Tổ chức bài học đầu tiên từ sách giáo khoa Ngữ văn lớp 6 tập 1: Chân trời sáng tạo - Tóm tắt chi tiết

Nội dung chính

Chuẩn bị đọc 1

Câu 1 (trang 83 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Chia sẻ một kỷ niệm đáng nhớ của bạn.

Phương pháp giải:

Chọn một kỷ niệm và rút ra bài học từ đó.

Lời giải chi tiết:

Ví dụ: Một lần do điểm kém, tôi không dám nói dối và che giấu bài kiểm tra. Khi mẹ phát hiện, mẹ nhắc nhở về tính trung thực. Từ đó, tôi học được bài học quý giá về trung thực và không bao giờ nói dối.

Chuẩn bị đọc 2

Câu 2 (trang 83 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Dựa vào tiêu đề và ấn tượng ban đầu khi đọc, đoán bài học mà nhân vật sẽ kể sau đây là gì?

Phương pháp giải:

Dự đoán theo ý kiến cá nhân.

Lời giải chi tiết:

Theo tôi, bài học đầu tiên sẽ là những thử thách ban đầu trong cuộc sống, khiến nhân vật nhận ra sai lầm của mình và thay đổi từ đó.

Trải nghiệm cùng văn bản 1

Câu 1 (trang 84 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Miêu tả ngoại hình nhân vật “tôi” trong đoạn này là lời của ai? Điều này cho biết gì về tính cách của nhân vật?

Phương pháp giải:

Xác định người miêu tả và ý nghĩa của lời miêu tả đó.

Lời giải chi tiết:

- Thông tin về ngoại hình của nhân vật “tôi” được nhân vật Dế Mèn miêu tả.

- Điều này cho thấy Dế Mèn là một người tự tin về bản thân và sức mạnh của mình.

Trải nghiệm cùng VB 2

Câu 2 (trang 84 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Tự mô tả hành động của mình, nhân vật “tôi” để lộ thêm đặc điểm của mình là gì?

Phương pháp giải:

Đánh giá nhân vật qua cách miêu tả về hành động của mình.

Lời giải chi tiết:

Nhân vật có đặc điểm: tự tin, tự phụ, hống hách, và sẵn lòng áp đặt sức mạnh lên người yếu.

Trải nghiệm cùng VB 3

Câu 3 (trang 84 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Cụm từ “hung hăng”, “hống hách”, “ngu dại”, “ân hận” thể hiện nhận thức và đánh giá của nhân vật “tôi” về trải nghiệm sắp được kể là gì?

Phương pháp giải:

Suy luận xem khi nào người ta tự nhận mình bằng những từ tiêu cực như vậy?

Lời giải chi tiết:

Những từ này thể hiện sự ân hận và tự nhận thức của nhân vật về những hành động ngu ngốc và dại dột trong quá khứ.

Trải nghiệm cùng VB 4

Câu 4 (trang 86 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Muốn đào ngách sang nhà nhân vật “tôi” để trốn tránh bạo hành, điều này cho thấy Dế Choắt đánh giá nhân vật “tôi” như thế nào?

Phương pháp giải:

Đánh giá xem tại sao Dế Choắt chọn nhân vật “tôi” và ý thức sức khỏe của bản thân.

Lời giải chi tiết:

Việc Dế Choắt muốn đào ngách sang nhà nhân vật “tôi” để trốn tránh bạo hành cho thấy Dế Choắt nhìn nhận nhân vật “tôi” là người mạnh mẽ, đồng thời là người hàng xóm tốt bụng và đáng tin cậy.

Trải nghiệm cùng VB 5

Câu 5 (trang 88 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Cụm từ “đứa ích kỉ” thể hiện sự nhận thức của ai? Về điều gì?

Phương pháp giải:

Xác định ai đã đưa ra nhận định này và về điều gì.

Lời giải chi tiết:

“Đứa ích kỉ” là nhận thức của Dế Mèn về bản thân, tự nhận ra tính ích kỉ, chỉ quan tâm đến lợi ích và không suy nghĩ đến hậu quả của hành động.

Suy ngẫm và phản hồi 1

Câu 1 (trang 89 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Khi nào Dế Mèn kể lại bài học đầu tiên của mình? Cơ sở nào để kết luận như vậy?

Phương pháp giải:

Đánh giá giọng điệu và cách kể chuyện để trả lời.

Lời giải chi tiết:

- Dế Mèn kể lại bài học đầu tiên sau cái chết của Dế Choắt.

- Điều này phản ánh qua câu “Tôi đem xác Dế Choắt đến chôn vào một vùng cỏ bùm tum. Tôi đắp thành nấm mộ to. Tôi đứng lặng giờ lâu, nghĩ về bài học đường đời đầu tiên”.

Suy ngẫm và phản hồi 2

Câu 2 (trang 89 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Dựa vào gợi ý trong bảng dưới đây, em hãy tìm một vài câu thể hiện lời kể của Dế mèn (lời kể xưng “tôi”) và lời đối thoại của Dế Mèn với nhân vật khác.

