Tokenomics là gì? Tokenomics có vai trò gì với các đồng tiền điện tử?

Tokenomics là quá trình nghiên cứu về cách hoạt động của một loại tiền mã hóa trong một hệ sinh thái lớn hơn, bao gồm phân phối token và cách chúng được sử dụng để khuyến khích các hành vi tích cực để hỗ trợ sự phát triển của mạng lưới. Hãy cùng Mytour tìm hiểu thêm về tokenomics này qua bài viết dưới đây nhé!

• Mytour Blog: Không, Trí tuệ Nhân tạo (AI) và Blockchain không đi cùng nhau
• “Token chứng khoán” và “Chứng khoán được token hoá” – Khi sự khác biệt không chỉ nằm ở ngữ nghĩa

Chủ đề chính của bài viết

Bài viết này sẽ giải thích ý nghĩa của thuật ngữ tokenomics, các yếu tố và lí do tại sao nó lại quan trọng.

Tiền tệ được sử dụng ở khắp mọi nơi. Đây là công cụ thanh toán của các tập đoàn toàn cầu; phương tiện đóng thuế của công dân; nếu thiếu nó, mọi người sẽ gặp khó khăn trong việc đảm bảo các nhu yếu phẩm cơ bản: thức ăn, quần áo, mái che.

Một tài sản phổ biến như vậy đã từng – và cho đến gần đây – bị kiểm soát bởi chính phủ. Ngân hàng trung ương là tổ chức duy nhất được ủy quyền phát hành tiền tệ cho công dân.

Toàn bộ lĩnh vực này, hiện được gọi là chính sách tiền tệ, đã phát triển xung quanh quá trình này.

Tiền điện tử đã thay đổi điều này.

Với tiền điện tử, cá nhân hoặc tổ chức có thể tạo ra nền kinh tế vi mô của riêng họ. Tokenomics về cơ bản lấy những gì các ngân hàng trung ương sử dụng làm chính sách tiền tệ và áp dụng nó trong mạng lưới blockchain.

Tokenomics là gì?

'Tokenomics' là sự kết hợp giữa 'token' và 'economic' là thuật ngữ chung để chỉ các yếu tố tạo nên giá trị và sự hấp dẫn của một loại tiền điện tử cụ thể đối với các nhà đầu tư. Điều này bao gồm tất cả các yếu tố từ nguồn cung của token, cách phát hành đến những tính năng cụ thể của token.

Việc nắm bắt kiến thức về tokenomics là vô cùng quan trọng trong quá trình đầu tư, vì một dự án có những động lực mua và nắm giữ token được thiết kế thông minh sẽ có khả năng tồn tại và phát triển tốt hơn so với một dự án không xây dựng một hệ sinh thái xung quanh token của mình. Một nền tảng được xây dựng tốt thường dẫn đến nhu cầu cao hơn trong thời gian, khi các nhà đầu tư mới đổ vào dự án và đẩy giá tăng cao hơn.

Tương tự, khi bắt đầu phát triển một dự án, các nhà sáng lập và nhà phát triển cần xem xét kỹ về tokenomics của đồng tiền của họ nếu muốn thu hút đầu tư và đạt được thành công. Điều này đặc biệt quan trọng trong thị trường tiền mã hóa hiện nay.

Bạn có biết?

Ý tưởng về nền kinh tế token được đưa ra lần đầu tiên bởi nhà tâm lý học Harvard B.F. Skinner vào năm 1972. Ông tin rằng một mô hình kinh tế token có thể kiểm soát hành vi. Đưa ra một số đơn vị giá trị dễ nhận biết sẽ khuyến khích các hành động tích cực và ngược lại.

Ví dụ: Bitcoin cho thấy cách thiết kế tokenomics của một đồng token khá đơn giản và khéo léo. Tổng nguồn cung của Bitcoin được lập trình trước với số lượng tối đa là 21 triệu token. Bitcoin được tạo ra và phát hành thông qua quá trình đào tạo, trong đó các miners được thưởng bằng một số lượng Bitcoin khi khối được khai thác khoảng mỗi 10 phút một lần.

Thưởng này, còn được gọi là block subsidy, sẽ giảm một nửa mỗi khi 210.000 block được khai thác. Theo lịch trình này, mỗi lần giảm một nửa sẽ diễn ra sau mỗi bốn năm. Dựa trên các quy tắc này, ta có thể dễ dàng tính toán được số Bitcoin được khai thác hàng năm và dự đoán rằng Bitcoin cuối cùng sẽ được khai thác vào khoảng năm 2140.

Tokenomics của Bitcoin cũng bao gồm thiết kế phí giao dịch, mà các miners nhận được khi khối mới được xác nhận. Phí này được thiết kế để tăng lên khi kích thước giao dịch và tắc nghẽn mạng tăng. Nó giúp ngăn chặn các giao dịch spam và khuyến khích miners tiếp tục xác nhận giao dịch ngay cả khi block subsidy giảm dần.

Tóm lại, tokenomics của Bitcoin rất đơn giản và khéo léo, tất cả đều minh bạch và dễ dàng dự đoán. Các động lực xung quanh Bitcoin giúp các thành viên tham gia được thưởng để duy trì mạng lưới mạnh mẽ và đóng góp vào giá trị của nó như một loại token.

Bạn có biết?

Mặc dù thuật ngữ ‘tokenomics’ được sử dụng trong ngành, nó vẫn chưa được công nhận rộng rãi. Từ điển tiếng Anh Oxford, được chấp nhận rộng rãi như là nguồn xác thực uy tín nhất về ngôn ngữ Anh, vẫn không có mục nào về tokenomics.

