Toán lớp 5, trang 139 và 140: Bài tập luyện vận tốc kèm đáp án chi tiết

1. Khái niệm vận tốc trong Toán lớp 5

1. Đơn vị đo vận tốc

Bài tập 1: Một chiếc ô tô di chuyển quãng đường 84km trong 2 giờ. Hãy tính xem trung bình mỗi giờ ô tô đi được bao nhiêu ki-lô-mét?

Giải đáp:

Số ki-lô-mét ô tô di chuyển trung bình mỗi giờ là:

84 chia 2 bằng 42 (km)

Kết quả: 42km.

Nhận xét: Trung bình mỗi giờ, ô tô di chuyển được 42km. Chúng ta gọi đây là vận tốc trung bình, hay đơn giản là vận tốc của ô tô là 42 ki-lô-mét mỗi giờ, viết tắt là 42km/h.

Do đó, vận tốc của ô tô là:

84 chia 2 bằng 42 (km/giờ)

Khái niệm: Vận tốc là khoảng cách được di chuyển trong một đơn vị thời gian như một giờ, một phút, một giây, ...

Các đơn vị vận tốc có thể bao gồm km/giờ; km/phút; m/phút; m/giây; ...

Những đơn vị vận tốc phổ biến nhất là km/giờ và m/giây.

2. Phương pháp tính vận tốc

Để tính vận tốc, bạn chỉ cần chia khoảng cách cho thời gian.

Ký hiệu vận tốc là v, quãng đường là s, thời gian là t, thì ta có công thức:

v = s / t

Chú ý:

- Đơn vị vận tốc sẽ phụ thuộc vào đơn vị của quãng đường và thời gian. Ví dụ, nếu quãng đường được đo bằng km và thời gian bằng giờ, vận tốc sẽ là km/giờ. Ngược lại, nếu quãng đường đo bằng m và thời gian đo bằng phút, vận tốc sẽ là m/phút.

- Đơn vị của vận tốc, quãng đường và thời gian phải đồng nhất với nhau để đảm bảo tính chính xác.

Nếu quãng đường tính bằng ki-lô-mét và thời gian bằng giây, nhưng bạn cần tính vận tốc theo m/giây, bạn phải chuyển quãng đường từ ki-lô-mét sang mét trước khi áp dụng công thức tính vận tốc.

Để tính vận tốc đúng theo đơn vị yêu cầu, hãy chắc chắn rằng các đơn vị của vận tốc, quãng đường và thời gian phù hợp với nhau. Ví dụ, với quãng đường tính bằng kilômét và thời gian tính bằng giờ, vận tốc sẽ là kilômét/giờ. Nếu quãng đường tính bằng mét và thời gian bằng phút, vận tốc sẽ là mét/phút.

Việc đồng bộ các đơn vị là rất quan trọng để đảm bảo tính chính xác của các phép tính. Khi bài toán yêu cầu vận tốc theo mét/giây, bạn cần chuyển đổi quãng đường sang mét trước khi tính toán. Điều này giúp bạn có cái nhìn rõ ràng và chính xác hơn về vận tốc và quãng đường, đồng thời giúp việc tính toán và sử dụng thông tin hiệu quả hơn. Đồng bộ hóa đơn vị là bước cần thiết để đảm bảo kết quả tính toán chính xác và giải quyết bài toán liên quan đến vận tốc, quãng đường và thời gian một cách hiệu quả.

2. Toán lớp 5 trang 139 - 140: Bài tập về vận tốc với đáp án chi tiết

Bài 1: Một con đà điểu có thể chạy 5250 mét trong thời gian 5 phút. Tính vận tốc của con đà điểu.

Tóm tắt

Quãng đường: 5250 mét

Thời gian: 5 phút

Vận tốc: ...?