Phương pháp giải:

Đối chiếu với văn bản để điền vào vở cho chính xác.

Lời giải chi tiết:

Suy ngẫm và phản hồi 3

Câu 3 (trang 89 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Tìm các chi tiết về ngoại hình, hành động, ngôn ngữ và tâm trạng của Dế Mèn và nhận xét về tính cách của nhân vật này.

Phương pháp giải:

Đọc lại văn bản và ghi nhận các chi tiết liên quan đến ngoại hình, hành động, ngôn ngữ và tâm trạng của Dế Mèn.

Lời giải chi tiết:

Các chi tiết cụ thể:

- Ngoại hình: Dế Mèn có đôi càng mẫm bóng, răng đen nhánh, râu dài uốn cong, cánh dài, và vuốt cứng nhọn.

- Hành động: Dế Mèn đi đứng oai vệ, đạp phanh phách vào cỏ, quát mắng chị Cào Cào, và ghẹo anh Gọng Vó.

- Ngôn ngữ: Dế Mèn gọi Dế Choắt là “chú mày” với giọng điệu khinh khỉnh.

- Tâm trạng: Dế Mèn tự hào về cặp râu của mình, tỏ ra tợn, và ân hận sau khi thoát chết.

=> Dựa vào những chi tiết trên, ta có thể nhận thấy Dế Mèn là một thanh niên trẻ trung, tự tin, nhưng cũng kiêu căng và cậy sức bắt nạt người yếu.

Suy ngẫm và phản hồi 4

Câu 4 (trang 89 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Bài học đầu tiên mà Dế Mèn học được sau sự kiện với Dế Choắt là gì? Tác dụng của việc Dế Mèn tự kể lại câu chuyện bằng ngôi thứ nhất trong việc truyền đạt bài học đó như thế nào?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ đoạn cuối và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

- Bài học đầu tiên mà Dế Mèn rút ra là: không nên hành động hung hăng và thiếu suy nghĩ.

- Việc Dế Mèn tự kể lại câu chuyện bằng ngôi thứ nhất làm cho câu chuyện trở nên chân thực và giúp nhân vật thể hiện rõ nhất tâm trạng, cảm xúc của mình trong quá trình trải qua sự kiện đó.

Suy ngẫm và phản hồi 5

Câu 5 (trang 89 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Có thể coi cái chết của Dế Choắt là một bước ngoặt làm thay đổi suy nghĩ của Dế Mèn về bản thân và người khác không? Tại sao?

Phương pháp giải:

Suy nghĩ xem cái chết của Dế Choắt có ảnh hưởng đến Dế Mèn như thế nào.

Lời giải chi tiết:

Cái chết của Dế Choắt có thể làm thay đổi suy nghĩ của Dế Mèn về bản thân và người khác bởi vì qua sự kiện đó, Dế Mèn nhận ra những lỗi lầm của mình như kiêu căng, tự phụ và sự ích kỉ. Đối với người khác, Dế Mèn cũng nhận ra cần phải trân trọng và biết quan tâm đến hậu quả của hành động của mình.

Suy ngẫm và phản hồi 6

Câu 6 (trang 89 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Các dấu hiệu nào cho thấy Bài học đường đời đầu tiên là một truyện đồng thoại?

Phương pháp giải:

Nhớ lại đặc điểm của truyện đồng thoại và so sánh với nội dung văn bản để tìm ra dấu hiệu.

Lời giải chi tiết:

Dấu hiệu cho thấy Bài học đường đời đầu tiên là một truyện đồng thoại:

- Nhân vật được nhân hoá từ các loài vật như Dế Mèn, Dế Choắt, Chị Cốc, và chị Cào Cào.

- Miêu tả đặc điểm sinh hoạt của loài vật như ngoại hình của Dế Mèn, cách Dế Mèn di chuyển và hành động của mình. Qua đó, cũng thể hiện được tính cách của con người như tự tin, trẻ trung, nhưng cũng kiêu căng và coi thường người khác.

Suy ngẫm và phản hồi 7

Câu 7 (trang 89 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Từ trải nghiệm và bài học của Dế Mèn, em hiểu thêm điều gì về lỗi lầm của tuổi mới lớn và về thái độ cần có đối với những sai lầm trong cuộc sống?

Phương pháp giải:

Suy nghĩ dựa trên hiểu biết cá nhân và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

- Truyện của Dế Mèn giúp hiểu thêm rằng trong tuổi mới lớn, khi còn ít kinh nghiệm, có thể mắc phải những lỗi lầm như kiêu căng, tự phụ, coi thường người khác.

- Đối với những sai lầm, chúng ta cần nhận ra và sửa chữa chúng, phải biết trân trọng và tự giác sửa đổi để không mắc phải những lỗi tương tự trong tương lai.