Tóm Lược

Mỗi phương pháp phân tích đều có ưu điểm và nhược điểm riêng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá về Phân tích cơ bản, một trong những phương pháp quan trọng nhất.

Khi bắt đầu đầu tư, việc phân tích là điều không thể thiếu. Phân tích giúp nhà đầu tư đưa ra những quyết định đúng đắn và tạo niềm tin cho đầu tư của họ.

Trên thị trường tài chính truyền thống, có hai loại phân tích chính: Phân tích cơ bản và Phân tích kỹ thuật. Tuy nhiên, đối với thị trường tiền điện tử, có một loại phân tích thứ ba được gọi là Phân tích on-chain.

• Phân tích cơ bản: Là việc phân tích các yếu tố cơ bản của dự án và môi trường như sản phẩm, đội ngũ, tokenomics, đối thủ cạnh tranh, và môi trường kinh doanh. Phân tích này giúp nhà đầu tư định giá dự án.
• Phân tích kỹ thuật: Là việc xem xét tất cả các yếu tố thông qua đường giá và các công cụ kỹ thuật khác để xác định xu hướng tiếp theo.
• Phân tích on-chain: Sử dụng blockchain để phân tích các chỉ số on-chain và dự đoán hành vi tiếp theo của đường giá.

Mỗi loại phân tích có những ưu điểm và nhược điểm riêng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về Phân tích cơ bản.

Phân tích cơ bản trong lĩnh vực tiền điện tử là việc đánh giá các yếu tố cơ bản của dự án để xác định giá trị nội tại và tiềm năng phát triển.

Giá trị cốt lõi liên quan đến giá trị thực tế của dự án dựa trên các yếu tố cơ bản hiện có, không chỉ là giá trị thị trường. Nó giúp xác định xem dự án được định giá cao hay thấp.

Các yếu tố cơ bản bao gồm những yếu tố quan trọng như con người, sản phẩm, công nghệ, nhà đầu tư, mô hình hoạt động, chỉ số tài chính, giai đoạn phát triển, tokenomics, triết lý kinh doanh, cộng đồng, bối cảnh thị trường, và đối thủ cạnh tranh.

Chúng ta sẽ đi sâu hơn vào từng yếu tố trong các phần sau.

Lợi ích

Phân tích cơ bản giúp bạn định giá dự án và đánh giá tiềm năng phát triển của nó trong hoàn cảnh thị trường hiện tại. Điều này giúp bạn tự tin trong quyết định giữ hoặc bán. Nếu không hiểu rõ dự án và mục đích đầu tư, một vài tin đồn nhỏ có thể khiến bạn bị cuốn vào bán tháo ngay lập tức.

Phân tích cơ bản giúp nhà đầu tư có cái nhìn xa trông rộng. Vì các yếu tố cơ bản không thay đổi nhanh chóng như giá cả hàng ngày.

Hạn chế

Phân tích cơ bản đòi hỏi kiến thức sâu rộng từ kinh tế học tổng quan đến công nghệ để đưa ra đánh giá chính xác.

Do đó, khác biệt so với các chỉ số giá và chỉ số on-chain có thể được dự đoán một cách chắc chắn, kết quả của việc phân tích cơ bản phụ thuộc nhiều vào quan điểm của người phân tích.

Bên cạnh đó, trong thị trường tiền điện tử, thông tin cơ bản có thể bị hạn chế và không luôn chính xác. Điều này xuất phát từ việc các thông tin mà dự án công bố thường chưa được xác thực bởi bất kỳ tổ chức có thẩm quyền nào.

Trong phần này, chúng ta sẽ khám phá từng yếu tố cơ bản một cách chi tiết của một dự án tiền điện tử. Những yếu tố này là những điểm quan trọng cần được đánh giá, và bạn cũng có thể xem xét thêm nhiều yếu tố khác.

Về phương pháp phân tích, bạn có thể chọn bắt đầu từ bên trong ra bên ngoài hoặc từ bên ngoài vào bên trong. Tuy nhiên, tốt nhất là bắt đầu từ phân tích tổng quan đến phân tích chi tiết.

Tình hình tổng thể (kinh tế, chính trị, xã hội) > Ngành công nghiệp (blockchain & tiền điện tử) > Hệ sinh thái dự án > Nhóm phát triển > Dự án cụ thể.

