Châu Phi, là châu lục lớn thứ ba trên thế giới (sau châu Á và châu Mỹ), có 54 quốc gia và diện tích khoảng 30,3 triệu km². Dân số của châu lục này vào khoảng 800 triệu người, chiếm 1/7 dân số toàn cầu (năm 2000). Đây cũng là châu lục nóng nhất trên trái đất, được ngăn cách khỏi châu Âu bởi Địa Trung Hải và nối liền với châu Á qua eo đất Suez rộng khoảng 130km.
Châu Phi có bốn hệ ngôn ngữ bản địa chính: hệ Phi - Á, hệ Nile - Sahara, hệ Niger - Công, và hệ Khoisan. Bên cạnh đó, các ngôn ngữ châu Âu như tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Bồ Đào Nha, và tiếng Tây Ban Nha cũng ảnh hưởng đáng kể và được sử dụng chính thức tại một số quốc gia châu Phi, kết quả của quá trình thực dân hóa.
1. Tổng quan về cuộc chiến giành độc lập
Kết thúc Chiến tranh thế giới thứ hai đánh dấu sự bùng nổ của các cuộc đấu tranh giành độc lập ở châu Phi. Phong trào chống thực dân phát triển mạnh mẽ vào những năm 50 của thế kỷ XX, bắt đầu từ Bắc Phi và sau đó lan rộng ra các khu vực khác.
- Vào năm 1952, một cuộc binh biến do các sĩ quan và binh lính yêu nước Ai Cập dẫn đầu đã lật đổ vương triều Pharuc, chấm dứt sự thống trị của thực dân Anh và thành lập nước Cộng hòa Ai Cập.
- Năm 1952, nhân dân Libi đạt được nền độc lập.
- Từ năm 1954 đến 1962, sau tám năm chiến đấu chống Pháp, nhân dân Algeria đã giành được thắng lợi.
- Các quốc gia khác như Tunisia, Maroc, Sudan (1956), Ghana (1957), Guinea (1958)... cũng đã đạt được độc lập.
- Đặc biệt, năm 1960 đánh dấu sự độc lập của mười bảy quốc gia, được biết đến như là Năm châu Phi. Đến năm 1975, với chiến thắng của nhân dân Mozambique và Angola trong cuộc đấu tranh chống thực dân Bồ Đào Nha, chủ nghĩa thực dân cũ ở châu Phi cùng hệ thống thuộc địa của nó đã bị xóa bỏ. Từ sau năm 1975, các quốc gia thuộc địa còn lại ở châu Phi đã hoàn thành cuộc đấu tranh giành lại độc lập dân tộc và quyền sống cơ bản của con người.
Tại Nam Phi, dưới áp lực từ phong trào chống phân biệt chủng tộc, bản Hiến pháp tháng 11/1993 đã chính thức chấm dứt chế độ phân biệt chủng tộc Apacthai. Vào tháng 4/1994, cuộc bầu cử dân chủ đầu tiên giữa các chủng tộc đã được tổ chức, và Nelson Mandela đã trở thành Tổng thống da đen đầu tiên của Cộng hòa Nam Phi.
* Giới thiệu tổng quan về Nelson Mandela (1918 - 2013)
Ngay từ khi còn trẻ, Nelson Mandela đã tích cực tham gia vào cuộc đấu tranh chống chế độ phân biệt chủng tộc Apacthai. Từ năm 1964 đến 1990, mặc dù bị giam cầm, ông vẫn kiên trì trong cuộc đấu tranh. Sau khi ra tù, ông trở thành Chủ tịch Đại hội dân tộc Phi (ANC) và giữ chức Tổng thống Cộng hòa Nam Phi từ năm 1994 đến 1999. Kể từ khi nghỉ hưu vào năm 1999, ông vẫn tiếp tục tham gia vào các hoạt động thúc đẩy hòa bình và hòa giải dân tộc tại châu Phi.
2. Tình hình phát triển kinh tế - xã hội tại các quốc gia châu Phi
Sau khi đạt được độc lập, các quốc gia châu Phi đã bắt tay vào việc xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội. Dù đã có một số thành tựu nhất định, nhưng vẫn chưa đủ để làm thay đổi toàn diện bộ mặt của châu lục này.
Nhiều quốc gia châu Phi hiện vẫn đối mặt với tình trạng lạc hậu, bất ổn và khó khăn. Họ đang phải chịu đựng xung đột sắc tộc và tôn giáo, tình trạng đảo chính và nội chiến diễn ra liên tục. Bệnh tật và tỷ lệ mù chữ vẫn ở mức cao, cùng với sự bùng nổ dân số dẫn đến đói nghèo, nợ nần và phụ thuộc vào nước ngoài. Những vấn đề này đang tạo ra những thách thức khổng lồ cho các quốc gia châu Phi.
