Ra-ma buộc tội
Một số điểm chính về sử thi Ấn Độ
Sử thi Ấn Độ xuất hiện từ rất sớm (khoảng 800 TCN) và là một bức tranh to lớn, phản ánh thực tế cuộc sống và tư tưởng của người dân Ấn Độ cổ đại.
Khen ngợi những chiến công vĩ đại, tinh thần hào hùng của những anh hùng và những người mẫu mực của nhân dân Ấn Độ.
Sử thi Ra-ma-ya-na
Giới thiệu tổng quan
Là một trong hai sử thi nổi tiếng của Ấn Độ và thế giới.
Ra-ma-ya-na được hình thành vào khoảng thế kỉ IV-III trước Công nguyên, được bổ sung và hoàn thiện bởi nhiều thế hệ tu sĩ - thi nhân và đạt đến hình thức cuối cùng nhờ sự công hiến của nhà thơ Văn-mi-ki.
Người Ấn Độ coi Ra-ma-ya-na như Kinh Thánh và tin rằng: “Khi sông chưa cạn, đá chưa mòn, Ra-ma-ya-na vẫn làm say mê và giải thoát khỏi tội lỗi.”
Tác phẩm này gồm 24,000 câu thơ đôi (mỗi câu thơ đôi gồm hai dòng thơ).
Tóm tắt nội dung
Ra-ma-ya-na kể về những kỳ tích của Ra-ma, hoàng tử trưởng của vương tộc Đa-xa-ra-tha. Khi vua Đa-xa-ra-tha muốn truyền ngôi cho Ra-ma, thứ phi Ka-kê-i độc ác đã tấu lên một âm mưu, buộc vua đày Ra-ma vào rừng 14 năm, trao vương quốc cho con trai mình là Bha-ra-ta. Ra-ma vâng lời. Vợ của Ra-ma, Xi-ta cùng em trai của chàng là Lắc-ma-na tình nguyện theo chàng vào rừng. Khi kỳ hạn đày ải sắp kết thúc, Xi-ta bị quỷ Ra-va-na bắt cóc và mang về đảo Lan-ka. Ra-ma đau buồn vô cùng. Trên đường đi cứu vợ, Ra-ma giúp vua khỉ Xu-gri-va đánh bại người anh trai bất công, đoạt lại vợ và vương quốc. Ra-ma được vua khỉ Xu-gri-va, tướng khỉ Ha-nu-man và đoàn quân khỉ giúp sức vượt biển, tấn công đảo Lan-ka. Cuối cùng, Ra-ma chiến thắng Ra-va-na trong trận đánh, cứu được Xi-ta. Tuy nhiên, sau những ngày bị quỷ giam giữ, Xi-ta không được tin tưởng, nên Ra-ma tuyên bố từ bỏ nàng. Xi-ta thanh minh không thành, buộc phải tự thiêu. Ra-ma trở về cai trị đất nước, đem lại hòa bình và thịnh vượng cho dân chúng.
Đoạn trích về Ra-ma bị buộc tội
Nằm trong khúc ca thứ 6, chương 79
Đoạn này kể về sau khi Ra-ma đánh bại quỷ vương Ra-va-na, cứu Xi-ta. Tuy nhiên, vì lòng ghen tuông và danh dự, Ra-ma đã nghi ngờ Xi-ta và tuyên bố bỏ rơi nàng. Xi-ta đã tự vệ danh dự bằng cách nhảy vào giàn hoả thiêu (theo truyền thống thanh minh của người Ấn Độ cổ).
Cấu trúc
Phần 1: Từ đầu đến “Ra-va-na đâu có chịu được lâu”: sự tức giận và tâm trạng của Ra-ma.
Phần 2: Phần còn lại: Tự khẳng định bản thân và tâm trạng của Xi-ta.
Tìm hiểu chi tiết
Tâm trạng của Ra-ma
Cuộc gặp giữa Ra-ma và Xi-ta:
Xi-ta đứng trước mọi người như một bị cáo.
Ra-ma ngự trên ngôi như một vị thủ lĩnh, một viên quan tòa có quyền phán xử.
Đây không phải là một cuộc đoàn tụ ấm cúng đầy tình yêu giữa hai vợ chồng sau những ngày gian khổ và xa cách; mà là một “phiên tòa” thật sự gay gắt và căng thẳng.
Tâm trạng của Ra-ma
Ra-ma nói với tất cả mọi người để:
Khẳng định chiến thắng và tài năng của mình
Tuyên dương công lao của những người đã giúp đỡ mình – những người bạn tài hoa.
Lời nói sắc sảo, trang trọng, tự hào, và cứng rắn.
Nói trước mọi người để thể hiện tính công khai của sử thi.
Gọi Xi-ta là 'ta' – 'phu nhân cao quý' để thể hiện sự trịnh trọng, oai nghiêm của quân vương nhưng thiếu đi sự thân mật, yêu thương như bình thường.
Nhấn mạnh mục đích chiến đấu:
“Người bị kẻ thù lăng nhục mà không dùng tài năng để đáp trả là người bình thường.”
“Ta làm điều đó vì phẩm chất của ta, để xoá bỏ sự nhục nhã và bảo vệ danh dự của gia đình vĩ đại.”
Mục đích không phải vì Xi-ta mà vì danh dự, phẩm giá và nghĩa vụ. Ra-ma là một hoàng tử, một quốc vương mẫu mực.