Yếu tố nội tại

Tầm nhìn / Định hình thương hiệu

Đối với nhiều người, đây có thể là một khía cạnh khá lý thuyết, nhưng đối với các dự án lớn, việc xác định tầm nhìn và định hình thương hiệu là cần thiết để đảm bảo sự phát triển bền vững trong thời gian dài. Đây là nguyên tắc chỉ đường cho mọi hoạt động trong suốt nhiều năm tới.

- Tầm nhìn (Vision) là một hình ảnh về tương lai mà dự án mong muốn thực hiện trong nhiều năm tới. Đó là một tuyên bố về mục tiêu và hướng phát triển trong tương lai. 

Bạn có thể tìm thấy thông tin về Sứ mệnh, tầm nhìn của dự án tại Whitepaper hoặc trang thông tin chính thức của dự án.

Ví dụ: Tầm nhìn của Ethereum là xây dựng một nền tảng blockchain phi tập trung, linh hoạt và mạnh mẽ, cung cấp hạ tầng cho việc xây dựng các ứng dụng phi tập trung. Mục tiêu là tạo ra hệ thống internet phi tập trung, nơi mọi người có thể tương tác, xây dựng, và trao đổi giá trị mà không cần sự can thiệp của bên thứ ba. (Nguồn: Ethereum Whitepaper)

- Định vị (Positioning) là cách dự án muốn khách hàng nhìn nhận về họ. Xây dựng định vị là hoạt động xây dựng vị trí của mình trong tâm trí của khách hàng mục tiêu, giúp họ phân biệt bản thân dự án với các đối thủ cạnh tranh.

Ví dụ: Định vị của Solana là một nền tảng blockchain phi tập trung với hiệu suất cao, tốc độ nhanh. Chính vì định vị này mà Solana chấp nhận đánh đổi sự phi tập trung và bảo mật để đổi lấy tốc độ trong bộ ba bất khả thi để từ đó có lợi thế cạnh tranh so với Ethereum trong cuộc chiến Layer 1.

Một đội ngũ phát triển mạnh mẽ là chìa khóa quyết định cho thành công hay thất bại của một dự án. Họ là những người xây dựng và định hình tương lai cho sản phẩm, từ đó tạo nên nền tảng vững chắc cho những bước tiến xa hơn.

Đội ngũ phát triển

Đội ngũ phát triển đóng vai trò quan trọng trong sự thành công của một dự án. Sự đa dạng và am hiểu sâu sắc về công nghệ và thị trường là yếu tố quyết định cho sự phát triển của sản phẩm. Một đội ngũ mạnh mẽ bao gồm các chuyên gia đầy kinh nghiệm, từ quản lý, kỹ thuật, đến tài chính và truyền thông.

Thông tin về đội ngũ phát triển có thể được tìm kiếm qua các kênh mạng xã hội như LinkedIn, Twitter.

Một số dự án chọn lựa giữ thông tin về đội ngũ phát triển ẩn danh hoặc chỉ tiết lộ thông tin tài khoản mạng xã hội. Mặc dù vậy, điều này cũng là một đặc điểm của thị trường tiền điện tử, và không ít dự án ẩn danh đã đạt được thành công, như PancakeSwap và Bitcoin.

Thông tin thiếu sót này có thể làm mất điểm nhưng không đủ để loại bỏ nó khỏi xem xét, hãy đánh giá kết hợp với các dữ liệu khác để đưa ra quyết định cuối cùng.

Nhà đầu tư & MM

Trong thời gian gần đây, việc 'bơi theo cá mập' hoặc 'theo dõi quỹ đầu tư lớn' đã trở nên phổ biến trong cộng đồng crypto. Điều này có thể là một phương pháp hợp lý, tuy nhiên nó cũng đi kèm với những ưu và nhược điểm riêng mà bạn cần phải hiểu rõ trước mỗi quyết định.

Đầu tiên, một dự án được đầu tư bởi các quỹ lớn đã trải qua một quá trình lựa chọn nghiêm ngặt. Độ uy tín của các quỹ đầu tư càng cao thì quá trình này càng chất lượng. Do đó, nếu một dự án nhận được đầu tư từ nhiều quỹ lớn, bạn có thể tin tưởng 'một phần' vào tiềm năng của nó.

Tuy nhiên, bạn cũng cần nhận biết rằng việc đầu tư vào một dự án có sự tham gia của các quỹ cũng đồng nghĩa bạn đang trở thành một phần của thanh khoản cho họ. Giá mà các quỹ mua vào thường thấp hơn nhiều so với giá mà bạn có thể mua. Điều này xảy ra vì các quỹ không chỉ đầu tư tài chính mà còn cung cấp hỗ trợ truyền thông, quan hệ kết nối, thương hiệu, và cố vấn chiến lược.

