Buzz
Truyện cổ tích Sọ Dừa thể hiện lòng tin của dân tộc ta vào sức mạnh của thiện, và ước mơ về một xã hội công bằng. Tác phẩm được giới thiệu trong sách Ngữ Văn lớp 6, thuộc bộ sách Chân trời sáng tạo, tập 1.
Hôm nay, Mytour sẽ cung cấp bài Soạn văn 6: Sọ Dừa, hy vọng sẽ hỗ trợ các bạn học sinh. Mời bạn tham khảo ngay sau đây.
Kiến thức về Ngữ Văn
1.1 Hiểu biết về đọc hiểu
- Truyện cổ tích là dạng truyện dân gian, phản ánh sự sáng tạo tưởng tượng của dân gian, tập trung vào cuộc sống và số phận của các nhân vật đặc biệt. Truyện cổ tích thể hiện quan điểm và suy nghĩ của cộng đồng người xưa về cuộc sống, đồng thời mong muốn một xã hội công bằng, lý tưởng.
- Cốt truyện cổ tích thường mang tính hoang dã, ma mị, bắt đầu bằng cụm từ “Ngày xửa… ngày xưa…” và kết thúc có hậu. Truyện thường được sắp xếp theo trình tự thời gian. Các nhân vật trong truyện cổ tích thường biểu hiện qua hành động.
- Đề tài thường là các sự kiện trong cuộc sống được mô tả và thể hiện qua văn bản.
- Chủ đề là vấn đề cốt lõi mà văn bản thể hiện thông qua một diễn biến trong đời sống. Trong các câu chuyện cổ tích, chủ đề chính là ước mơ về một xã hội công bằng và sự chiến thắng của cái thiện trước cái ác.
- Người kể chuyện là nhân vật mà tác giả sáng tạo để diễn đạt các sự kiện. Người kể chuyện ở ngôi thứ nhất thường tự xưng là “tôi”. Người kể chuyện ở ngôi thứ ba thường ẩn danh. Trong truyện cổ tích, người kể thường ở ngôi thứ ba.
- Lời của người kể chuyện là phần dùng để kể lại một sự kiện cụ thể hoặc giới thiệu, mô tả về cảnh vật, nhân vật trong truyện. Lời của nhân vật là lời thoại của họ trong câu chuyện.
1.2 Hiểu biết về ngôn ngữ Việt
- Trạng ngữ là phần của câu giúp xác định thời gian, không gian, nguyên nhân, mục đích... của sự kiện được nêu trong câu.
- Trong tiếng Việt có nhiều loại trạng ngữ: trạng ngữ chỉ thời gian, nơi chốn, nguyên nhân, mục đích...
Soạn bài Sọ Dừa - Mẫu 1
2.1 Chuẩn bị để đọc
Câu 1. Em đã từng đánh giá một người chỉ qua vẻ bề ngoài chưa? Cách đánh giá đó có đúng không?
- Có, em đã từng đánh giá người khác chỉ dựa vào vẻ bề ngoài của họ.
- Cách đánh giá như vậy không hoàn toàn chính xác.
- Ví dụ: Trên đường về nhà từ trường, em nhìn thấy một chàng trai với mái tóc đỏ, trang phục hầm hố, và cánh tay có nhiều hình xăm đáng sợ. Ban đầu, em nghĩ rằng anh ấy là một người xấu tính, không tốt. Tuy nhiên, khi đến giao lộ, em chứng kiến anh ấy giúp một bà lão qua đường và cầm túi đồ nặng cho bà.
Câu 2. Tên của văn bản đưa ra cho em suy tưởng gì?
Tên văn bản “Sọ Dừa” khiến em liên tưởng đến một nhân vật có ngoại hình độc đáo, giống như quả dừa.
2.2 Trải nghiệm cùng văn bản
Câu 1. Những thông tin trong phần khai mạc giúp em hiểu gì về nhân vật Sọ Dừa?
- Thông tin trong phần khai mạc:
- Hai vợ chồng nghèo hiền lành, chăm chỉ, nhưng đã ngoài năm mươi vẫn chưa có con.
