Tóm tắt
Những sự kiện quan trọng:
- Trước sức mạnh của đối thủ, quân Tây Sơn rút lui từ Thăng Long, tập trung lực lượng tại Tam Điệp và gửi người đến Phủ Xuân để báo tin với Nguyễn Huệ.
- Sau khi nhận tin vào ngày 24/11, Nguyễn Huệ tổ chức lại quân đội, chia thành hai đội thuỷ-bộ.
- Ngày 25 tháng Chạp, với lễ lên ngôi với tư cách là Quang Trung, ông đã chỉ đạo hai đội quân tiến vào phía Bắc.
- Ngày 29 tháng Chạp, quân Tây Sơn đến Nghệ An, dừng lại một ngày để tuyển thêm binh sĩ và tổ chức một cuộc duyệt binh lớn.
- Ngày 30, quân đội của Quang Trung đến Tam Điệp, hội quân cùng Sở và Lân. Ông khẳng định: “Chỉ cần mười ngày, chúng ta có thể đánh đuổi được kẻ Thanh“. Trong cùng ngày, dù giặc chưa yên, ông đã nghĩ đến việc tái thiết đất nước sau mười năm chiến tranh. Ông cũng đã mở tiệc khao quân và ngầm hẹn mùng 7 sẽ có mặt tại Thăng Long để tổ chức một tiệc lớn. Trong đêm đó, quân nghĩa vụ tiếp tục tiến vào.
- Khi quân Tây Sơn đến sông Thanh Quyết và gặp phải đám do thám của quân Thanh, Quang Trung ra lệnh bắt hết không để sót một người.
- Sáng ngày 3 Tết, quân nghĩa vụ bao vây đồn Hạ Hồi và dùng chiêu mưu để buộc quân Thanh đầu hàng ngay, làm cho việc chiếm đồn dễ dàng.
- Sáng ngày mùng 5 Tết, quân nghĩa vụ tấn công đồn Ngọc Hồi. Kẻ thù chống trả dữ dội, sử dụng ống phun khói lửa để làm cho quân ta bối rối, nhưng gió đã thổi ngược, gây tổn thất cho bản thân chúng. Cuối cùng, quân Thanh phải đầu hàng, thống nhất Sầm Nghi Đống thả cổ tự tử.
- Trưa ngày mùng 5 Tết, Quang Trung dẫn đầu quân tiến vào Thăng Long. Lũ quân giặc bỏ chạy về hướng đê Yên Duyên và bị quân ta truy đuổi, chết dưới đầm Mực giày xéo, hàng ngàn người tử vong. Một số kẻ chạy lên cầu phao nhưng cầu phao đã đứt, khiến xác người và ngựa chết nằm trở ngại trên sông Nhị Hà. Vào ngày mùng 4 Tết, khi nghe tin quân Tây Sơn tiến công, Tôn Sĩ Nghị và Lê Chiêu Thống nhanh chóng bỏ chạy về phía biên giới phía bắc. Khi tái ngộ, Nghị có vẻ như cảm thấy xấu hổ nhưng vẫn tỏ ra kiêu căng. Cả hai thu hồi tàn quân và rút về miền Bắc.
Cấu trúc
(3 phần)
- Phần 1: (từ đầu đến “…hôm ấy nhằm vào ngày 25 tháng cháp năm Mậu Thân 1788”): Bắt đầu từ việc nhận tin quân Thanh chiếm Thăng Long, Nguyễn Huệ lên ngôi hoàng đế và tự mình dẹp giặc.
- Phần 2: (tiếp theo đến “… vua Quang Trung tiến binh đến Thăng Long, rồi kéo vào thành”): Mô tả cuộc hành quân và chiến thắng vẻ vang của vua Quang Trung.
- Phần 3: (phần còn lại): Bao gồm sự thất bại của tướng lĩnh nhà Thanh và tình hình thảm hại của vua Lê Chiêu Thống.
Sắc thái
Mang tính hào hùng, khẳng định tính chính nghĩa trong lịch sử
Trọng tâm
Thông qua đoạn trích, người đọc cảm nhận được sự hào hùng của anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ trong chiến công đại phá quân Thanh, đồng thời thấy rõ sự thất bại của kẻ xâm lược và số phận bi thảm của những kẻ phản nước hại dân.
Tổng quan
1. Nguyên bản
- Hoàng Lê nhất thống chí: là một tiểu thuyết lịch sử, viết bằng chữ Hán theo kiểu chương hồi, gồm 17 chương. Dựa trên việc ghi chép lại các sự kiện lịch sử – xã hội thực tế, nhân vật thực tế, địa điểm thực tế, tác phẩm đã phản ánh được những biến động của lịch sử quốc gia từ cuối thế kỷ XVIII đến đầu thế kỷ XIX, trong đó tập trung khai thác sự suy tàn dẫn đến sự sụp đổ của nhóm quý tộc Lê – Trịnh, đồng thời tôn vinh cuộc khởi nghĩa Tây Sơn do người anh hùng Nguyễn Huệ dẫn đầu.
- Vị trí đoạn trích: Trích phần chính của hồi mười bốn, nói về sự kiện vua Quang Trung đại phá quân Thanh.
2. Chủ đề
Lịch sử
3. Phong cách viết
Thể hiện kết hợp giữa sự trình bày và mô tả tự sự
4. Thể loại
Lịch sử – một loại văn bản ghi chép sự kiện, sự việc.
Cũng có thể coi như một tiểu thuyết lịch sử, viết bằng chữ Hán theo kiểu chương hồi
5. Góc nhìn
Thứ ba ngôi