Buzz
Khi cầm cuốn sách lên, việc đầu tiên tôi làm là tìm hiểu về người viết ra nó. Nguyễn Phương Mai gây ấn tượng mạnh với tôi bởi những quyết định bất ngờ và táo bạo: bỏ vị trí thư ký tòa soạn báo Hoa Học Trò ở tuổi 24 để quay lại làm sinh viên, sau đó khi đã có được học vị cao và một công việc ổn định với tư cách là giảng viên của Đại học Khoa học Ứng dụng Amsterdam thì lại thường xuyên 'bỏ việc' để chu du tới khắp nơi trên Trái đất. Nguyễn Phương Mai là một người như thế, cô sống như một hòn đá lăn, như một chú ngựa vằn không bao giờ chịu dừng lại. Phương Mai đi hoài, đi mãi, đi với một trái tim luôn rộng mở để đón nhận bất kể điều gì đến với mình.
Tôi là một ngựa vằn ra đời năm 2010, khi Phương Mai quyết định xin nghỉ sau 2 học kỳ đầu dạy học để dành một năm rong ruổi qua 23 quốc gia theo đúng lộ trình di cư của loài người. Khởi đầu ở châu Phi, cô lần qua châu Úc rồi dừng chân tại châu Mỹ, vừa đi vừa học hỏi. Cuốn sách vì thế không chỉ là hành trình khám phá và trải nghiệm mà còn là cuộc truy tìm, soi chiếu vào bản ngã, vào danh tính con người, để giật mình nhận ra sự bé nhỏ cùng cái hữu hạn tầm thường của con người trước tự nhiên, rằng chúng ta thật ra cũng chỉ là 'cái lá mọc ra từ một kế đá tí hon trên một vách núi cao hùng vĩ.'
Được chia làm bốn phần 'Tự bạch', 'Phiêu lưu', 'Suy ngẫm' và 'Sẻ chia', Tôi là một ngựa vằn
Tuy nhiên, điều thú vị của Tôi là một con lừa không chỉ nằm ở việc du ngoạn mà còn ở những suy ngẫm sâu xa hơn. Trong suốt cuộc hành trình của mình, Nguyễn Phương Mai liên tục đặt ra những câu hỏi về những vấn đề lớn hơn nhiều như bản ngã con người, bản sắc văn hóa, danh tính dân tộc hay sự tương phản giữa thô bạo và văn minh... Thậm chí cô còn chia sẻ quan điểm, dù không dài dòng, về phụ nữ và bình quyền nam nữ. Tất cả những điều đó được Phương Mai diễn đạt bằng giọng văn vừa hài hước vừa sâu sắc, với sự chuyển động nhịp nhàng giữa nét hóm hỉnh thường thấy và sự sâu sắc đáng trọng đại. Cô không ép buộc quan điểm của mình lên người đọc mà ngược lại, khuyến khích để mỗi người tự tìm hiểu, tự suy ngẫm theo cách riêng của mình. Nhờ vậy, sau khi đặt cuốn sách xuống, trong tâm trí tôi vẫn còn rất nhiều điều Phương Mai đã viết trong cuốn sách của mình, đặc biệt là 'nguyên tắc travel' - những nguyên tắc của cô về việc du lịch.
Có những người khi đọc Tôi là một con lừa cảm thấy Phương Mai hơi kiêu ngạo. Ngay từ những dòng văn đầu tiên, cuốn sách đã tràn ngập dấu ấn cá nhân của tác giả, khiến nhiều người cảm thấy như cả tác phẩm là một sự khẳng định quá mức của bản thân. Tuy nhiên, tôi muốn đứng về phía Nguyễn Phương Mai một chút. Ngay từ tiêu đề - Tôi là một con lừa - chúng ta đã thấy phong cách viết của cuốn sách. Nó giống như một lời tuyên bố, một lời nhắc nhở, thúc đẩy trước hết là với tác giả chính. Rồi khi nhìn vào cấu trúc của cuốn sách: bắt đầu bằng 'Tự bạch', tiếp theo là 'Phiêu lưu' và 'Suy ngẫm' rồi kết thúc ở 'Sẻ chia'. Phương Mai viết cuốn sách này, trước hết để nhìn lại bản thân, trở thành gương soi cho chính mình và sau đó mới trở thành gương soi cho người khác. Vì thế, sự hiện diện mạnh mẽ của Phương Mai trong tác phẩm là điều tất yếu không thể phủ nhận. Chính cái dấu ấn cá nhân ấy đã tạo nên sự độc đáo cho tập bút ký của một con người đam mê du lịch này.
Tuy nhiên, có điều mà tôi cảm thấy chưa hoàn toàn thỏa mãn, đó là dường như chưa có đủ thông tin về những nơi cô đã đi qua. Có thể vì đây là một cuốn sách chủ yếu là về trải nghiệm hơn là mô tả như tôi đã nói ở trên nên điều này là khá dễ hiểu. Nhưng cá nhân tôi, với tất cả sự ham thích khám phá cùng sự tò mò được kích thích từ những chia sẻ của Nguyễn Phương Mai đã hy vọng nhiều hơn. Cảm giác như nhiều điểm mà tác giả khiến tôi thích thú nhưng rồi lại không được khám phá đầy đủ.
Với tôi, Tôi là một con lừa là một cuốn sách hay, mặc dù mỏng nhưng vẫn đủ lôi cuốn để gây sự chú ý của người đọc, lại đủ bài học để khiến chúng ta phải suy ngẫm. Một cuốn sách nên đọc, và đáng để đọc.
Theo Táo gai
