Câu 1
NGHĨA CỦA TỪ NGỮ
Câu 1 (trang 95 SGK Ngữ Văn 7, tập 1)
Giải thích nghĩa của từ thở trong câu thơ Mái lá khoan thai thở làn khói nhẹ. Phân biệt ý nghĩa của từ thở trong ngữ cảnh này so với từ thở trong câu:
Em bé thở đều đều khi ngủ say
Phương pháp giải:
Em đọc kỹ câu thơ và đoạn văn đã được cung cấp, tập trung vào đối tượng, sự kiện được đề cập trong bài và đưa ra nhận xét về cách sử dụng từ của tác giả
Lời giải chi tiết:
- Cách sử dụng từ thở trong câu thơ Mái lá khoan thai thở làn khói nhẹ là một cách sáng tạo và mang tính nghệ thuật của tác giả. Thở ở đây là một cách tưởng tượng của tác giả, giúp hiện thực hóa sự vật “mái lá” một cách sinh động.
- Sự khác biệt:
+ Thở trong câu thơ Mái lá khoan thai thở làn khói nhẹ là một loại sử dụng từ ngữ mang tính chất tượng thuật, giúp tạo ra nhiều giá trị nghệ thuật, từ đó làm cho hình ảnh thiên nhiên trong bài thơ trở nên sống động hơn.
+ Thở trong câu Em bé thở đều đều khi ngủ say là một cách diễn đạt thông thường, là từ ngữ mang ý nghĩa gốc nhằm chỉ hành động, trạng thái của con người.
Câu 2
Câu 2 (trang 95 SGK Ngữ Văn 7, tập 1)
Tìm các từ lặp trong bài thơ. Chọn một từ để giải thích nghĩa và nêu tác dụng của việc sử dụng từ lặp đó.
Phương pháp giải:
Đọc lại bài thơ Gò Me và liệt kê các từ lặp xuất hiện trong bài
Lời giải chi tiết:
- Từ lặp: leng keng, lao xao, xao xuyến, thẹn thò.
- Chọn một từ để giải thích nghĩa: lao xao.
+ Nghĩa: là từ lặp dùng để chỉ những âm thanh hoặc tiếng động nhỏ nhàn rên lên xen kẽ vào nhau, nghe không rõ, không đều
+ Tác dụng trong câu thơ: thể hiện được vẻ đẹp, trạng thái và sự di chuyển của thiên nhiên, từ đó làm cho những hình ảnh thiên nhiên trong bài thơ trở nên sống động, đa dạng hơn.
Câu 3
DẤU CÂU
Câu 3 (trang 95 SGK Ngữ Văn 7, tập 1)
Cho biết ý nghĩa của dấu ngoặc đơn và dấu ngoặc kép trong bài thơ Gò Me
Phương pháp giải:
Đọc lại bài thơ, tập trung vào các dấu ngoặc đơn và ngoặc kép xuất hiện trong bài
Lời giải chi tiết:
- Dấu ngoặc đơn: được sử dụng để chú thích, bổ sung thêm nội dung cho câu thơ trước đó (Tre thôi khúc khích, mây chìm lắng nghe).
- Dấu ngoặc kép: đánh dấu đoạn trích trực tiếp từ lời ca hát được trích dẫn trong bài thơ “Hò … ơ… Trai Biên Hòa lụy gái Gò Me/ Không vì sắc lịch mà chỉ vì mê giọng hò”
Câu 4
BIỆN PHÁP TU TỪ
Câu 4 (trang 96 SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Chỉ ra các biện pháp tu từ được dùng trong những dòng thơ sau và cho biết tác dụng của những biện pháp tu từ đó:
a. Ao làng trăng tắm, mây bơi
Nước trong như nước mắt người tôi yêu.
b. Nằm dưới hàng me, nghe tre thổi sáo.
c. Me non cong vắt lưỡi liềm
Lá xanh như dải lụa mềm lửng lơ.
d. Tre thôi khúc khích, mây chìm lắng nghe.
Phương pháp giải:
Em đọc kĩ các ví dụ đã cho, nhớ lại các biện pháp tu từ đã học và nêu biện pháp tu từ cùng với tác dụng của nó
Lời giải chi tiết:
a.
- Biện pháp tu từ:
+ Nhân hóa: trăng tắm, mây bơi.
+ So sánh: nước trong như nước mắt.
- Tác dụng: Biện pháp nhân hóa và so sánh trong câu thơ trên có tác dụng nhấn mạnh sự vật, sự việc được nhắc đến, tăng giá trị gợi hình, gợi cảm cho câu thơ đồng thời thể hiện rõ nét tình cảm mến yêu của tác giả dành cho quê hương.
b.
- Biện pháp tu từ:
+ Nhân hóa: tre thổi sáo.
- Tác dụng: Biện pháp nhân hóa trong câu thơ trên có tác dụng nhấn mạnh sự vật, sự việc được nhắc đến, tăng giá trị gợi hình, gợi cảm cho câu thơ, làm cho hình ảnh tre làng hiện lên sinh động, có hơi thở, linh hồn như con người; đồng thời thể hiện rõ nét tình cảm mến yêu của tác giả dành cho quê hương.
c.
- Biện pháp tu từ:
+ So sánh: lá xanh như dải lụa mềm.
- Tác dụng: Biện pháp so sánh trong câu thơ trên có tác dụng nhấn mạnh sự vật, sự việc được nhắc đến, tăng giá trị gợi hình, gợi cảm cho câu thơ, tạo nên những liên tưởng thú vị cho người đọc; đồng thời thể hiện rõ nét tình cảm mến yêu của tác giả dành cho thiên nhiên, vẻ đẹp quê hương.
d.
- Biện pháp tu từ:
+ Nhân hóa: tre khúc khích, mây lắng nghe.
- Tác dụng: Biện pháp nhân hóa trong câu thơ trên có tác dụng nhấn mạnh sự vật, sự việc được nhắc đến, tăng giá trị gợi hình, gợi cảm cho câu thơ, tạo cho sự vật, hiện tượng hiện lên sinh động, có hơi thở, linh hồn như một con người; đồng thời thể hiện rõ nét tình cảm mến yêu của tác giả dành cho thiên nhiên, vẻ đẹp quê hương