- Một ngày, trời nắng gắt, người vợ vào rừng lấy củi cho chủ, đói khát quá mà không tìm thấy suối.
- Bà nhìn thấy cái Sọ Dừa bên cạnh gốc cây đựng đầy nước mưa, bà bê lên uống, về nhà thì mang theo.
- Không mất nhiều thời gian sau đó, bà sinh ra một đứa bé không chân không tay, tròn như quả dừa nhưng biết nói.
- Các chi tiết trong phần khai mạc giúp em hiểu được về sự ra đời bí ẩn của Sọ Dừa.
Câu 2. Theo em, Sọ Dừa có tìm được lễ vật không?
Theo em, Sọ Dừa sẽ tìm được lễ vật. Bởi vì trong truyện cổ tích, những người hiền lành, tốt bụng thường được sự giúp đỡ từ các thế lực siêu nhiên.
2.3 Suy ngẫm và phản hồi
Câu 1. Truyện cổ tích thường kể về nhân vật bất hạnh (người mồ côi, người có hình dạng xấu xí...), nhân vật dũng sĩ, nhân vật thông minh. Theo em, Sọ Dừa thuộc loại nhân vật nào?
Sọ Dừa được xem là một nhân vật bất hạnh (có hình dạng xấu xí).
Câu 2. Sắp xếp lại các sự kiện theo trình tự xảy ra trong truyện:
a. Trong khi bà mẹ đi hái củi, bà uống nước từ Sọ Dừa, sau đó mang về nhà và sinh ra Sọ Dừa với hình dạng dị hình và dị dạng.
b. Sọ Dừa chăm chỉ học hành, đỗ trạng, và sau đó đi làm sứ giả.
c. Sau khi đi làm sứ giả và trở về, Sọ Dừa rất hạnh phúc khi gặp lại vợ trên đảo.
d. Tại nhà của phú ông, Sọ Dừa gặp cô út và kết hôn với cô ấy, sau đó vứt bỏ hình dạng xấu xí.
đ. Hai người chị ghen tức hại em, họ đẩy vợ của Sọ Dừa xuống biển.
e. Nhờ nghe theo lời chồng, người vợ tránh được nguy hiểm và sống sót trên hòn đảo hoang.
g. Hai người chị xấu xí phải rời đi và lánh xa.
h. Sọ Dừa muốn đi làm công việc chăn bò ở nhà của phú ông để giúp đỡ mẹ già.
Sắp xếp: a - h - d - b - đ - e - c - g
Câu 3. Phẩm chất của Sọ Dừa được thể hiện qua chuỗi hành động trong toàn bộ câu chuyện, cho thấy tính hiền lành, lòng tốt, và lòng kiên nhẫn.
Phẩm chất của nhân vật Sọ Dừa hiện ra qua chuỗi hành động:
- Lớn lên, Sọ Dừa xin mẹ cho đi chăn bò ở nhà phú ông.
- Chăm chỉ chăn bò, tài năng, con bò nào con bò ấy no căng bụng.
- Học hành siêng năng, đỗ trạng nguyên, và được vua giao nhiệm vụ đi sứ.
- Trước khi ra đi, Sọ Dừa trao cho vợ một con dao và hai quả trứng gà, nhắc nhở vợ mang theo bên mình.
=> Những hành động trên thể hiện sự tài năng, thông minh và khả năng lãnh đạo của Sọ Dừa.
Câu 4. Các yếu tố kì ảo trong truyện Sọ Dừa:
- Trong truyện Sọ Dừa, các yếu tố kì ảo được sử dụng làm nổi bật những khía cạnh tưởng tượng và sự phong phú của thế giới trong câu chuyện. Những yếu tố này giúp tạo ra một bối cảnh huyền bí và thú vị, đồng thời thúc đẩy cốt truyện phát triển một cách đặc biệt.
- Bà vợ đi hái củi, đói khát mà không tìm thấy nguồn nước. Thấy Sọ Dừa đựng nước, bà uống. Trở về nhà, bà mang, và sau đó sinh ra một đứa bé không chân không tay, tròn như quả dừa.
