Buzz
Mình đang sống một cuộc đời hạnh phúc sao?
Liệu mình đang mơ về một thiên đường trong giấc mộng không?
...
Liệu bạn có bị mắc kẹt trong cuộc sống đầy đau khổ, bị nuôi dạy bởi một thế hệ hậu chiến, nơi mà con chữ là bài học về những cảm xúc tiêu cực. Bạn có bị đầu độc bởi sự bất hạnh của tri thức, khi 'trí tuệ' trở thành tiêu chí đo lường giá trị, và xã hội trọng dụng những người biết cầm quyền để áp đặt lên người khác.
Liệu bạn có ôm ấp một ước mơ nơi mà mọi sự bất công và giáo điều biến mất, nơi không có đau khổ hay nỗi buồn, nơi mà con người không cần phải đấu tranh để tồn tại.
Điều đáng chú ý là sống như một kẻ ngu dốt.
Bạn sẽ sở hữu một ngôi nhà vững chãi đến mức không một tai họa nào có thể phá hủy, lái những chiếc xe công nghệ với tốc độ cao đến nỗi cần phải đặt bảng quảng cáo dài 60m dọc theo... truyền hình ngay trong phòng khách - mang lại những tin tức không hề có chút bi kịch nào, sống trong một thế giới không có phiền lo riêng; nơi đau khổ không còn trong sách vở, nơi tri thức không còn sức mạnh để la hét.
Bạn có nghĩ rằng đó là Thiên đàng không?
Ray Bradbury đã mở ra một thế giới nơi tri thức bị ru ngủ và treo lên đầu đài, một thế giới nơi quyền tự do tư duy bị tước đoạt của nhân loại, và bị mê hoặc bằng ước mơ về cuộc sống không phiền muộn, để rồi cuối cùng, cái chết trở thành điều được mong đợi nhất của nhiều người trên thế giới.
Những người lính châm lên những ngọn đuốc 'cứu khổ' cho nhân loại khi tiêu diệt nguồn gốc của đau khổ, thổi bay những văn minh và tư tưởng 'cấm kỵ' sau những tro tàn của ngọn lửa 451 độ F.
Đây là một câu chuyện, được phân loại là 'Phản Thiên Đàng' [Dystopia], nhưng có lẽ nếu chúng ta có một bắt đầu khác, trước thời của Guy Montag, trước khi xã hội bước vào thời kỳ 'thiếu tri thức', thì ý tưởng về một cuộc sống nơi chiến tranh, đói nghèo không còn tồn tại - đó chính là một ước mơ về Thiên Đàng [Utopia] thực sự.
Hoặc cũng có thể hiểu đơn giản hơn, Utopia và Dystopia chỉ là hai mặt của cùng một vấn đề trong xã hội, chúng minh họa rõ ràng rằng mọi sự thuận tiện đều đi kèm với một giá phải trả, mọi mâu thuẫn sẽ luôn tồn tại cùng nhau, bản chất của đau khổ vẫn như vậy dù nó đến dưới hình thức nào và con người sẽ phải chọn cách sống 'đau khổ' như thế nào.
Xã hội trong 451 độ F không phải bất ngờ trở thành kẻ thù của tri thức, mà là một quá trình từng bước, từng bước trượt dốc trên con đường tiến hóa ngược.
Sau thời kỳ tôn vinh những nhà học giả, con người đã tiến bộ vượt bậc trong công nghệ, nhưng hậu quả của việc cải thiện cuộc sống vật chất là sự lười biếng và biến chất của con người. Họ trở nên lười biếng hơn trong việc tiếp cận thông tin hoặc tiêu thụ nó, họ ưa thích hình thức chuyển đổi thông tin từ dài thành ngắn, từ chữ viết thành hình ảnh, cho đến cuối cùng, thông tin đã được tối ưu hóa đến mức mọi người tẩy chay cả tri thức.
Bạn có thể nhận thấy hiện tượng này đang diễn ra trong xã hội hiện nay, chỉ cần một ví dụ là bạn có thể bỏ qua một bài viết chỉ sau ba câu đầu vì nó 'dài quá, lười đọc'. Bạn sẽ ngạc nhiên khi biết rằng 451 độ F đã được xuất bản cách đây 100 năm, một dự đoán tuyệt vời và chính xác.
Một xã hội không tri thức không phải là một xã hội kém phát triển, ngược lại, nó mang mọi hình thái của một thời đại tiên tiến, với tất cả tiện ích đầy đủ và một tinh thần kiệt quệ sống dưới cái thân xác trống trơn.
Những con chó máy sống mà không sống, những chiếc tai nghe vỏ sò vang lên những bản nhạc ồn ào mỗi đêm, những màn hình chiếu phim to lớn trong phòng khách cùng những tin tức giải trí làm phủ đầy thông tin về chiến tranh, những tiện ích 'Thiên Đàng' và cảm giác sợ hãi.
Họ sợ tri thức như một dịch bệnh – và ở một khía cạnh nào đó, điều đó không sai, họ sợ cách nó sẽ 'nhiễm độc' vào tâm trí họ những câu hỏi và ý nghĩ về tự do, họ sợ cách nó sẽ lan truyền trong cộng đồng, tạo ra những cá nhân với tính cách đặc biệt, tạo ra sự hỗn loạn trong xã hội. Sau đó họ lại chạy trốn khỏi lý do thực sự của những đau khổ đó. Đó là Con Người. Con người là nguồn gốc của mọi nỗi đau trên thế giới.