Chú ý đến vị thế của mình so với các thành phần khác trong dự án để xác định kỳ vọng lợi nhuận và thời điểm phù hợp.

Thứ hai, không phải tất cả các quỹ đều đáng tin. Có quỹ cam kết dài hạn và hỗ trợ dự án, nhưng cũng có những quỹ chỉ quan tâm đến việc bán token sau khi mở khóa.

Vẫn cần nhớ rằng mặc dù lợi nhuận là mục tiêu cuối cùng của cả nhà đầu tư cá nhân và quỹ, nhưng quỹ dài hạn sẵn lòng chờ đợi để thu về lợi nhuận lớn trong tương lai, trong khi các quỹ ngắn hạn chỉ quan tâm đến việc bán token và tạo ra sự kỳ vọng. Bạn cần phải biết quỹ nào có chiến lược dài hạn và quỹ nào chỉ quan tâm đến lợi ích ngắn hạn. Tuy nhiên, việc này không dễ dàng bởi mỗi dự án có một khung thời gian đầu tư khác nhau, vì vậy bạn cần phải nghiên cứu kỹ lưỡng sản phẩm và tokenomics.

Thứ ba, không phải luôn đúng khi có nhiều nhà đầu tư. Câu ngạn ngữ '5 người, 10 ý' có thể phản ánh chính xác ý này. Sự đa dạng trong quyết định đôi khi có thể gây khó khăn trong việc đạt được sự nhất quán. Tuy nhiên, đây không phải lúc nào cũng đúng, vì sự đa dạng ở đây liên quan đến quyền biểu quyết, không phải chỉ là việc một số quỹ cụ thể tham gia với một số tiền nhỏ để hợp tác trong truyền thông.

Thứ tư, không nên hoàn toàn tin tưởng vào các quỹ lớn. Các tên tuổi như Alameda Research, FTX Ventures, Three Arrows Capital có thể đã quen thuộc với chúng ta. Tuy nhiên, không nên hoàn toàn phụ thuộc vào bất kỳ thực thể nào trong thị trường crypto, vì những đế chế mạnh mẽ nhất cũng có thể đổ vỡ chỉ sau một đêm.

Và cuối cùng, không phải lúc nào cũng đúng khi đánh giá các quỹ đầu tư. Các quỹ vẫn cần phải phân bổ danh mục đầu tư của họ vào nhiều dự án và nhiều danh mục khác nhau. Không phải mọi dự án có sự hỗ trợ của quỹ lớn đều đem lại kết quả tích cực.

Sản phẩm

Sản phẩm là yếu tố quan trọng tiếp theo cần phải nghiên cứu kỹ lưỡng. Chúng ta cần trả lời các câu hỏi sau:

• Dự án hướng đến mục tiêu gì? Sản phẩm giải quyết vấn đề gì?
• Vấn đề đó có thực sự cần phải được giải quyết không?
• Vấn đề mà dự án cố gắng giải quyết là dài hạn, trung hạn hay ngắn hạn?
• Có dự án nào khác đã tiếp cận vấn đề này chưa? Nếu có, thì sản phẩm của dự án có những điểm đặc biệt, ưu việt gì so với các dự án đó?
• Tiếp tục khám phá sâu hơn về sản phẩm bằng cách nghiên cứu mô hình hoạt động để hiểu cách hoạt động, các thành phần tham gia, sau đó kết hợp với nền tảng công nghệ hiện tại và môi trường kinh doanh để đánh giá khả năng thực hiện của dự án?

Nhìn chung, sau quá trình nghiên cứu sản phẩm, cần phải đánh giá được: tính thực tế, tính ứng dụng, tính khả thi, sự độc đáo và xu hướng.

Điều này đòi hỏi bạn cần có kiến thức rộng về cả thị trường và công nghệ trong lĩnh vực blockchain, tiền điện tử.

Lộ trình phát triển / Roadmap

Tiêu chí này cho biết liệu dự án là “nói nhiều” hay “làm nhiều”. Nó cũng phản ánh tính linh hoạt và quyết đoán của những người đứng đầu.

Mặc dù không phải tất cả dự án đều có một lộ trình chi tiết sẵn sàng, nhưng bạn vẫn có thể tìm hiểu thông qua các cập nhật trên mạng xã hội, blog hoặc tài khoản cá nhân của các nhà sáng lập.