Các yếu tố chính của một Tokenomics hoàn thiện

Nguồn cung của token - Token supply

Cung và cầu là những yếu tố chủ yếu ảnh hưởng đến giá của bất kỳ hàng hóa hay dịch vụ nào và điều này cũng áp dụng cho token. Tokenomics quyết định tối đa số lượng token mà một đồng tiền mã hóa có thể có. Đây là một số chỉ số quan trọng để đo lường nguồn cung của một đồng token và lượng cung này ảnh hưởng tới giá token như thế nào.

Ví dụ:

• Tokenomics của Bitcoin quy định không nhiều hơn 21 triệu đồng tiền có thể được đào ra, với đồng tiền cuối cùng dự kiến ​​sẽ được phát hành vào khoảng năm 2140.
• Ethereum thì ngược lại, dự án này không có lượng cung tối đa.

Ta có thể thấy, sau sự kiện EIP-1559 của Ethereum và The Merge, số lượng Ethereum bị đốt càng nhiều và lượng cung lưu hành của Ethereum giảm, và điều này tạo ra một tác động tích cực đối với giá trị của token Ethereum trong thời gian gần đây.

Tiện ích của token - Token utility

Token utility thể hiện các trường hợp sử dụng được thiết kế cho từng loại Token. 

Ví dụ, tiện ích của token BNB bao gồm hỗ trợ các hoạt động trên BNB blockchain, thanh toán phí giao dịch và được giảm giá phí giao dịch trên Hệ sinh thái BNB, và đóng vai trò là Token tiện ích cộng đồng trong Hệ sinh thái BNB. Người dùng cũng có thể stake BNB với các sản phẩm khác trong hệ sinh thái để kiếm thêm thu nhập.

Có rất nhiều trường hợp sử dụng khác cho Token. 

• Token quản trị cho phép chủ sở hữu bỏ phiếu về các thay đổi trong giao thức của Token. 
• Stablecoin được thiết kế để sử dụng như một loại tiền tệ. 
• Security Token còn được xem là đại diện cho các tài sản tài chính. Ví dụ, một công ty có thể phát hành cổ phiếu được mã hóa thành Token trong một ICO, cấp cho chủ sở hữu quyền sở hữu và cổ tức.

Các yếu tố này có thể giúp bạn nhận biết tiềm năng của một Token, điều này rất quan trọng để hiểu cách nền kinh tế của Token hoạt động và phát triển trong tương lai.

Phân bổ token - Token distribution

Bên cạnh cung và cầu, việc quan sát cách phân phối token là rất quan trọng. Các tổ chức lớn và các nhà đầu tư cá nhân sẽ có cách tiếp cận đầu tư khác nhau. Biết loại thực thể nào sở hữu một token sẽ mang lại hiểu biết về cách họ có thể giao dịch token của mình, và điều này sẽ ảnh hưởng đến giá trị của token.

Ngoài ra, các nhà đầu tư cần chú ý tới tỷ lệ phân bổ và thời gian khóa token của một số dự án crypto một cách cẩn thận. Thông thường, phần lớn token được thiết kế để có thể bán ra sớm trong các vòng như Private Sales để huy động vốn phát triển, và số lượng token bán ra trong giai đoạn này thường sẽ bị khóa trong một khoảng thời gian nhất định để ổn định thị trường và sự phát triển của dự án. Do đó, khi đến thời gian mở khóa token, các nhà đầu tư nhỏ lẻ cần phải cẩn trọng trong việc đưa ra quyết định đầu tư vì có thể sẽ có một lượng lớn 'token có lợi nhuận' được đưa ra thị trường và gây ra biến động lớn đối với giá của token này.

Giảm phát token - Token burn

Token burns – Một số blockchain hoặc giao thức sử dụng 'token burn' - loại bỏ vĩnh viễn một lượng token khỏi cung lưu thông - để giảm nguồn cung các đồng coin đang lưu hành trên thị trường. 

Theo luật cung và cầu, việc nguồn cung của một token giảm sẽ tác động tích cực đến giá của nó khi các token còn lại trong nguồn cung lưu thông trở nên khan hiếm hơn. Điều này có thể thấy rõ nhất trong tokenomics của Ethereum sau khi cập nhật EIP-1559.

Tại sao tokenomics quan trọng?

Công nghệ blockchain cho phép các dự án tạo ra các nền kinh tế vi mô. Để có thể tự duy trì, họ cần tìm ra cách các token nên hoạt động trong hệ sinh thái của họ.

Có thể có không tiêu chuẩn nào phù hợp với tất cả người dùng khi nói đến token. Blockchain đã cho phép một loạt các trường hợp mới được sử dụng và triển khai. Tokenomics cho phép các nhóm phát triển tạo ra một mô hình mới hoặc điều chỉnh một mô hình hiện có hoạt động với những gì dự án muốn đạt được. Điều này có thể tạo ra một nền tảng linh động nhưng vẫn phải ổn định, nếu được thực hiện tốt.

Tổng kết

Nhìn chung, các dự án crypto đang tiến triển và thử nghiệm nhiều mô hình khác nhau để đánh giá và phát triển. Tuy có những dự án thành công và thất bại, nhưng hy vọng rằng những dự án tiềm năng sẽ tiếp tục truyền cảm hứng và mở ra con đường cho những dự án mới.

Thông qua bài viết này, hy vọng bạn đã hiểu được một phần nhỏ về tokenomics. Mytour không chịu trách nhiệm đối với bất kỳ quyết định đầu tư nào của bạn. Chúc bạn thành công và thu được nhiều lợi nhuận từ thị trường tiềm năng này.