Mỗi vùng miền trên thế giới đều có những đặc điểm riêng trong phong cách ẩm thực. Xin hãy chia sẻ kiến thức của bạn về vấn đề này.
Nội dung chính
Chuyện cơm hến không phải chỉ đơn giản là văn bản giới thiệu một món ăn. Tác giả còn giới thiệu đến người đọc những câu chuyện xung quanh món cơm hến và đặc biệt là khẳng định giá trị văn hóa tinh thần của món ăn |
Trước khi đọc 1
Câu 1 (trang 111, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Mỗi vùng miền trên thế giới đều có những đặc điểm riêng trong phong cách ẩm thực. Xin hãy chia sẻ kiến thức của bạn về vấn đề này.
Phương pháp giải:
Liên hệ bản thân và dựa vào kiến thức của bạn
Lời giải chi tiết:
Mỗi quốc gia trên thế giới đều có những nền ẩm thực mang đặc trưng riêng; tạo nên nét văn hóa độc đáo không thể nhầm lẫn với bất kỳ quốc gia nào khác. Những món ăn nổi tiếng như: Bún Thang (Việt Nam), Sushi (Nhật Bản), bibimbap (Hàn Quốc), hay somtam (gỏi đu đủ Thái-lan)…
Trước khi đọc 2
Câu 2 (trang 111, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Nếu được yêu cầu giới thiệu về một món ăn đặc sản ở quê bạn, bạn sẽ chọn món nào?
Phương pháp giải:
Liên hệ thực tế ở địa phương bạn có món đặc sản nào có thể giới thiệu
Lời giải chi tiết:
- Nếu được yêu cầu giới thiệu về một món ăn đặc sản ở quê bạn:
+ Bạn sẽ chọn cơm
+ Bạn sẽ giới thiệu về phở
=> Đó là những món ăn đặc trưng cho nét văn hóa ẩm thực Hà Nội
Đọc văn bản
(trang 112, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Tác giả là người vùng nào? Chi tiết nào cho thấy điều đó?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ đoạn trích từ đầu đến “Vậy thì cơm hến là gì?”
Lời giải chi tiết:
- Tác giả là người Huế.
- Chi tiết cho thấy điều đó là: Tôi xin giới thiệu một ngày “Hạnh phúc trời hạnh” của dân Huế tôi…
Sau khi đọc 1
Những chi tiết nào cho thấy cơm hến là món ăn bình dân?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ đoạn trích, tìm những câu, chi tiết có trong văn bản nói về các nguyên liệu làm cơm hến, cách người dân thưởng thức cơm hến
Lời giải chi tiết:
Cơm hến là món ăn bình dân vì nó được làm từ những nguyên liệu bình dân, phù hợp với nhiều người, đó là cơm nguội với những con hến nhỏ lăn tăn
- Về nguyên liệu: ruột hến, cơm nguội, miến, măng khô, rau sống, thịt heo – những thứ đơn giản, dễ kiếm, có thể được tận dụng – trở thành những vị chủ đạo của món cơm hến
- Về gia vị: rẻ và dễ kiếm như da heo, tóp mỡ, ớt, muối, mè, đậu phộng, ruốc, bánh tráng…
- Về người bán: bán rong trên đường phố, bất cứ ai cũng có thể ăn, người nghèo cũng ăn được vì nó phù hợp với túi tiền của tất cả mọi người
=> Đây là một món ăn bình dân từ nguyên liệu cho đến cách ăn
Sau khi đọc 2
Câu 2 (trang 115, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Món cơm hến cho thấy đặc điểm gì trong phong cách ăn uống của người Huế?
Phương pháp giải:
Món cơm hến cho thấy đặc điểm gì trong phong cách ăn uống của người Huế?
Lời giải chi tiết:
Món cơm hến cho thấy đặc điểm trong phong cách ăn uống của người Huế: ăn cay - 'cay dễ sợ', 'cay chảy nước mắt'. Có nhiều người vẫn chưa thấy thỏa thích với độ cay ban đầu của cơm hến mà cần gọi thêm một trái ớt tươi,…
Mặt khác, món cơm hến là kết quả của một nghệ thuật chế biến tỉ mỉ, cầu kỳ rất đặc trưng của người Huế.
=> Qua món cơm hến, ta thấy người Huế đã nâng một món ăn bình dân lên thành nghệ thuật ẩm thực
Sau khi đọc 3
Câu 3 (trang 115, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Chuyện cơm hến có phải chỉ đơn giản là văn bản giới thiệu một món ăn không? Tác giả bàn tới những điều gì xung quanh món cơm hến?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản
Lời giải chi tiết:
Chuyện cơm hến không phải chỉ đơn giản là văn bản giới thiệu một món ăn. Tác giả còn giới thiệu đến người đọc những câu chuyện xung quanh món cơm hến và đặc biệt là khẳng định giá trị văn hóa tinh thần của món ăn.
Sau khi đọc 4
Câu 4 (trang 116, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Theo em, tại sao tác giả lại cho rằng “một món ăn đặc sản cũng giống như một di tích văn hóa”?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản từ “Trước hết, nói về cơm” ... “chỉ tạo nên những “đồ giả”
Lời giải chi tiết:
Theo em, tác giả cho rằng “một món ăn đặc sản cũng giống như một di tích văn hóa” vì nó phải giống ngày xưa, và mọi ý đồ cải tiến đều mang tính phá phách, chỉ tạo nên những “đồ giả”. Tác giả cho rằng trong vấn đề khẩu vị, tính bảo thủ là một yếu tố văn hóa hết sức quan trọng để bảo toàn di sản.
