Buzz
Đọc trước truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa, tìm hiểu thông tin về tác giả Nguyễn Minh Châu Sự xuất hiện của hai nhân vật có bất ngờ không? Dự đoán về hành động của họ.
Chuẩn bị
Trả lời Câu hỏi Chuẩn bị trang 25 SGK Văn 12 Cánh diều
Đọc trước truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa, tìm hiểu thông tin về tác giả Nguyễn Minh Châu
Phương pháp giải:
Lựa chọn những thông tin phù hợp về tác giả.
Lời giải chi tiết:
- Tác giả Nguyễn Minh Châu:
+ Là cây bút tiên phong của văn học Việt Nam thời kì đổi mới.
+ Trước 1975, là cây bút sử thi có thiên hướng trữ tình lãng mạn. Từ đầu thập kỉ 80 ông chuyển sang cảm hứng thế sự với những vấn đề đạo đức và triết lí nhân sinh
+ Luôn tâm niệm sáng tác văn học là hành trình đi tìm “ hạt ngọc ẩn giấu trong bề sâu tâm hồn con người”, “ Văn học và đời sống là hai vòng tròn đồng tâm mà tâm điểm của nó là con người”
+ Tác phẩm nổi tiếng: Cửu sông ( 1967), Bến quê ( 1985), Cỏ lau ( 1989),…
Đọc hiểu 1
Trả lời Câu hỏi 1 Đọc hiểu trang 26 SGK Văn 12 Cánh diều
Sự xuất hiện của hai nhân vật có bất ngờ không? Dự đoán về hành động của họ.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ tác phẩm và trả lời câu hỏi.
Lời giải chi tiết:
Sự xuất hiện của hai nhân vật hoàn toàn gây bất ngờ bởi sau khi Phùng chụp được bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp và nghĩ rằng có thể ra về nhưng ngay sau đó một chiếc thuyền xuất hiện
Dự đoán hành động của họ: đi trở về nhà sau một ngày làm việc mệt mỏi.
Đọc hiểu 2
Trả lời Câu hỏi 2 Đọc hiểu trang 26 SGK Văn 12 Cánh diều
Cảnh tượng này đem lại cho em suy nghĩ gì?
Phương pháp giải:
Lựa chọn những thông tin phù hợp về tác giả.
Lời giải chi tiết:
Cảnh tượng người đàn ông rút thắt lưng của lính ngụy đánh vợ một cách tàn bạo đã thể hiện một hiện thực khắc nghiệt, nghiệt ngã, trái ngược hoàn toàn với vẻ đẹp toàn mỹ của bức tranh thiên nhiên trước đó. Đây là bức tranh cuộc sống khổ cực ẩn sau sự hoàn mỹ của phát hiện thiên nhiên mà Phùng đã khám phá trước đó.
Đọc hiểu 3
Trả lời Câu hỏi 3 Đọc hiểu trang 27 SGK Văn 12 Cánh diều
Chú ý những hành động của chú bé Phác với người mẹ
Phương pháp giải:
Tìm các chi tiết thể hiện hành động của bé Phác với mẹ
Lời giải chi tiết:
Những hành động của chú bé Phác với người mẹ: “ lặng lẽ đưa mấy ngón tay khẽ sờ lên khuôn mặt mẹ như muốn lau đi những giọt nước”
→ Hành động vô cùng dịu dàng, thể hiện tình yêu thương đối với mẹ của bé Phác
Đọc hiểu 4
Trả lời Câu hỏi 4 Đọc hiểu trang 29 SGK Văn 12 Cánh diều
Sự tương phản trong chân dung của mẹ và con gái đem lại cho em suy nghĩ gì?
Phương pháp giải:
Lựa chọn những thông tin phù hợp về tác giả.
Lời giải chi tiết:
- Trong tác phẩm, cô con gái được mô tả “ đứa con gái trạc 14, 15 tuổi. Đấy là trông vóc người và mái tóc xõa ngang vai…” trái ngược hoàn toàn hình ảnh người mẹ “ một thân hình quen thuộc của người đàn bà vùng biển, cao lớn với những đường nét thô kệch…”
- Sự tương phản trong chân dung của mẹ và con gái càng làm nhấn mạnh sự khốn khổ, mệt mỏi của người đàn bà hàng chài- người đã phải trải qua biết bao nhiêu bất hạnh trong cuộc sống để nuôi các con khôn lớn.
Đọc hiểu 5
Trả lời Câu hỏi 5 Đọc hiểu trang 29 SGK Văn 12 Cánh diều
Chú ý những cử chỉ, hành động vái lạy quý tòa của người đàn bà
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn văn
Lời giải chi tiết:
Cử chỉ, hành động của người đàn bà: hướng về phía Đẩu, chắp tay vái lia lịa.