Kết quả

Vận tốc của con đà điểu là: 5250 ÷ 5 = 1050 (m/phút)

Kết quả: 1050 m/phút

Bài 2: Điền vào chỗ trống theo mẫu

Kết quả

Bài 3: Quãng đường từ A đến B dài 25 km. Trong hành trình từ A đến B, một người đi bộ 5 km rồi tiếp tục di chuyển bằng ô tô trong nửa giờ để đến đích. Tính vận tốc của ô tô.

Hướng dẫn giải

- Tính quãng đường người đó đi bằng ô tô = quãng đường tổng AB - quãng đường người đó đã đi bộ.

Kết quả

Quãng đường mà người đó di chuyển bằng ô tô là:

25 – 5 = 20 (km)

Vận tốc của ô tô là:

20 ÷ 0,5 = 40 (km/giờ)

Kết quả: 40 km/giờ

Bài 4: Một ca nô đã di chuyển quãng đường 30 km từ 6 giờ 30 phút đến 7 giờ 45 phút. Tính vận tốc của ca nô.

Tóm tắt

Quãng đường: 30 km

Thời gian di chuyển: từ 6 giờ 30 phút đến 7 giờ 45 phút

Vận tốc của ca nô là: ...?

Kết quả

Phương pháp 1:

Thời gian ca nô đi hết quãng đường là:

Thời gian di chuyển từ 7 giờ 45 phút đến 6 giờ 30 phút là 1 giờ 15 phút

1 giờ 15 phút tương đương với 1,25 giờ

Vận tốc của ca nô là:

30 chia cho 1,25 bằng 24 (km/giờ)

Kết quả: 24 km/giờ

Phương pháp 2:

Thời gian di chuyển của ca nô là:

Khoảng thời gian từ 7 giờ 45 phút đến 6 giờ 30 phút là 1 giờ 15 phút

1 giờ 15 phút tương đương với 75 phút

Vận tốc của ca nô là:

30 chia 75 bằng 0,4 (km/phút)

0,4 km/phút tương đương với 24 (km/giờ)

Kết quả: 24 (km/giờ)

3. Những điểm cần lưu ý khi giải bài toán vận tốc lớp 5

Khi giải các bài toán lớp 5 về vận tốc, cần chú ý một số điểm quan trọng như sau:

- Đơn vị của vận tốc: Khi tính vận tốc, cần đảm bảo rằng đơn vị vận tốc tương thích với đơn vị đo quãng đường và thời gian. Ví dụ, nếu quãng đường được đo bằng mét và thời gian bằng giờ, thì vận tốc sẽ được tính bằng mét/giờ. Việc này giúp các đơn vị đo lường khớp với nhau.

- Mối liên hệ giữa vận tốc, quãng đường và thời gian: Vận tốc được định nghĩa là quãng đường di chuyển trong một khoảng thời gian cụ thể. Để tính vận tốc, ta chia quãng đường cho thời gian. Ví dụ, với quãng đường 100 mét và thời gian 20 giây, vận tốc sẽ là 100/20 = 5 mét/giây.

- Chuyển đổi đơn vị: Đôi khi cần chuyển đổi đơn vị đo quãng đường hoặc thời gian để tính vận tốc dễ dàng hơn. Hãy nắm vững cách chuyển đổi giữa các đơn vị như mét, kilômét, giờ và phút để áp dụng công thức chính xác.

- Sử dụng đồ thị hoặc hình vẽ: Vẽ đồ thị hoặc hình vẽ có thể giúp bạn hình dung rõ hơn về sự di chuyển và mối quan hệ giữa vận tốc, quãng đường và thời gian. Thử dùng đồ thị thời gian để mô phỏng sự di chuyển và tìm ra thông tin cần thiết.

- Thực hành và ứng dụng: Để thành thạo kỹ năng tính vận tốc, hãy làm nhiều bài tập và áp dụng kiến thức vào các tình huống thực tế. Tìm những bài toán trong cuộc sống hàng ngày để thực hành và cải thiện khả năng giải quyết vấn đề.

Những điểm lưu ý trên sẽ giúp bạn tiếp cận và giải quyết các bài toán về vận tốc một cách chính xác và hiệu quả hơn.