Tác giả đã viết “tính bảo thủ là một yếu tố văn hóa hết sức quan trọng, để bảo toàn di sản”. Di tích văn hóa ghi dấu ấn lịch sử của một thời. Vì thế, để giữ gìn truyền thống văn hóa, cần bảo tồn nguyên trạng những nét xưa. Món ăn cũng vậy, nếu bảo tồn được nét xưa sẽ bảo tồn được truyền thống, pha trộn sẽ mất đi hồn cốt.
=> Đối với tác giả, món cơm hến đúng điệu phải bảo tồn nguyên liệu và cách chế biến.
Sau khi tận hưởng không khí
Câu 5 (trang 116, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Hình ảnh người bán cốm non mang trên vai và bếp lửa bày bán gợi cho suy nghĩ gì về ý thức bảo tồn bản sắc văn hóa của người dân địa phương?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ đoạn trích từ “Tôi nhớ lần ấy…theo bước chân người…” và đưa ra nhận xét về ý thức bảo tồn bản sắc văn hóa của dân bản địa
Lời giải chi tiết:
- Hình ảnh người bán cốm non: đây là cảnh tượng của người bán hàng trên phố, sống khổ cực nhưng không mất đi phẩm chất, vẻ ngoài chỉn chu của một người lao động nhưng vẫn giữ vững bản sắc của người con cố đô. Dù món cốm non người bán rất rẻ nhưng bát cơm vẫn đủ hương vị, như thể người bán không ưu tiên lợi nhuận. => Hình ảnh người và hàng trở thành biểu tượng văn hóa đặc trưng của Huế
- Hình ảnh bếp lửa: vừa thực vừa mang ý nghĩa biểu tượng, được sử dụng để kết thúc tác phẩm, gợi lên những ý nghĩa sâu sắc: một bếp lửa kiên cố, ấm ủ đi trong mưa suốt mùa đông, bền bỉ theo bước chân người.
+ Bếp lửa cũng tượng trưng cho ý thức bảo tồn nét văn hóa cổ truyền ở những người bình dân như người bán cốm non
+ Là ngọn lửa mà tác giả gọi là vị thứ 15 của món cốm non. Nó giữ cho nước dùng cốm non được nóng, không có nó không thành món cốm non đúng vị. Là “vị” của tình cảm con người với nghề, của ý thức nỗ lực bảo tồn chất Huế, là “vị” của tâm hồn, là “vị” của niềm tin vào những điều không dễ mất trong cuộc sống
Sau khi thưởng thức đoạn văn
Câu 6 (trang 116, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Tìm những từ ngữ cho thấy lối văn của bài tản văn Chuyện cốm non giống như lời tác giả đang trò chuyện với bạn đọc.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản, xác định những cụm từ, những cách diễn đạt có tính chất khẩu ngữ, nhất là khẩu ngữ của người Huế
Lời giải chi tiết:
Những từ ngữ cho thấy lối văn của bài tản văn Chuyện cốm non giống như lời tác giả đang trò chuyện với bạn đọc: Người Huế thích dùng mướp đắng khi còn xanh; nấu canh phải đun nồi nước sôi xuống để thả mướp vào mới đảm bảo là đắng, lại còn vắt mướp sống làm món nộm, đắng một cách tuyệt vời!; còn bạn nhậu người Quảng đều nhả hết, vì đắng không chịu nổi; Người Huế có đủ cung bậc ngôn ngữ để diễn tả vị cay, bao gồm hết mọi giác quan, càng nói càng “ngon miệng”: cay nồng miệng, cay chát lưỡi, cay điếc mũi, cay chảy nước mắt, cay toát mồ hôi, cay điếc tai, cay điếc ói,…; Tôi xin giới thiệu một ngày “Hạnh phúc trời hạnh” của dân Huế mình; Người “mê” cốm non vẫn chưa hài lòng với vị cay sẵn có, còn đòi thêm một trái ớt tươi để cắn róp cả răng!; nghe tiếng rao cốm non tôi thấy xúc động tận xương cốt…
Sau khi đọc cảm nhận
Câu 7 (trang 116, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Em cảm nhận như thế nào về cái tôi của tác giả được thể hiện trong Chuyện cốm non?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản và nêu cảm nhận của mình về cái tôi của tác giả
Lời giải chi tiết:
Cái tôi của tác giả được thể hiện trong Chuyện cốm non là cái tôi công dân có ý thức trách nhiệm với cộng đồng, biết trân trọng những truyền thống văn hóa – lịch sử, yêu quê hương, gắn bó với quê hương từ những điều nhỏ nhặt nhất.
Viết về trải nghiệm đọc
(trang 116, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) về một nét sinh hoạt thể hiện vẻ đẹp của con người và truyền thống văn hóa nơi em đang sống
Phương pháp giải:
Vận dụng kiến thức của mình về một nét sinh hoạt truyền thống đặc sắc ở địa phương em
Gợi ý:
- Nét sinh hoạt truyền thống văn hóa đó là gì?
- Nét sinh hoạt, truyền thống văn hóa đó có gì đặc biệt?
- Em cảm nhận gì về nét sinh hoạt, truyền thống văn hóa đó?
Lời giải chi tiết:
Giữa lòng thủ đô Hà Nội ồn ào, bên cạnh đó vẫn tồn tại những quán hàng bày bán cốm non. Hương vị cốm non quê hương phả vào trong làn gió bay ngát giữa không gian. Người bán hàng khéo léo gói những gói cốm nhỏ cho người mua. Góc phố Hà Nội mùa thu với hương vị cốm non làm cho con người có thể cảm nhận được hương vị dẻo thơm của hạt gạo theo một nét rất riêng. Dường như Cốm đã trở thành một biểu tượng không thể thiếu của mảnh đất ngàn năm văn hiến, nó không chỉ là món quà ăn vui miệng mà còn níu giữ tâm hồn của những người con Hà Nội.