→ Thái độ run sợ, lo lắng, van xin của người đàn bà hàng chài với chánh án Đẩu
Đọc hiểu 6
Trả lời Câu hỏi 6 Đọc hiểu trang 30 SGK Văn 12 Cánh diều
Chú ý những thay đổi trong thái độ của người đàn bà
Phương pháp giải:
Tìm ra những chi tiết thể hiện thái độ của người đàn bà
Lời giải chi tiết:
Sự thay đổi trong thái độ của người đàn bà: Từ lo sợ, khúm núm, van xin cho đến thái độ bình tĩnh, sắc sảo.
Đọc hiểu 7
Trả lời Câu hỏi 7 Đọc hiểu trang 31 SGK Văn 12 Cánh diều
Sự thay đổi trong thái độ của người đàn bà: Từ lo sợ, khúm núm, van xin cho đến thái độ bình tĩnh, sắc sảo.
Phương pháp giải:
Lựa chọn những thông tin phù hợp về tác giả.
Lời giải chi tiết:
Có lẽ rằng Đẩu nhận ra rằng mình đã quá nóng vội, thiếu sự sâu sắc khi nhìn nhận, đánh giá một vấn đề mà chỉ thấy được cái bề nổi xù xì nhưng chưa thấy được góc khuất, ẩn sâu, phức tạp bên trong.
Bởi qua câu chuyện của người đàn bà hàng chài cũng đã mang đến cho Đẩu hiểu hơn về cuộc sống, số phận con người: Chiến tranh đã kết thúc nhưng con người vẫn phải đối diện với những bi kịch mới, đó là cái đói, cái nghèo.
Đọc hiểu 8
Trả lời Câu hỏi 8 Đọc hiểu trang 32 SGK Văn 12 Cánh diều
Tại sao hình ảnh con thuyền sóng gió được lặp lại trong đoạn văn này?
Phương pháp giải:
Tìm chi tiết miêu tả hình ảnh con thuyền từ đó rút ra nguyên nhân.
Lời giải chi tiết:
Hình ảnh con thuyền sóng gió được lặp lại một lần nữa như phần nào ẩn dụ cho những cuộc đời, số phận người dân bất hạnh, khó khăn, đối mặt với nhiều bi kịch. Con thuyền vẫn đậu ở ngay giữa sóng gió mà không về bờ cũng như cuộc sống bất hạnh của người dân luôn phải trải qua nhiều thách thức, vất vả để buôn ba.
Sau khi đọc 1
Trả lời Câu hỏi 1 Sau khi đọc trang 33 SGK Văn 12 Cánh diều
Truyện Chiếc thuyền ngoài xa có thể chia làm mấy phần? Lập sơ đồ về mối quan hệ giữa các nhân vật trong đoạn trích.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ nội dung của tác phẩm.
Lời giải chi tiết:
- Trong truyện Chiếc thuyền ngoài xa, có thể phân thành 4 phần:
Phần 1: “Lúc đó… ở lại chơi thêm mấy ngày”: Phát hiện đầu tiên của nhiếp ảnh Phùng
Phần 2: “ Ngay lúc ấy…. chiếc thuyền lưới vó đã không còn”: Phát hiện thứ hai của nhiếp ảnh Phùng
Phần 3: “Tôi lặng lẽ cảm ơn… không làm tổn thương mẹ”: Câu chuyện của người phụ nữ làm nghề bắt cá
Phần 4: Và phần còn lại: Bức ảnh được chọn để làm lịch năm đó.
- Sơ đồ quan hệ giữa các nhân vật:
Sau khi đọc 2
Trả lời Câu hỏi 2 Sau khi đọc trang 33 SGK Văn 12 Cánh diều
Câu chuyện được kể từ góc nhìn của ai? Ý nghĩa của việc chọn góc nhìn này.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ tác phẩm.
Lời giải chi tiết:
- Câu chuyện được kể từ góc nhìn của: nhiếp ảnh gia Phùng
- Ý nghĩa của việc chọn góc nhìn này:
+ Tạo ra một góc nhìn trung thực, sắc sảo
+ Kể chuyện một cách chân thực, khách quan, thuyết phục
+ Phát triển sự đa chiều trong cảm nhận, đánh giá về các nhân vật
Sau khi đọc 3
Trả lời Câu hỏi 3 Sau khi đọc trang 33 SGK Văn 12 Cánh diều
Phân tích sự thay đổi cảm xúc của nhân vật Phùng đối với những ngư dân trong tác phẩm
Phương pháp giải:
Đọc kỹ phần đầu của tác phẩm và tìm ra các chi tiết mô tả cảm xúc của nhân vật Phùng.