Một dự án có lộ trình phát triển rõ ràng và được liên tục theo dõi là dấu hiệu tốt, cho thấy đội ngũ kiên định với tầm nhìn. Nếu một dự án có lộ trình thay đổi liên tục nhưng vẫn tuân thủ tiến độ cập nhật sản phẩm thì đó cũng không hẳn là điều xấu. Việc thay đổi cho thấy dự án vẫn đang hoạt động và muốn thích nghi với điều kiện thị trường.

Phản biện lại cho 2 luận điểm trên, sự kiên định và linh hoạt để thích nghi mà dự án thực hiện cần phải được kiểm tra thêm điều kiện đủ là những sự kiên định hoặc thay đổi đó nhằm mục đích gì, có phù hợp với tình hình thị trường hay không. Nếu dự án cứ cố gắng bám đuổi xu hướng mà quên đi giá trị cốt lõi dài hạn thì không nên một chút nào.

Mô hình kinh tế / Tokenomics

Ở đây mình muốn sử dụng Mô hình kinh tế thay cho Tokenomics để ám chỉ nghĩa rộng lớn hơn. Trong phần này, bạn cần hiểu cách mà nền kinh tế nội của dự án được vận hành. Các thành phần tham gia, vai trò, quyền lợi, chế tài của mỗi thành phần, cũng như sự tương tác giữa các thành phần trong mô hình kinh tế.

Tiếp theo, chúng ta sẽ tìm hiểu về các đặc điểm của tokenomics như:

• Phân phối token (token allocation)
• Tính năng sử dụng của Token (token utility)
• Kế hoạch phát hành (release schedule)
• Cơ chế giảm lạm phát (deflation mechanism)

Phần khó khăn nhất ở đây không phải là việc bạn tìm thông tin về mô hình kinh tế mà là hiểu được mục đích của những người thiết kế mô hình kinh tế này.

Tại sao các thành phần này được thanh toán phí trong quá trình hoạt động? Tại sao thời gian trả token cho mỗi thành phần lại là một năm, hai năm mà không phải là Token Generation Event (TGE)?

Mục đích thực sự đằng sau chỉ có đội ngũ dự án mới biết chính xác, nhưng qua kinh nghiệm và sự theo dõi thị trường, bạn vẫn có thể đoán được một phần ý đồ đằng sau sự thiết kế đó.

Các chỉ số hoạt động

Đối với các dự án đã hoạt động sẽ có các chỉ số thể hiện hiệu quả hoạt động. Trong môi trường truyền thống, chúng ta có Báo cáo tài chính, Báo cáo hoạt động kinh doanh và nhiều báo cáo khác, còn trong lĩnh vực crypto, chúng ta có các chỉ số như:

• Vốn hóa thị trường và FDV (Fully diluted market cap): thể hiện quy mô của dự án
• Khối lượng giao dịch: thể hiện sự sôi động của dự án trên thị trường
• TVL - Tổng giá trị bị khóa: thể hiện sự tin cậy vào dự án trong các giao thức DeFi
• Phí, Doanh thu: Đánh giá hiệu quả hoạt động của mô hình kinh tế
• Fork: Số lần fork của giao thức thể hiện sự ổn định và hiệu quả của nó
• Commit trên Github: Thể hiện hoạt động của nhóm phát triển

Thông tin này có thể được tìm thấy trên các trang thống kê như CoinMarketCap, CoinGecko, DefiLlama. Tôi sẽ cung cấp liên kết chi tiết trong phần công cụ dưới đây.

Qua những đánh giá này, bạn có thể hiểu được hoạt động của dự án và từ đó đưa ra nhận định cuối cùng dựa trên các tiêu chí khác.

Cộng đồng

Như trong một bài viết khác mình đã đề cập, cộng đồng theo một khía cạnh nào đó chính là nguồn khách hàng tiềm năng của dự án. Cộng đồng đông đảo, trung thành nghĩa là nguồn khách hàng tiềm năng dồi dào, hoạt động kinh doanh cũng trở nên hiệu quả hơn. Sản phẩm tốt, backer xịn mà không có khách hàng thì dự án cũng sẽ chết.

Hãy trở thành thành viên và quan sát cách mọi người tương tác với nhau, kiểm tra xem cộng đồng có 'thực' không, hãy thử FUD dự án xem có thành viên nào lên tiếng bảo vệ không.

Một cộng đồng tốt cần đảm bảo cả về chất lượng và số lượng, nhưng cũng cần đánh giá linh hoạt dựa trên giai đoạn phát triển của dự án.