Con người mang lại chiến tranh và đói nghèo, mang lại sự tàn phá môi trường và biến đổi khí hậu, mang lại sự phát triển và sụp đổ trong cuộc sống.
Người ta không sợ tri thức, họ sợ rằng tri thức sẽ làm họ phải đối mặt với bản án của chính họ.
Đó chỉ là một phần nhỏ trong lý do, nếu phải liệt kê hết thì sẽ quá dài. Nhưng cũng như có nhiều lý do để yêu con người, cũng có nhiều lý do để ghét nó. Lý do lớn nhất có lẽ là để phục vụ cho tư tưởng phản tự do trong ngữ cảnh của câu chuyện.
Nếu bạn chưa biết, trên thế giới đã từng tồn tại một thí nghiệm gọi là 'Thành phố chuột' – hay còn được biết đến với cái tên 'Thiên đường chuột'. Sau Thế chiến thứ hai, trong sự lan truyền của luận văn 'Nguyên tắc dân số' hay 'Cạm bẫy Malthus' – một giải thích về hậu quả của sự gia tăng dân số, John B. Calhoun, một nhà nghiên cứu hành vi của con người người Mỹ, đã thực hiện thí nghiệm gọi là 'Thành phố chuột'.
Đó là một khu vực dài khoảng 4.5m và rộng 3m, được chia thành bốn khu vực bằng hàng rào điện, với nguồn thức ăn và nước uống không giới hạn, Calhoun sử dụng chuột để thí nghiệm xem hậu quả của sự gia tăng dân số sẽ như thế nào và điều đó sẽ tệ hại ra sao.
Dầu cho sự tăng trưởng dân số đã diễn ra, nhưng Calhoun đã chứng kiến nhiều hậu quả khủng khiếp hơn.
Do bị hạn chế trong một khu vực nhất định và thay đổi cách kiếm ăn, nhiều tập tính của chuột đã thay đổi, bao gồm cả hành vi ăn uống và giao phối. Calhoun gọi mô hình này là 'hành vi tha hóa'.
Chịu ảnh hưởng của hành vi này, chuột cái tăng tương tác xã hội và giảm khả năng chăm sóc con, thậm chí bỏ rơi chúng. Ảnh hưởng của androgen lên chuột đực dẫn đến hành vi giết con non, khiến tỷ lệ tử vong của chuột con lên đến 96%.
Sau đó, Calhoun đã thực hiện nhiều thí nghiệm tương tự nhưng chỉ đạt được kết quả là tất cả chuột đều chết.
Xã hội trong môi trường 451 độ F giống như một phiên bản khác của “Thành phố chuột”, khi con người bị hạn chế trong một không gian nhất định, họ bắt đầu thể hiện những hành vi bất thường.
Truyền thông trở thành quan trọng, công nghệ là nguồn lực chính cho xã hội. Con người giảm tương tác với nhau, trở nên cô độc hơn. Cảnh sát tuần tra để bắt giữ những hành vi kỳ lạ, và tự tử trở thành hiện tượng phổ biến.
Dưới lớp áo lính phỏng hỏa, Guy Montag cảm thấy cuộc sống của mình không trọn vẹn nhưng không thể diễn đạt.
Guy Montag than phiền về việc không có ai lắng nghe anh ta, không thể kể chuyện với vợ mình.
Clarisse McClellan mở ra một thế giới mới cho Guy Montag, nơi có sương buổi sáng và mùi vị của mưa như rượu vang.
Guy Montag chia sẻ về việc không cảm thấy hòa đồng với xã hội xung quanh.
Guy Montag bắt đầu nghi ngờ về giá trị cuộc sống và tìm kiếm sự tự do.
Bất chấp lời khuyên, Guy Montag mang về một cuốn sách và phát hiện ra sự kỳ diệu của nó.
Sách này đặc biệt với những chi tiết sống động, khiến cho đọc giả như thấy sự sống chảy trong từng trang giấy.
Guy Montag nhận ra xã hội đang kiềm chế tư tưởng và tự do cá nhân của mọi người.
Guy Montag nhận ra mình không hạnh phúc và nhận ra sự giả dối trong cuộc sống.
Xã hội tân tiến nhất cũng đã bị cuốn vào cuộc sống không tự do như “Thành phố chuột” đã khiến loài chuột mất đi bản tính.
451 độ F là biểu tượng cho sự thay đổi trong xã hội, là dấu hiệu cho sự đe dọa của đại diện chủng loại.
Thời đại hiện nay đánh đổi văn hóa truyền thống để đáp ứng nhu cầu giải trí hiện đại, tối ưu hóa việc tiêu thụ thông tin.
Con người dùng công nghệ để có thêm thời gian rảnh và lại lãng phí nó vào việc tiêu thụ tin giả.
Chúng ta ngồi yên và chấp nhận mọi thông tin mà truyền thông đưa ra, tạo nên một thế giới 'Phản địa đàng'.
Trường học sản sinh nhiều người chỉ biết hành động, không biết suy nghĩ và sáng tạo, khiến từ 'tri thức' trở thành tiếng chửi.
Mỗi người để lại một dấu ấn sau lưng khi qua đời, như một cuốn sách, một bức tranh hoặc một khu vườn đã trồng.
451 độ F là tiếng vang cho những câu hỏi về hạnh phúc của chúng ta.
'Liệu mình có đang hạnh phúc không nhỉ?'
“Trong vũ trụ này, ta tồn tại với danh xưng nào?”
“Những phẩm chất quý giá nào mình đang sở hữu và liệu chúng có đáng giá không?”