- Trong khoảng thời gian từ năm 1952 đến năm 1985, châu Phi đã chứng kiến tới 241 cuộc đảo chính quân sự.
- Từ năm 1987 đến năm 1997, châu Phi đã xảy ra 14 cuộc xung đột và nội chiến.
- Một trong những cuộc nội chiến đẫm máu nhất ở châu Phi là cuộc xung đột tại Ruanda năm 1994 giữa hai bộ tộc Hutu và Tutsi. Cuộc chiến này đã cướp đi sinh mạng của khoảng 800.000 người và khiến hơn 1,2 triệu người phải lánh nạn, trong khi tổng dân số của Ruanda chỉ có 7 triệu người.
- Trong số 43 quốc gia nghèo nhất thế giới theo Liên hợp quốc (1997), có tới 29 quốc gia nằm ở châu Phi. Khoảng 150 triệu người dân châu Phi thường xuyên phải đối mặt với tình trạng đói nghèo. Vào đầu những năm 90, tổng nợ của châu Phi đã đạt 300 tỷ USD với lãi suất hàng năm lên đến 25 tỷ USD.
Vào tháng 5 năm 1963, Tổ chức Thống nhất Châu Phi (OAU) được thành lập và đã được đổi tên thành Liên minh Châu Phi (AU) vào năm 2002. Liên minh Châu Phi hiện đang triển khai nhiều chương trình nhằm phát triển lục địa này, hướng tới một tương lai tươi sáng hơn.
3. Tổng quan về Liên minh Châu Phi (African Union - AU)
Liên minh Châu Phi được hình thành từ tổ chức Thống nhất Châu Phi (OAU), là một tổ chức khu vực bao gồm toàn bộ các quốc gia châu Phi, được thành lập theo quyết định của 32 quốc gia tham gia hội nghị cấp cao ở Addis Ababa, Ethiopia. Tổ chức này có 53 thành viên, với Maroc là quốc gia duy nhất ở châu Phi không phải là thành viên của OAU.
Vào ngày 9/7/2002, tại Hội nghị cấp cao ở Nam Phi, tổ chức Thống nhất Châu Phi chính thức kết thúc hoạt động và được thay thế bởi Liên minh Châu Phi. Ý tưởng thành lập Liên minh này được Tổng thống Libya Gaddafi đưa ra, với mục tiêu thúc đẩy phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo, chống bệnh tật và giải quyết xung đột trong khu vực. Liên minh Châu Phi đã thông qua kế hoạch Đối tác mới cho sự phát triển của châu Phi. So với OAU, Liên minh Châu Phi có nhiều cải cách về cấu trúc và phương thức hoạt động, với cơ quan cao nhất là Hội đồng (gồm các nguyên thủ quốc gia và chính phủ) và các cơ quan khác như: Hội đồng Chấp hành, Ủy ban Đại diện thường trực, Quốc hội Toàn châu Phi, Hội đồng Văn hóa Xã hội và các Ủy ban Kỹ thuật đặc biệt.
Mục tiêu hoạt động của Liên minh Châu Phi (AU) bao gồm việc thiết lập khu vực mậu dịch tự do, liên minh thuế quan, thị trường chung, ngân hàng trung ương và đồng tiền chung. Từ đó, xây dựng liên minh kinh tế và tiền tệ.
Hằng năm, vào ngày 25/5, các quốc gia thành viên tổ chức Ngày Châu Phi để kỷ niệm sự ra đời của Liên minh Châu Phi, kế thừa từ Tổ chức Thống nhất Châu Phi. Ngày Châu Phi không chỉ là một dịp kỷ niệm mà còn là biểu tượng của cuộc đấu tranh không ngừng nghỉ của toàn lục địa nhằm giành lại tự do và phát triển. Ngày này được tổ chức trên toàn thế giới, là cơ hội để tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống phong phú và thể hiện sự quyết tâm của nhân dân châu Phi trước những thách thức phát triển.
4. Tổ chức liên minh khu vực lớn nhất hiện nay ở châu Phi là gì?
A. Liên minh Thống nhất Châu Phi
B. Tổ chức Giải phóng Châu Phi
C. Liên minh Châu Phi
D. Tổ chức Thống nhất Châu Phi
Dựa vào nội dung bài viết, đáp án chính xác cho câu hỏi trên là C. Liên minh Châu Phi
Hy vọng bài viết này đã mang đến cho quý độc giả những thông tin giá trị. Xin chân thành cảm ơn.