Các yếu tố khác

Độ chuyên nghiệp của dự án còn được thể hiện qua các tài liệu truyền thông (Website, Document, Twitter, Blog…). Thông qua những chi tiết này có thể thấy được sự tinh tế, tỉ mỉ của đội ngũ phát triển dành cho dự án.

Vẫn cần phải nhắc lại về sự linh hoạt, mọi nghiên cứu cần đối chiếu với quy mô, năng lực và giai đoạn phát triển của dự án.

Yếu tố bên ngoài

Nếu như nghiên cứu các yếu tố bên trong giúp chúng ta hiểu về dự án và năng lực đội ngũ thì nghiên cứu các yếu tố bên ngoài giúp chúng ta hiểu được sự phù hợp của dự án trong bối cảnh thị trường.

Bối cảnh thị trường

Để đánh giá liệu giải pháp mà dự án cung cấp có tính thực tiễn, ứng dụng hay tính xu hướng không, nghiên cứu về bối cảnh thị trường sẽ cho bạn câu trả lời.

Thị trường luôn biến động, đặc biệt là với cryptocurrency với tốc độ nhanh hơn nhiều so với các thị trường khác. Một giải pháp có thể mới ngày hôm nay nhưng vài tháng sau có thể đã bị thay thế. Bạn cần hiểu rõ toàn bộ cấu trúc thị trường crypto, những phần khác nhau bên trong nó. Xác định được phần nào là ngắn hạn, phần nào là trung hạn và phần nào là dài hạn. Dự đoán được xu hướng tiếp theo của thị trường và quyết định đầu tư một cách hợp lý. Ngoài ra, bối cảnh thị trường vĩ mô cũng giúp bạn đưa ra quyết định về việc đầu tư trong tình hình kinh tế hiện tại.

- Phần 1: LSDfi - Nền kinh tế xoay quanh token staking linh hoạt

- Phần 2: Cuộc Chiến Layer 2 - Cuộc đua giữa các giải pháp mở rộng và giữa các dự án trong từng giải pháp

- Phần 3: SocialFi - Có thể trở thành tương lai của mạng xã hội?

- Phần 4: Tài Sản Thế Giới Thực (RWA) - Mục tiêu cuối cùng của thị trường tiền điện tử

Ecosystem - Nhóm Chức Năng

Mục Tiêu của Tiêu Chí Nghiên Cứu này để giúp bạn hiểu ba điều:

• Các phần của hệ sinh thái

• Cơ Chế Hoạt Động và Tầm Quan Trọng của từng Nhóm Chức Năng

• Các Dự Án Nổi Bật trong Mỗi Nhóm

Nhằm xác định vị trí của dự án trong hệ sinh thái, và xem xét sự quan trọng của vị trí đó cũng như mức độ cạnh tranh.

Đối Thủ Cạnh Tranh

Trong phần này, bạn cần khám phá sâu hơn về mỗi đối thủ cạnh tranh của dự án để xác định những điểm khác biệt mà dự án mang lại có hữu ích không. Liệu những điều này có tạo lợi thế cạnh tranh cho dự án khi bắt đầu hoạt động hay không, và liệu vị trí mà dự án định vị có phù hợp không?

Đưa Ra Kết Luận

Sau tất cả các nghiên cứu trước đó và theo quan điểm cá nhân, bạn có thể đưa ra đánh giá về tiềm năng của dự án, so sánh giá trị hiện tại của dự án với giá trị thực tế, hoặc dự đoán giá trị thực tế khi token được niêm yết nếu chưa niêm yết.

Cuối cùng, kết hợp với các phương pháp phân tích khác để đưa ra chiến lược đầu tư: có, không, ngắn hạn, trung hạn hay dài hạn.

Dưới đây là một số công cụ hỗ trợ phân tích cơ bản:

• Tin tức & Nghiên cứu: Mytour, Messari, GoDeFi
• Thông tin về dự án: Kênh thông tin chính của dự án, Crunchbase, LinkedIn
• Chỉ số hoạt động: CoinMarketCap, CoinGecko, DefiLlama, Dune, Token Terminal

Phân tích cơ bản đòi hỏi sự tỉ mỉ, kinh nghiệm và luôn cập nhật thông tin. Hy vọng qua bài viết này bạn có thể hiểu rõ hơn về cơ bản và phát triển bộ công cụ và quy trình riêng cho mình.

Kudō