Lời giải chi tiết:
a. Tâm trạng của nhân vật Phùng khi chứng kiến hiện thực cuộc sống:
Cảnh người đàn ông ngư dân đánh vợ một cách tàn nhẫn và hành động đáng kinh ngạc của đứa bé giữ thắt lưng tấn công người đàn ông; hành động này khiến Phùng ngạc nhiên và kinh hoàng
→ Tâm trạng của nghệ sĩ Phùng: “ kinh ngạc đến thốn thức”, “ một vài phút ban đầu chỉ im lặng mà nhìn chằm chằm”...
b. Tâm trạng của nhân vật Phùng khi nghe câu chuyện của người phụ nữ bắt cá ở tòa án huyện
- Câu chuyện của người phụ nữ bắt cá : tình hình gia đình, lý do không muốn làm tổn thương
→ Tâm trạng của nhân vật Phùng trải qua nhiều biến đổi:
+ Người phụ nữ bắt cá: Dù bề ngoài thô kệch, tơ tưởng nhưng thực tế là một người phụ nữ biết quan tâm, yêu thương con cái, là một người vợ thông cảm, hiểu biết chồng
+ Người chồng nóng nảy: Nguồn gốc đáng trách nhưng cũng đáng thương. Người không chỉ là kẻ phạm tội mà còn là nạn nhân của hoàn cảnh khó khăn, bất hạnh,
+Thằng bé Phác: đằng sau hành vi trái với đạo lý thường thấy đó là tình yêu thương vô điều kiện của mẹ.
→ Quá trình thay đổi cảm xúc, hiểu biết của nhân vật Phùng: Từ sự hạnh phúc ban đầu khi tưởng như thấy được vẻ đẹp của cảnh thiên nhiên đến cảm giác sững sờ, kinh hoàng, bực tức trước sự thật của cuộc sống; từ sự thương cảm trước cảnh bị tổn thương đến sự đồng cảm, chia sẻ; từ thái độ phản đối mãnh liệt trước những điều không công bằng đến sự hiểu biết lẽ đời.
→ Gửi đi thông điệp: Nghệ thuật bắt nguồn từ cuộc sống, phải phục vụ cuộc sống. Vì vậy, nghệ sĩ không thể chỉ sử dụng cái nhìn bề ngoài để quan sát cuộc sống mà phải đặt mình vào nhiều góc độ, nhiều khía cạnh.
Sau khi đọc 4
Trả lời Câu hỏi 4 Sau khi đọc trang 33 SGK Văn 12 Cánh diều
Phân tích tính đa diện trong tính cách của người phụ nữ làm nghề bắt cá.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ tác phẩm và tìm các chi tiết mô tả về tính cách của người phụ nữ làm nghề bắt cá.
Lời giải chi tiết:
a. Là người mẹ có tình thương con vô bờ bến:
- Chịu đựng sự trừng phạt từ chồng để nuôi con lớn
- Luôn cố gắng bảo vệ con khỏi tổn thương tinh thần
- Đau lòng vì không thể che chở cho tâm hồn thuần khiết của con
- Tìm niềm vui đơn giản trong việc nuôi con: “Thú vị nhất là khi tôi ngồi nhìn con tôi ăn no…)
b. Là người vợ thông cảm, giàu lòng khoan dung:
- Hiểu biết tính cách của chồng ( hơi khó tính nhưng tốt bụng lắm)
- Thấu hiểu cho chồng: biết rằng cuộc sống gian truân đã khiến chồng tha hóa
- Gánh vác mọi lo toan, khó khăn: chấp nhận trách nhiệm của mình ( điều này là lỗi của những người phụ nữ ở thuyền đẻ quá nhiều)
→ Vẻ đẹp truyền thống của người phụ nữ Việt Nam
c. Người trưởng thành, có trải nghiệm và hiểu biết sâu sắc về cuộc sống:
- Đưa ra lời nói thuyết phục khi từ chối sự giúp đỡ từ Đẩu “Vì các ông không phải là phụ nữ, không biết cái cảm giác như thế nào..”
- Lời cảm ơn từ người cao hơn: “Tôi cảm ơn các ông..”
Sau khi đọc 5
Trả lời Câu hỏi 5 Sau khi đọc trang 33 SGK Văn 12 Cánh diều
Phân tích các cuộc trò chuyện trong tác phẩm giữa người phụ nữ bắt cá với Phùng và Đẩu. Từ đó, nêu ra chủ đề của tác phẩm
Phương pháp giải:
Xem lại nội dung cuộc trò chuyện giữa người phụ nữ bắt cá với Phùng và Đẩu ở tòa án huyện.
