Buzz
Tổ chức bài học về Tác giả Nguyễn Trãi trên các trang 6, 7, 8, 9, 10 sao cho ngắn nhất mà vẫn truyền đạt đầy đủ ý nghĩa, tuân thủ sách Ngữ văn lớp 10 Kết nối tri thức giữa văn học và cuộc sống là điểm nhấn giúp học sinh dễ dàng hơn trong việc soạn văn 10.
Tổ chức bài học về Tác giả Nguyễn Trãi - tóm tắt ngắn gọn Kết nối tri thức
* Trước khi đọc
Câu 1 (trang 6 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức):
- Lý Công Uẩn, Trần Hưng Đạo, Trần Nhân Tông, Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Phạm Ngũ Lão,....
Câu 2 (trang 6 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức):
- Phạm Ngũ Lão (1255-1320): người xuất thân từ làng Phù Ủng, huyện Đường Hào (Hưng Yên), là con rể của Trần Hưng Đạo, lãnh đạo đội quân hữu vệ
- Đã có nhiều đóng góp trong cuộc kháng chiến chống lại quân Mông-Nguyên lần thứ 2 (1285) và lần thứ 3 (1288)
- Là người có uy danh trong cả văn học và võ thuật
- Phạm Ngũ Lão nổi tiếng qua câu chuyện đan sợi đối đầu trên con đường
* Đọc tài liệu
Gợi ý trả lời câu hỏi trong đoạn văn:
1. Tìm hiểu vai trò của Nguyễn Trãi trong cuộc kháng chiến chống lại quân Minh.
- Nguyễn Trãi đã cùng Lê Lợi và các tướng lĩnh thảo luận về việc quân, lập ra kế hoạch chiến lược cho cuộc khởi nghĩa.
- Hỗ trợ Lê Lợi trong việc viết chiếu lệnh, văn thư, tham gia vào cuộc đấu tranh ngoại giao với quân Minh
- Sáng tác “Bình Ngô đại cáo”
2. Tập trung vào ý chính của triết lý nhân nghĩa trong thơ văn của Nguyễn Trãi.
Triết lý nhân nghĩa có nguồn gốc từ Nho giáo nhưng đã được Nguyễn Trãi tiếp thu một cách sáng tạo và có chọn lọc. Đối với ông, nhân nghĩa trước hết là yêu thương nhân dân; mục tiêu cao nhất là hạnh phúc và ấm no cho cuộc sống của nhân dân.
3. Biểu hiện tình cảm với thiên nhiên và suy ngẫm về cuộc sống.
- Tình cảm thiên nhiên
+ “Tuyển tập thơ của Nguyễn Trãi” và “Tập thơ quốc âm của Nguyễn Trãi” là những tác phẩm phản ánh sự đa dạng và quyến rũ của thiên nhiên, từ những hình ảnh tráng lệ đến những cảnh đời thường gần gũi.
+ Tâm hồn của Nguyễn Trãi mở rộng, tinh tế và lãng mạn, lưu luyến từng khoảnh khắc đẹp của thiên nhiên.
- Nỗi niềm về cuộc đời
+ Trong thơ của Nguyễn Trãi, tâm hồn trăn trở trước những biến động của cuộc sống. Thơ của ông thường chứa đựng những cảm xúc buồn về nhân sinh, đau đớn và thất vọng trước sự phức tạp và bất công của thế giới.
+ Nguyễn Trãi đối mặt với thực tại bằng tâm hồn và tư duy của cây thông, cây bách
4. Ý nghĩa của sự đóng góp của Nguyễn Trãi trong từng loại văn bản: văn chính luận, thơ chữ Hán và thơ chữ Nôm.
- Văn chính luận của Nguyễn Trãi, đặc biệt là những bức thư chiến tranh và các văn kiện ngoại giao với nhà Minh, luôn mang đậm phong cách mẫu mực.
- Thơ chữ Hán của Nguyễn Trãi chủ yếu sử dụng các thể thơ Đường, nổi tiếng với sự mềm mại, tinh tế, và ngôn ngữ tinh xảo, kỹ thuật tả cảnh, tả tình tinh tế, tài hoa.
- Thơ chữ Nôm của Nguyễn Trãi được đánh giá cao là tinh hoa của thơ quốc âm (tiếng Việt) thời trung đại.
5. Vai trò của Nguyễn Trãi trong văn học trung đại Việt Nam.
- Nguyễn Trãi đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển văn học Đại Việt sau thời kỳ bị quân Minh xâm lược và thực hiện chính sách diệt văn hoá.
* Sau khi đọc
Nội dung chính:
Văn bản “Nguyễn Trãi – cuộc đời và công lao” đã làm nổi bật nhân cách của Nguyễn Trãi – một anh hùng dân tộc, nhà văn hoá, và nhà văn kiệt xuất. Anh hùng của Nguyễn Trãi gắn với cuộc khởi nghĩa Lam Sơn hào hùng. Văn hoá của Nguyễn Trãi được thể hiện qua những tác phẩm văn học sâu sắc về con người và đạo đức.
