước khi hành động

Chuẩn bị 2

Trả lời câu 2 (trang 76 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Đọc trước truyện Chích bông ơi! và tìm hiểu thêm về tác giả Cao Duy Sơn.

Phương pháp giải:

Chú ý tìm hiểu thêm từ sách, internet.

Lời giải chi tiết:

- Tác giả Cao Duy Sơn: tên thật của ông là Nguyễn Cao Sơn. Sinh ngày 28-4-1956 tại Thị trấn Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng. Ông là thành viên của Hội Nhà văn Việt Nam. 

- Ông là tác giả của 5 cuốn tiểu thuyết và 4 tập truyện ngắn đã được xuất bản như: 'Người lang thang', 'Cực lạc', 'Hoa mận đỏ', 'Đàn trời', 'Chòm ba nhà', 'Những chuyện ở lũng Cô Sầu', 'Những đám mây hình người', 'Hoa bay cuối trời' và 'Ngôi nhà xưa bên suối'. Cao Duy Sơn đã hai lần nhận giải A từ Hội Văn học Nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam, giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam và giải thưởng Văn học ASEAN.

- Hiện tại, ông là Tổng biên tập của Tạp chí Văn hóa các dân tộc.

Đọc hiểu 1

Trả lời câu 1 (trang 77 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Nội dung tranh liên quan đến sự kiện gì trong câu chuyện?

Phương pháp giải:

Quan sát kỹ bức tranh.

Lời giải chi tiết:

Nội dung tranh liên quan đến việc con trai của Dế Vần tình cờ phát hiện một chú chim bị kẹt trong bụi gai.

Đọc hiểu 2

Trả lời câu 2 (trang 77 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Chú ý theo dõi cả chuyện đang diễn ra (hiện tại) và chuyện đã xảy ra (quá khứ).

Phương pháp giải:

Chú ý đến sự liên kết của hai câu chuyện.

Lời giải chi tiết:

- Chuyện hiện tại: câu chuyện của con trai Dế Vần.

- Chuyện quá khứ: câu chuyện của Dế Vần.

Đọc hiểu 3

Trả lời câu 3 (trang 77 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

'Chú bé' ở phần 2 là ai?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ phần 2 và tìm câu trả lời.

Lời giải chi tiết:

'Chú bé' ở phần 2 chính là Dế Vần.

Đọc hiểu 4

Trả lời câu 4 (trang 77 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

'Pa' ở đây và 'pa' ở đầu truyện có phải là cùng một người không?

Phương pháp giải:

So sánh lại hai đoạn văn này.

Lời giải chi tiết:

'Pa' ở đây và 'pa' ở đầu truyện không phải cùng một người.

- “Pa” ở đầu truyện: là cha của Khìn.

- “Pa” ở đây: là ông nội của Khìn.

Đọc hiểu 5

Trả lời câu 5 (trang 78 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Theo em, người cha muốn nói với con điều gì?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ phần thoại của người cha.

Lời giải chi tiết:

Người cha muốn nói với con rằng không nên bắt chim con.

Đọc hiểu 6

Trả lời câu 6 (trang 78 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Phần 3 kể chuyện về thời điểm nào?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ đoạn (3) của văn bản.

Lời giải chi tiết:

Phần 3 kể chuyện về thời điểm hiện tại của bé Ò Khìn và cha là Dế Vần.

Đọc hiểu 7

Trả lời câu 7 (trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Nội dung bức tranh minh họa có thể phản ánh phần kết thúc của câu chuyện không?

Phương pháp giải:

Quan sát bức tranh cuối truyện

Lời giải chi tiết:

- Bức tranh minh họa vẽ lại hình ảnh hai cha con thả chú chim bay lên trời.

- Nội dung này hoàn toàn có thể phản ánh phần kết thúc của câu chuyện.

Đọc hiểu 8

Trả lời câu 8 (trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Hãy suy nghĩ về một cách kết thúc khác cho câu chuyện?

Phương pháp giải:

Tưởng tượng và suy nghĩ theo cách của riêng bạn.

Lời giải chi tiết:

Chim non tung cánh bay lên trời và hót vang lên như lời cảm ơn của bố con cậu bé. Ò Khìn nhìn lên, nụ cười hiền hòa nở trên môi, chúc chim non sớm tìm thấy gia đình của nó. Dế Vần cũng mỉm cười nhẹ, nhìn theo cánh chim non biến mất sau những đám mây, có vẻ như anh ta đã tìm thấy sự an lòng và không còn áy náy về quá khứ nữa.

CH cuối bài 1

Trả lời câu 1 (trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Tác phẩm nói về ai và về điều gì? Theo bạn, Dế Vần là người như thế nào?

Phương pháp giải:

Chú ý các nhân vật chính trong câu chuyện.

Lời giải chi tiết:

- Tác phẩm nói về Dế Vần và Ò Khìn.

- Câu chuyện kể về việc cậu bé nhờ cha giúp một chú chim chích bông bị kẹt, khiến Dế Vần - cha của cậu nhớ lại một kỷ niệm xưa khi vô tình bắt một chú chim chích bông con xa mẹ phải chết.

- Dế Vần là một cậu bé hiền lành, biết nhận lỗi và luôn hối tiếc về những việc làm sai của mình.

CH cuối bài 2

Trả lời câu 2 (trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Chỉ ra điểm tương đồng giữa hai câu chuyện trong văn bản này:

a. Câu chuyện của cha ở quá khứ

b. Câu chuyện hiện tại của hai cha con Ò Khìn

Từ đó bạn hiểu được cách viết 'truyện trong truyện' ở đây như thế nào?

Phương pháp giải:

Xác định hai câu chuyện được kể và thực hiện các yêu cầu.

Lời giải chi tiết:

- Điểm tương đồng là cả Ò Khìn và Dế Vần đều là những cậu bé tinh nghịch, muốn giữ chim chích bông để nuôi.

- Cách viết 'truyện trong truyện' là lồng ghép một câu chuyện độc lập (có liên quan hoặc không) vào câu chuyện chính.

CH cuối bài 3

Trả lời câu 3 (trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Tại sao ở đầu truyện, Ò Khìn muốn pa bắt con chích bông để chơi nhưng ở cuối truyện lại thả chim bay lên trời với lời thầm: 'bay đi, bay về với mẹ mày đi'.

Phương pháp giải:

Chú ý câu chuyện mà Ò Khìn đã nghe.

Lời giải chi tiết:

Vì sau khi nghe câu chuyện mà pa kể và hiểu được nỗi day dứt trong lòng pa, cậu bé Ò Khìn đã rút ra bài học cho mình và thả chim bay lên trời với lời thầm: 'bay đi, bay về với mẹ mày đi'.

CH cuối bài 4

Trả lời câu 4 (trang 79 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Truyện muốn truyền đạt điều gì đến người đọc? Điều gì gây ấn tượng sâu sắc nhất với bạn? Tại sao?

Phương pháp giải:

Rút ra thông điệp từ nội dung văn bản.

Lời giải chi tiết:

- Câu chuyện muốn truyền đạt bài học về lòng nhân hậu, sự giúp đỡ đồng loại, và tôn trọng động vật, cũng như cảnh giác trước hành động của mình.

- Điều gây ấn tượng nhất với tôi là cách tác giả kết hợp hai câu chuyện một cách tinh tế, giúp độc giả vừa hiểu câu chuyện vừa rút ra bài học ý nghĩa và trải nghiệm đầy thú vị.