- Nguyên bản không có chân tay, nhưng Sọ Dừa làm việc chăm chỉ, đặc biệt giỏi chăn bò.
- Trước ngày cưới, Sọ Dừa bỗng trở thành một chàng trai điển trai, lịch lãm.
- Vợ của Sọ Dừa bị một con cá kình nuốt, nhưng Sọ Dừa đã giải cứu bằng cách rạch bụng con cá, khiến nó chết và dạt vào hòn đảo.
- Các yếu tố kì ảo có vai trò:
- Đối lập giữa ngoại hình và phẩm chất của Sọ Dừa đã thể hiện sự quan trọng của bản chất bên trong của con người, đồng thời phản ánh ước mơ về sự cải thiện cuộc sống của người lao động.
- Truyền tải ước mơ của nhân dân về một cuộc sống hạnh phúc cho những người tốt bụng.
- Làm cho câu chuyện trở nên hấp dẫn hơn.
Câu 5. Xác định đề tài của truyện:
Đề tài: Đề cao giá trị bản chất đẹp của con người.
Câu 6. Chủ đề của truyện là gì?
Chủ đề: Truyện thể hiện lòng nhân ái và tình thương với những người hiền lành, tốt bụng, cùng sự đồng cảm với những người gặp khó khăn.
Câu 7. Qua Sọ Dừa, em học được điều gì về cách đánh giá con người?
Qua Sọ Dừa, em học được rằng không nên đánh giá con người chỉ dựa vào vẻ bề ngoài. Quan trọng hơn, là nhìn nhận vẻ đẹp bên trong của họ.
Soạn bài Sọ Dừa - Mẫu 2
3.1 Về tác phẩm
a. Loại hình
Truyện cổ tích là dạng truyện dân gian, phản ánh sự tưởng tượng của nhân dân, kể về cuộc sống và số phận của các nhân vật. Truyện cổ tích thể hiện cái nhìn, suy nghĩ của dân gian về cuộc sống, đồng thời thể hiện ước mơ về một xã hội công bằng, tốt lành.
b. Tóm tắt
Xưa kia, có một cặp vợ chồng nghèo phải đi làm công cho một phú ông. Họ làm việc chăm chỉ, tốt bụng nhưng đã già mà vẫn chưa có con. Một ngày nọ, khi đi hái củi, bà vợ thấy khát quá mà không thấy suối. Bà nhìn thấy một cái sọ dừa đang đựng nước nên đã uống. Về nhà, bà mang thai, và sau đó, sinh ra một đứa bé không có tay không có chân, hình dáng giống như quả dừa. Ban đầu, bà muốn vứt bỏ nhưng sau khi đứa bé nói được, bà quyết định giữ lại và nuôi nấng, đặt tên là Sọ Dừa. Khi lớn lên, Sọ Dừa xin đi làm chăn bò cho phú ông. Ba cô con gái của phú ông chăm sóc Sọ Dừa nhưng chỉ có cô út là đối xử tốt với anh. Khi mùa làm việc kết thúc, Sọ Dừa quyết định cầu hôn cô út. Mặc dù phú ông đưa ra thử thách khó khăn, nhưng Sọ Dừa vẫn vượt qua thành công. Trong đám cưới, Sọ Dừa trở lại hình dáng của một chàng trai tuấn tú khiến mọi người ngạc nhiên. Sọ Dừa học hành siêng năng, đỗ trạng nguyên và thậm chí được triệu đến làm sứ giả. Hai người chị ghen tức đã đẩy cô út xuống biển, nhưng nhờ lời khuyên của chồng, cô út đã sống sót trên một hòn đảo hoang. Khi Sọ Dừa trở về từ việc làm sứ giả, anh vô cùng hạnh phúc khi gặp lại vợ trên đảo. Hai người chị xấu hổ vì hành động của mình nên rời đi khỏi biệt xứ.
c. Kết cấu
- Phần 1: Từ đầu đến… “đặt tên là Sọ Dừa”. Giới thiệu về sự ra đời của Sọ Dừa.