Ra-ma nghi ngờ trinh tiết của Xi-ta vì:
“Nàng đã lưu lại lâu trong nhà của một người xa lạ”
“Nàng bị quấy rối trong vạt áo của Ra-va-na”
“Đôi mắt của nàng đầy tội lỗi... đã vô tình nhìn xuyên suốt tâm hồn của nàng”
Đó là thái độ của một người ghen tuông và ích kỷ.
Ra-ma đã xúc phạm Xi-ta trước mặt mọi người, không công nhận nàng là vợ, đuổi rời và ruồng bỏ nàng:
“Ta không còn muốn nàng nữa”
“Nàng có thể đi đến bất cứ đâu tùy ý”
Buông lời tàn nhẫn, gay gắt, xúc phạm Xi-ta trước mặt mọi người.
Vì danh dự và uy tín của gia đình, dòng họ quyền quý cao sang, vì chiến thắng và niềm tự hào của cộng đồng,... tất cả không cho phép Ra-ma chấp nhận bất kỳ sự mờ ám nào có thể làm tổn thương danh dự.
Đồng thời, điều này cũng thể hiện sự ghen tuông trong lòng chàng, khiến một vị quân vương trở nên thiếu bình tĩnh và mất đi sự sáng suốt.
Thấy người đẹp với gương mặt như hoa sen, với những sợi tóc uốn lượn đứng trước mặt mình, lòng Ra-ma đau như dao cắt => Sự mâu thuẫn trong một con người (với tư cách là một người chồng, Ra-ma cảm thấy đau đớn và thương xót vợ mình; nhưng trên cương vị là một vị hoàng tử của một đất nước, Ra-ma coi trọng danh dự).
Ra-ma tuy là một vị thần nhưng vẫn mang những đặc điểm của con người trần tục: yêu hết mình nhưng cũng ích kỷ, ghen tuông cực độ; có lúc oai phong lẫm liệt nhưng cũng có lúc tầm thường, nhỏ nhen, ích kỷ; có lúc cương quyết, rắn rỏi nhưng cũng có lúc mềm yếu. Bản chất thiện-ác; sáng-tối; tốt-xấu luôn luôn tương phản trong tính cách của Ra-ma.
Khi Xi-ta bước lên giàn hỏa thiêu:
Ra-ma im lặng, mắt hướng xuống đất, trông chàng khủng khiếp như thần chết vậy.
Một tâm lý phức tạp, giằng xé trong con người Ra-ma: một mặt là anh hùng, thủ lĩnh cao thượng; mặt khác là một con người nhỏ bé, tầm thường, mềm yếu.
Hoàn cảnh của Ra-ma rất khó khăn, đòi hỏi chàng phải có sự lựa chọn quyết định: tình yêu hay danh dự-> chàng quyết định chọn danh dự.
Như vậy, tác giả đã miêu tả một cách tinh tế, chân thực về thái độ ghen tuông, nghi ngờ của Ra-ma – một vị thần thánh, một vị quân vương, nhưng cũng có đủ mọi cung bậc tình cảm của một con người trần tục. Những nét tính cách này làm cho Ra-ma, một nhân vật sử thi, trở nên hấp dẫn, sinh động, và đầy đặn trong cảm xúc.
b. Cảm xúc của Xi-ta
- Hoàn cảnh: xa chồng + quỷ vương dụ dỗ -> chiến đấu để bảo vệ trinh tiết và lòng trung thành
- Sau khi được giải cứu, Xi-ta rất vui và hạnh phúc
- Trước những lời buộc tội của Ra-ma, Xi-ta kinh ngạc, đau đớn, tủi nhục “như một cây leo bị vòi voi quật nát” -> đau khổ đến tột cùng vì danh dự bị xúc phạm.
- Xi-ta dùng lời lẽ, đúng mực để tự vệ và chứng minh tình yêu của mình:
+ Xi-ta lên án hành vi thiếu suy nghĩ và thiếu cơ sở của Ra-ma: “Tại sao chàng lại... không phải như vậy.”
+ Bảo vệ tư cách và danh dự của mình
+ Khẳng định lòng trung thành và chỉ trích thái độ lạnh lùng của Ra-ma
+ Nhấn mạnh nguồn gốc cao quý của bản thân và nhắc lại lý do Ra-ma cưới mình vì tự nguyện và tình yêu.
-> Tâm trạng Xi-ta chuyển từ mừng rỡ đến ngạc nhiên, tin tưởng đến thất vọng.
- Trong nỗi đau khổ tuyệt vọng, Xi-ta đã trở nên mạnh mẽ, bình tĩnh và quyết đoán hơn: bước vào giàn thiêu là sự dứt khoát để chứng minh lòng chung thủy và trinh tiết của mình.
- Tác giả đã mô tả một Xi-ta trong sáng, chân thật, toàn vẹn, đáng ngưỡng mộ, là mẫu người phụ nữ lý tưởng của thời đại.
c. Giá trị nội dung
Đoạn trích Ra-ma buộc tội đặt các nhân vật vào tình thế thử thách khắc nghiệt, yêu cầu sự lựa chọn quyết định, bộc lộ sâu sắc bản chất con người. Ra-ma dám hy sinh tình yêu vì danh dự và bổn phận của một người anh hùng, một đức vua mẫu mực. Như một người vợ lý tưởng xứng đáng với Ra-ma, Xi-ta sẵn sàng hy sinh để chứng minh tình yêu và đức hạnh thủy chung.
d. Giá trị nghệ thuật
- Xây dựng nhân vật hoàn hảo với tâm lý, tính cách, triết lý và hành động
- Sử dụng hình ảnh, biểu tượng, ngôn ngữ miêu tả và đối thoại, giọng điệu, xung đột nảy lửa, đậm chất sử thi.