Đề xuất câu trả lời sau khi đọc:
Câu 1 (trang 10 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức):
- Về tiểu sử Nguyễn Trãi
+ Sinh ra tại Chí Linh, Hải Dương, cha là Nguyễn Phi Khanh – người đã đỗ Thái học dưới thời vua Trần, mẹ là Trần Thị Thái – con của quan Tư đồ Trần Nguyên Đán
+ Bị quân Minh giam cầm tại thành Đông Quan
+ Tham gia cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, hỗ trợ Lê Lợi đánh đuổi quân Minh
- Về tính cách của Nguyễn Trãi
+ Nguyễn Trãi được biết đến là một chính trị gia tài năng, một người yêu nước quan tâm đến cuộc sống của nhân dân, và một nhà văn, nhà thơ lỗi lạc.
Câu 2 (trang 10 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức):
Tư tưởng nhân nghĩa ban đầu có nguồn gốc từ triết lý Nho nhưng Nguyễn Trãi đã phát triển và sáng tạo lại nó. Với ông, tôn trọng con người đứng lên hàng đầu; mục tiêu cao nhất là hạnh phúc và sự giàu có của nhân dân.
Câu 3 (trang 10 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức):
Thơ của Nguyễn Trãi mang trong mình một thế giới thiên nhiên đa dạng, từ những cảnh đẹp tráng lệ như Bạch Đằng, Vân Đồn, Thần Phù, Vọng Doanh, đến những hình ảnh bình dị, gần gũi của làng quê, nơi mà ông sinh sống và gắn bó.
=> Tâm hồn của Nguyễn Trãi luôn nhạy cảm, tinh tế, chăm sóc từng khoảnh khắc hòa mình với thiên nhiên.
Câu 4 (trang 10 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức):
- Nguyễn Trãi luôn chứa đựng nỗi tư tưởng sâu sắc về thế sự đen tối. Tuy nhiên, dù cuộc sống gian khổ, ông vẫn giữ vững phẩm chất cao quý, tự trọng và kiêu hãnh. Điều này cho thấy ông là một nhà yêu nước, mang lòng thương dân, sống đẳng cấp và kiên định với lý tưởng cao cả.
Câu 5 (trang 10 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức):
- Văn chính luận của Nguyễn Trãi, đặc biệt là những bức thư bút chiến, các văn kiện ngoại giao với triều Minh luôn đạt đến mức độ hoàn hảo.
- Sức thuyết phục trong văn chính luận của Nguyễn Trãi bắt nguồn từ:
+ Sử dụng triệt để và tinh tế các nguyên tắc tư tưởng, đạo đức của Nho giáo và sự thật khách quan của cuộc sống để xây dựng nền tảng chính trị vững chắc cho những luận điểm lớn.
+ Hiểu biết sâu sắc về mọi đối tượng và tình hình thời cuộc, kết hợp giữa lý lẽ sắc bén với bằng chứng thuyết phục, lập luận logic và cấu trúc chặt chẽ, ngôn từ chính xác, kết hợp nhiều phong cách và phương pháp diễn đạt, sử dụng ngôn ngữ đa dạng và giọng điệu cuốn hút.
Câu 6 (trang 10 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức):
- Tác phẩm “Nguyễn Trãi – cuộc đời và sự nghiệp” (SGK Ngữ Văn 10, bộ Cánh diều, tập 2, trang 5)
- Tác phẩm “Nguyễn Trãi và tấm lòng nhân ái “dòng nước triều đông cuồn cuộn qua đêm ngày” (Đinh Gia Khánh)
- Tác phẩm “Nguyễn Trãi, về tác giả và tác phẩm” (Nguyễn Hữu Sơn)
* Kết nối đọc – viết (trang 10 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 - Kết nối tri thức):
Sưu tầm một bài thơ chữ Hán hoặc chữ Nôm của Nguyễn Trãi và viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) giới thiệu bài thơ đó.
Đoạn văn tham khảo:
“Bảo kính cảnh giới” (bài số 43) là một tác phẩm nổi tiếng trong bộ “Quốc Âm thi tập” của Nguyễn Trãi. Với hình thức thất ngôn bát cú, bài thơ này lưu diễn vẻ đẹp rực rỡ của mùa hè, toả sáng tình yêu với thiên nhiên và nhân dân. Nguyễn Trãi, dù lui về ẩn cư, vẫn dành tình cảm sâu sắc cho cuộc sống bình dân, mong muốn mọi người sống giàu có hơn. Qua bài thơ này, ta cảm nhận được tinh thần cao quý và tình yêu vĩnh cửu của Nguyễn Trãi dành cho đất nước và con người.
Xem thêm các bài soạn về tác giả Nguyễn Trãi trong sách Ngữ văn lớp 10 của các bộ sách khác để có cái nhìn toàn diện hơn về tác phẩm của ông.