- Phần 2: Tiếp theo đến… “phòng khi sử dụng”. Sự trở lại làm người và cuộc sống của vợ chồng Sọ Dừa.
- Phần 3: Phần còn lại. Sự tàn ác của hai cô chị, sự hòa nhập của vợ chồng Sọ Dừa.
3.2 Hiểu văn bản
a. Sự ra đời kì lạ của Sọ Dừa
- Một cặp vợ chồng nghèo hiền lành, chăm chỉ nhưng đã qua năm mươi mà vẫn chưa có con.
- Một ngày, trời nắng chang chang, người vợ đi rừng hái củi cho chủ nhưng lại khát nước mà không thấy suối.
- Bà nhìn thấy cái sọ dừa đặt bên gốc cây, chứa đầy nước mưa, bà lấy lên uống, về nhà bà đã mang thai.
=> Quá trình mang thai kỳ lạ, không giống như bình thường.
- Không lâu sau đó, bà sinh ra một đứa bé không chân không tay, tròn như quả dừa nhưng biết nói.
=> Hình dạng kì lạ mang ý nghĩa về sự yếu đuối, khó khăn của những người nhỏ bé trong xã hội.
b. Trở lại trong hình dạng con người và cuộc sống của cặp vợ chồng Sọ Dừa
- Tài năng của Sọ Dừa:
- Sau khi lớn lên, Sọ Dừa xin mẹ cho đi chăn bò ở nhà phú ông. Anh ta chăm chỉ, tất cả các con bò đều no bụng.
- Sọ Dừa có khả năng thổi sáo rất tốt.
=> Mặc dù ngoại hình không mấy ưa nhìn nhưng lại rất tài năng.
- Câu chuyện tình yêu giữa cô út và Sọ Dừa:
- Phú ông có ba người con gái luân phiên đưa cơm cho Sọ Dừa.
- Hai cô chị kiêu căng tàn ác, chỉ có cô út đối xử tốt với Sọ Dừa.
- Cô út thầm yêu mến và luôn giấu kín những quà tặng đặc biệt cho Sọ Dừa.
=> Cô út là một người con gái hiền lành, tốt bụng, luôn trân trọng tài năng và vẻ đẹp bên trong của Sọ Dừa.
- Cuộc sống của cặp vợ chồng Sọ Dừa:
- Hết mùa chăn bò, Sọ Dừa yêu cầu mẹ đi xin cô út làm vợ.
- Phú ông đề ra lễ vật thách cưới rất nặng: một chĩnh vàng, mười tấm lụa đào, mười con lợn béo, mười vò rượu tăm.
- Trong ngày cưới, Sọ Dừa đã chuẩn bị đầy đủ lễ vật để mẹ đưa sang nhà phú ông.
- Trong ngày cưới, Sọ Dừa trở lại hình dáng con người là một chàng trai đẹp trai và quý phái khiến mọi người đều ngạc nhiên, còn hai cô chị thì vừa ganh tỵ vừa tức giận.
- Cuộc sống của cặp vợ chồng Sọ Dừa vô cùng hạnh phúc, Sọ Dừa chăm chỉ học hành, đỗ trạng nguyên và được vua gửi đi sứ đến nơi khác.
=> Việc thay đổi hình dạng và thành công trong việc học hành của Sọ Dừa đã phản ánh ước mơ đổi đời của những người lao động.
c. Âm mưu của hai cô chị, cuộc đoàn tụ của vợ chồng Sọ Dừa
- Trong lúc Sọ Dừa đi sứ, hai cô chị âm thầm ghen tỵ, lập kế hãm hại em gái.
- Hai cô chị kêu em gái ra biển chơi thuyền, sau đó đẩy em xuống nước. Cô út bị một con cá kình nuốt chửng vào bụng.
- Nhờ có con dao mà Sọ Dừa đã đưa cho, cô út cắt bụng con cá, khiến nó chết và xác cá trôi vào bờ đảo. Nhờ những vật phẩm mà Sọ Dừa mang theo, cô út sống sót trên đảo hoang.
- Sọ Dừa tìm được vợ trên đảo hoang, hai vợ chồng được đoàn tụ.