Lời giải chi tiết:
- Các cuộc trò chuyện trong văn bản được hiểu là biểu hiện của sự trái ngược trong quan điểm, suy nghĩ của các nhân vật, làm nên đặc điểm đa chiều của tác phẩm. Điều đó được thể hiện sâu sắc qua cuộc trò chuyện giữa người phụ nữ bắt cá với Phùng và Đẩu ở tòa án huyện:
+ Góc nhìn của Phùng và Đẩu: Khi chứng kiến cảnh chồng đánh vợ của gia đình bắt cá, Phùng và Đẩu đề nghị giúp đỡ và khuyên người phụ nữ bỏ chồng. Và khi nghe được lời của người phụ nữ, Phùng không thể hiểu được điều này: “ Sau câu nói của người phụ nữ, tôi cảm thấy không gian phòng ngủ của Đẩu tự nhiên bị hút hết không khí, trở nên ngột ngạt quá”, cảm thấy những điều này “không phải là dễ nghe”
→ Phùng và Đẩu cảm thấy người phụ nữ này sống quá kiên cường, không hiểu được lý do tại sao người phụ nữ không chấp nhận sự giúp đỡ này
+ Góc nhìn của người phụ nữ bắt cá: Kiên quyết không rời bỏ chồng và đưa ra lý lẽ thuyết phục:
Phải cần có người đàn ông trong gia đình để nuôi một đàn con: “những người phụ nữ ở thuyền chúng tôi cần có một người đàn ông bên cạnh khi sóng gió, để cùng làm ăn nuôi dưỡng một đám con nào cũng trên chục đứa”
Nhiệm vụ của người phụ nữ ở thuyền: sống vì con cái chứ không phải vì bản thân:“Người phụ nữ ở thuyền chúng tôi phải sống cho con chứ không thể sống cho bản thân như ở trên cạn được”.
→ Góc nhìn sâu sắc, hiểu biết lẽ đời.
- Chủ đề của tác phẩm: Thể hiện mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống. Người nghệ sĩ trong quá trình sáng tạo nghệ thuật không thể chỉ sơ sài khi nhìn cuộc sống và con người ở mức bề ngoài mà phải đặt mình vào nhiều góc độ, nhiều khía cạnh để khám phá những vẻ đẹp tiềm ẩn bên trong
Sau khi đọc 6
Trả lời Câu hỏi 6 Sau khi đọc trang 33 SGK Văn 12 Cánh diều
Phân tích quan điểm của em về sự lựa chọn cuộc sống của người phụ nữ làm nghề bắt cá.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ tác phẩm
Lời giải chi tiết:
- Giới thiệu về người phụ nữ làm nghề bắt cá: Phụ nữ trên 40 tuổi, vẻ ngoài thô kệch, mặt mày khổ cực, luôn phản ánh cuộc sống vất vả, đầy mệt mỏi. Tình trạng nghèo khó còn thể hiện trên “chiếc áo rách cỏm có miếng vá, nửa phần dưới ướt nhẹp”. Bị chồng hành hạ tàn bạo: “dùng chiếc thắt lưng quật liên tục vào lưng vợ” và những vụ đánh nhau đó diễn ra thường xuyên: “ mỗi ba ngày một trận nhẹ, mỗi năm một trận nặng”. Mặc dù vậy, khi được đối diện với sự giúp đỡ của Phùng và Đẩu, bà từ chối và quyết không bỏ chồng
→ Ban đầu, có vẻ bất ngờ vì bà đã chọn sống bên cạnh chồng- người đã gây ra cho bà biết bao đau thương về thân thể.
- Sau đó, bà đã giải thích lý do với Phùng với Đẩu bằng cách rất thuyết phục: Thực ra, việc đi bắt cá trên chiếc thuyền lênh đênh không thể thiếu sự đồng lòng của người đàn ông và để nuôi một gia đình thì họ phải cùng nhau cố gắng. Hơn nữa, bà phụ nữ làm nghề bắt cá cũng chấp nhận số phận, chấp nhận như là một điều hiển nhiên. Do cuộc sống khắc nghiệt, công việc làm ngư dân cực nhọc khiến bà phải đón nhận những khó khăn ấy.
→ Cảm thấy đau lòng, đồng cảm với số phận của bà phụ nữ không may mắn hay có thể đó cũng chính là số phận chung của những người lao động chân chất, vất vả.
→ Hình ảnh nhân vật bà phụ nữ làm nghề bắt cá: mặc dù có vẻ ngoài thô kệch, xấu xí nhưng tâm hồn trong sáng, hiện lên hình ảnh vẻ đẹp truyền thống của phụ nữ Việt Nam: nhân hậu, dung dị, hiếu thảo.