- Hai cô chị vì xấu hổ mà rời khỏi quê hương.
=> Hồi kết của câu chuyện thể hiện lòng tin của nhân dân rằng sự thiện luôn chiến thắng ác. Đó là hi vọng vào một xã hội công bằng, nơi người tốt được ban phước, người xấu bị trừng trị.
Soạn bài Sọ Dừa - Mẫu 3
(1) Bắt đầu
Tổng quan về truyện cổ tích Sọ Dừa: Sọ Dừa là một trong những truyện cổ tích được biết đến nhiều nhất.
(2) Phần chính
a. Sự xuất hiện kì lạ của Sọ Dừa
- Hai vợ chồng nghèo hiền lành, chăm chỉ nhưng đã vượt qua tuổi năm mươi mà vẫn chưa có con.
- Một ngày nắng nóng, người vợ đi rừng hái củi cho chủ, khát nước mà không tìm thấy suối.
- Bà nhìn thấy một cái sọ dừa ở gốc cây đựng đầy nước mưa, bà lấy lên uống, sau đó mang về nhà.
- Không mất nhiều thời gian, bà sinh ra một đứa bé không chân không tay, hình dáng tròn như quả dừa nhưng lại biết nói.
b. Sự trở lại của Sọ Dừa và cuộc sống của vợ chồng anh ta
- Tài năng của Sọ Dừa:
- Khi trưởng thành, Sọ Dừa xin mẹ cho đi chăn bò ở nhà phú ông. Anh chăm chỉ chăn bò, mỗi con đều bụng no căng.
- Sọ Dừa còn biết thổi sáo rất tốt.
- Sự gặp gỡ và tình cảm yêu mến của cô út dành cho Sọ Dừa:
- Phú ông có ba cô con gái thay nhau đưa cơm cho Sọ Dừa.
- Hai cô chị tàn nhẫn và tự cao tự đại, chỉ có cô út là đối xử tử tế với Sọ Dừa.
- Cô út yêu quý, mỗi khi có thứ quý giá đều giấu kín để tặng cho chàng.
- Cuộc sống của hai vợ chồng Sọ Dừa:
- Kết thúc mùa cày, Sọ Dừa đòi mẹ đi xin con gái phú ông làm vợ.
- Phú ông đặt ra lễ vật cưới nặng trịch: một chĩ vàng cốm, mười tấm lụa đào, mười con lợn béo, mười vò rượu tăm.
- Đến ngày cưới, Sọ Dừa đã sắp xếp đầy đủ lễ vật để mẹ mang sang nhà phú ông.
- Trong ngày cưới, Sọ Dừa trở lại hình dáng con người là một chàng trai tài tử khiến mọi người đều kinh ngạc, hai cô chị vừa ghen tức.
- Cuộc sống của hai vợ chồng Sọ Dừa hạnh phúc, Sọ Dừa chăm chỉ học hành, đỗ trạng nguyên và được vua cử đi sứ.
c. Tâm hồn đen tối của hai cô chị và cuộc tái ngộ của vợ chồng Sọ Dừa
- Trong lúc Sọ Dừa đang đi làm nhiệm vụ ngoại giao, hai cô chị âm mưu hãm hại em gái.
- Hai cô chị kêu gọi em ra biển chơi, sau đó đẩy em xuống nước. Cô út bị một con cá kình nuốt chửng vào bụng.
- Sọ Dừa trao cho cô con dao để cô cắt bụng con cá. Con cá chết được đưa lên hòn đảo. Nhờ những đồ vật Sọ Dừa mang theo, cô út sống sót trên đảo hoang.
- Sọ Dừa tìm thấy vợ trên đảo hoang, hai vợ chồng hạnh phúc đoàn tụ.
- Hai cô chị rời khỏi vùng biển vì xấu hổ với hành động của mình.
(3) Kết luận
Tích truyện Sọ Dừa tái hiện lòng tin của dân tộc rằng thiện luôn đánh bại ác; mơ ước về một xã hội công bằng, người tốt sẽ gặp may, kẻ xấu sẽ chịu trừng phạt.
